دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
27
42
2019
05
22
آسیب شناسی تربیت دینی در حیطه فردی از منظر نهج البلاغه
5
26
FA
صدیقه
کاویانی
0000-0003-4835-4169
دانشجوی دکتری فلسفه تعلیموتربیت دانشگاه آزاد اصفهان،
mirbaghery34@yahoo.com
رضاعلی
نوروزی
0000-0003-2040-9586
نویسنده مسئول : دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان
nowrozi.r@gmail.com
ازآنجاکه دین و دینداری، گاهی بهلحاظ عدم رویکرد و توجه عمیق به آن، دچار آسیب و آفت شده است، آسیبشناسی تربیت دینی با کشف و تحلیلِ انحرافات فکری و رفتاری متولیانِ تربیت، بس ضروری بهنظر میرسد. دراینراستا، نهجالبلاغه منبعی اصیل و متصل به وحی و حاوی نظرات تربیتی حضرت امیر(علیهالسلام)، راهگشایی جهت شناسایی و رفع آفات موجود در روند تربیت دینی متربیان است. لذا این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی، با فیشبرداری از کتاب شریف نهجالبلاغه و با بررسی معاجم، شروح، تراجم و کتب مرتبط در حوزه پژوهشی نهجالبلاغه ، به آسیبشناسی تربیت دینی در حیطه فردی ازمنظر نهجالبلاغه پرداخته است. نتایج نشان داد که در حیطه فردی، عقلگرایی محض، سطحینگری، کمالگرایی افراطی، ظاهرسازی، خرافه و بدعت و سهلانگاری، آسیبرسانِ به تربیت دینی میباشند. دراینراستا، سهلگیری، حقباوری، عقلورزی و ایمان و عمل صالح نیز، راهکارهای ارائهشده حضرت امیر(علیهالسلام) در جهت آسیبزدایی از تربیت دینی میباشند.
تربیت دینی,نهجالبلاغه,آسیبشناسی تربیت دینی,حیطه فردی
https://iej.ihu.ac.ir/article_204533.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_204533_77083b7a5e7d0021a26666cf268dc8c8.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
27
42
2019
05
22
تبیین سیرهی تربیتی امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه با تأکید بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش
27
53
FA
فرامرز
محمدی پویا
0000-0002-1740-9844
استادیار فلسفه تعلیم و تربیت، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
muhammadipouya@basu.ac.ir
هدف از پژوهش حاضر تبیین سیره تربیتی امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه است. برای تبیین بهتر این سیره، باید آن را در ابعاد مختلف تربیتی مورد بررسی قرار داد و از آنجا که سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به عنوان سندی بالادستی در نظام تعلیم و تربیت کشور، تقسیم بندی جامعی از ابعاد تربیت آدمی نموده است، لذا سیره تربیتی امام سجاد(ع) بر اساس ابعاد این سند مورد تبیین قرار گرفته است. روش پژوهش حاضر، توصیفی و به صورت تحلیل محتوای کیفی بوده، بدین صورت که ابتدا مؤلفه های سند تحول بنیادین در هریک از ساحت های ششگانه تربیتی مورد استخراج قرار گرفته و پس از اعتباربخشی توسط تعدادی از صاحب نظران، متن کامل صحیفه سجادیه با توجه به مؤلفه های ساحت های شش گانه تربیتی مورد تحلیل قرار گرفته و با استخراج مصادیق مرتبط با آنها، سیره تربیتی امام سجاد(ع) تبیین گردید. یافتهها حاکی از آن است که امام سجاد(ع) به تمام ساحتهای تربیت آدمی(اعتقادی، عبادی و اخلاقی- اجتماعی و سیاسی- زیستی و بدنی- اقتصادی و حرفهای- زیباییشناختی و هنری- علمی و فناورانه) توجه داشته اند و از همینرو میتوان سیرهی تربیتی ایشان را به عنوان اسوه ای حسنه، نه تنها در نظام تعلیم و تربیت رسمی کشور بلکه در هویت بخشی به سبک زندگی افراد جامعه، به شمار آورد.
امام سجاد(ع),سیره تربیتی,صحیفه سجادیه,سند تحول بنیادین
https://iej.ihu.ac.ir/article_204537.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_204537_3623b907324e5939d89abdd4987a30f5.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
27
42
2019
05
22
مطالعه تطبیقی دیدگاههای ابنخلدون و سعدی درخصوص عوامل مؤثر بر تربیت و بهرهگیری از آموزههای آنان در نظام تربیتی ایران
55
78
FA
سید علی
موذنی
0000-0001-6711-4115
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه شاهد
moazzeniali4@gmail.com
محمد حسن
میرزا محمدی
نویسنده مسئول دانشیار دانشگاه شاهد
mirzamohammadi@shahed.ac.ir
پژوهش حاضر با هدف تطبیق دیدگاههای ابنخلدون و سعدی درخصوص عوامل مؤثر بر تربیت و با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی (تحلیل تطبیقی) انجام شده است. برایناساس، ابتدا، اندیشههای دو متفکر بهصورتکلی معرفی، آنگاه سؤالهای پژوهش، صورتبندی و ارائه شده است. یافتهها نشان میدهد که بهطورکلی میتوان دیدگاه دو متفکر به عوامل مؤثر بر تربیت را پیوسته و مرتبط و شامل سه منظر: زیستشناختی، جامعهشناختی و روانشناختی دانست. دیدگاه ابنخلدون و سعدی از جهات نگاه واحد به انسان، اعتقاد به تأثیر محیط، پذیرش طبع اجتماعی انسان، پذیرش تأثیر حاکمان، اهمیتدادن به تأثیر معلم، نگاه به عامل تقلید و تفاوتهای فردی، تأثیر اوضاع سیاسی و اجتماعی و داشتن نگاه اجتماعی ـ دینی، دارای اشتراک است. همچنین، دیدگاه این دو اندیشمند از جهات تأکید پررنگ سعدی بر عامل وراثت، وسیعتربودن گستره تأثیر محیط در دید ابنخلدون، داشتن اختلاف در امر تنبیه و کاربردیتربودن نگاه ابنخلدون به عوامل مؤثر بر تربیت، دارای افتراق است. براساس این یافتهها تلاش شد از آموزههایی که میتوان از ابنخلدون و سعدی برای اعمال در نظام تربیتی ایران بهدست داد، نتایجی، استخراج و ارائه شود.
ابنخلدون,سعدی,عوامل مؤثر بر تربیت,آموزه,نظام تربیتی ایران
https://iej.ihu.ac.ir/article_204536.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_204536_8293a2b5313bc66f6d32a8c9a31d5786.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
27
42
2019
05
22
بررسی جایگاه حیات طیبه در سند تحول بنیادین و تبیین راهکارهای تحقق آن در آموزشوپرورش
79
104
FA
محسن
فرمهینی فراهانی
0000-0003-3673-1756
دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شاهد
farmahinifar@yahoo.com
فاطمه
حسینائی
دانشآموخته کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه آموزشوپرورش دانشگاه شاهد
fhosaynaee@yahoo.com
نجمه
احمدآبادی آرانی
نویسنده مسئول دانشجوی دکتری فلسفه تعلیموتربیت دانشگاه پیامنور تهران
هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی جایگاه حیات طیبه در سند تحول بنیادین تعلیموتربیت ایران و تبیین راهکارهای تحقق آن در آموزشوپرورش است. سؤالات پژوهش عبارتند از: ۱. جایگاه حیات طیبه بهعنوان وسیله تحقق هدفهای تربیتی در مبانی نظری سند تحول بنیادین تعلیموتربیت ایران چیست؟ ۲.راهکارهای تحقق حیات طیبه درآموزشوپرورش ایران باتوجهبه نقش عناصر مختلف نظام آموزشی چیست؟ ۳. اهمیت نقشهای مختلف عناصر نظام تعلیموتربیت در تحقق حیات طیبه باتوجهبه نظر متخصصان چیست؟ برای پاسخگویی به سؤالات فوق از روش تحلیل محتوا و اسنادی استفاده شده است. یافتههای سؤال اول پژوهش بیانگر آن است که فراوانی واژه حیات طیبه و جامعه صالح در فلسفه تربیت جمهوری اسلامی ایران (۲۰۸ مرتبه )، فراوانی واژه حیات طیبه در فلسفه تربیت رسمی و عمومی در جمهوری اسلامی ایران (۷۵ مرتبه) و فراوانی واژه حیات طیبه در رهنامه نظام تربیت رسمی و عمومی در جمهوری اسلامی ایران (۵۱ مرتبه) است که دلالت بر اهمیت جایگاه حیات طیبه در سند تحول بنیادین آموزشوپرورش ایران دارد. در پاسخ به سؤال دوم پژوهش، راهکارهایی نظیر توجه به انتخاب و تربیت معلمان شایسته، ایجاد فضای تعاملی میان مربیان و متربیان، ایجاد هماهنگی بین عوامل مختلف نظام تربیتی برای دستیابی به اهداف و..... در ارتباط با نقش عناصر مختلف نظام تعلیموتربیت در تحقق حیات طیبه ذکر شد. نتایج سؤال سوم پژوهش نیز نشان داد باتوجهبه نظرات متخصصان؛ معلم، نهاد خانواده، محتوای برنامههای درسی، فعالیتهای پرورشی و مدیران آموزشی بهترتیب بهعنوان عناصر نظام تعلیموتربیت در فراهمآوردن تحقق حیات طیبه نقش دارند. باتوجهبه نتایج حاصله میتوان اذعان نمود انتخاب حیات طیبه و ایجاد آمادگی در متربیان برای تحقق آن بهعنوان هدف غایی فعالیتهای تربیتی، مفهومی جامع است که دستیابی به این هدف غایی و کلی در گرو هماهنگی و نقشآفرینی همه نهادهای جامعه و عناصر مختلف نظام تعلیموتربیت است.
حیات طیبه,جامعه صالح,سند تحول بنیادین,نظام تعلیموتربیت,راهکارها
https://iej.ihu.ac.ir/article_204531.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_204531_bab8df0d7da9ed88f40e2c6df823bb49.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
27
42
2019
05
22
تبارشناسی کتابهای هدیههای آسمانی ازحیث انعکاس مفاهیم "اصول دین"
105
126
FA
شهرام
رنج دوست
گروه برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند، ایران
dr.ranjdoust@gmail.com
هدف اصلی پژوهش حاضر، تبارشناسی کتابهای هدیههای آسمانی ازحیث انعکاس مفاهیم اصول دین (توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد) با استفاده از روش تحلیل محتوایی است. جامعه آماری پژوهش کتابهای درسی هدیههای آسمان پایه دوم تا ششم ابتدایی بوده و نمونه آماری نیز کل جامعه آماری درنظر گرفته شده است. ابزار گردآوری دادهها چکلیست (بازبینه) تحلیل محتوای کتب درسی محققساخته بود. روایی ابزار، توسط اساتید متخصص تأیید شده است و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ آن نیز ازطریق پنج بار مطالعه کتابهای حاضر و تحلیل آنها با فاصله بیستروزه با میزان ضریب همبستگی 83 درصد مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیهوتحلیل دادهها از روش شمارش فراوانی بهعنوان یکی از رایجترین روشهای جمعآوری دادهها و ارائه یافتهها استفاده شد و با مراجعه به کتاب، تعداد دفعاتی که هریک از مفاهیم اصول دین درقالب هریک از واحدهای تحلیل (جمله، تصویر، پرسش)، وجود داشته، مورد شمارش قرار گرفته و گزارش شده و درنهایت برای توصیف و تجزیهوتحلیل دادهها از شاخصهای آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و برای بیان تفاوت فراوانی مشاهده شده با فراوانی مورد انتظار از آمار استنباطی (آزمون خیدو دومتغیره) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین مجموع فراوانیهای مشاهدهشده و موردانتظار مفاهیم مربوط به هریک از اصول دین در هدیههای آسمانی دوره اول ابتدایی، تفاوت معنیداری وجود دارد. از بین مفاهیم مربوط به اصل توحید، بیشترین درصد به مفهوم صفات خداوند، از بین مفاهیم مربوط به اصل عدل بیشترین درصد به مفاهیم یکسان و برابربودن تمامی انسانها در پیشگاه خداوند از هر جهت و آفرینش هر پدیده و مخلوقی در جای خود؛ از بین مفاهیم مربوط به اصل نبوت، بیشترین درصد به مفهوم رساندن پیغام و فرمان الهی توسط پیامبران؛ از بین مفاهیم مربوط به اصل امامت، بیشترین درصد به مفهوم رهبری حکومت اسلامی و از بین مفاهیم مربوط به اصل معاد، بیشترین درصد به مفهوم مردن (فوت)، اختصاص یافته است. همچنین بیشترین فراوانی در کتب هدیههای آسمان دوره اول ابتدایی بهترتیب مربوط به اصل توحید، اصل نبوت، اصل امامت، اصل معاد و اصل عدل است.
کتاب هدیههای آسمانی,اصول دین,تحلیل محتوا
https://iej.ihu.ac.ir/article_204535.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_204535_49f55ad03061260e69b5ff8f660e0c9a.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
27
42
2019
05
22
طراحی مدل زیرفرایند جذب در فرایند تربیتی سازمانهای ایمانمحور (موردمطالعه: مؤسسه فرهنگی بهشت منتظران موعود تهران)
127
160
FA
علیرضا
پهلوان شریف فرد
نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری رشته مدیریت منابع انسانی دانشگاه علامه طباطبائی (پژوهشگر دانشگاه امام صادق علیهالسلام)
alirezapahlavansharif@gmail.com
بابک
حمیدیا
دانشآموخته دکتری رشته مدیریت آموزش عالی دانشگاه تهران (پژوهشگر دانشگاه امام صادق علیهالسلام)
bhamidia@yahoo.com
یکی از خلأهای موجود در حوزه تربیتی کشور، مشخصنبودن فرایندهای تربیتی در سازمانهای ایمانمحور است، زیر فرایند جذب اولین و حساسترین مرحله تربیتی در سازمانهای ایمانمحور میباشد. برایناساس پژوهش حاضر درپی این سؤال اساسی است که زیرفرایند جذب در سازمانهای ایمانمحور دارای چه ابعاد و مؤلفههایی است؟ پژوهش حاضر از نوع کیفی بوده و در آن از راهبرد نظریهپردازی دادهبنیاد استفاده شده است. با بررسی نظاممند دادهها، مؤلفههای مؤثر در فرایند جذب به سازمانهای ایمانمحور براساس مدل پارادایمی تبیین شد. نتایج پژوهش نشان میدهد فرایند جذب در سازمانهای ایمانمحور دارای سه رکن انسانی (مربیان و کادر تربیتی)، ساختاری (برنامهها، قواعد و ارتباطات) و معنویت میباشد. میتوان گفت درصورتی که سازمانهای ایمانمحور عوامل احصاشده را بهصورت هماهنگ و جامع اجرا نمایند، در مرحله جذب به موفقیت دست مییابند.
سازمان ایمانمحور,فرایند تربیتی,دادهبنیاد,جذب,تشکل فرهنگی
https://iej.ihu.ac.ir/article_204532.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_204532_1802e827242fd5105898d0895bd16158.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
27
42
2019
05
22
تحلیل جایگاه خودگردانی در سند بنیادین تحول آموزش و پرورش
161
185
FA
راضیه
بدیعیان
دانشجوی فلسفه تعلیموتربیت دانشگاه اصفهان
rbg1357@yahoo.com
محمد
نجفی
نویسنده مسئول: استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان
m1375n@yahoo.com
محمدحسین
حیدری
0000-0002-1391-2258
دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان
mhheidari1353@gmail.com
خودگردانی، هدفی تربیتی با محوریت توانایی انتخاب و قضاوت مستقل است. این هدف در دهههای اخیر بیشازپیش مورد توجه صاحبنظران تعلیموتربیت قرار گرفته است. ازآنجاکه تحقق این هدف در متربیان، مواجهه هوشمندانه و مؤثر آنها با سلطهگریهای پنهان و آشکار را بهدنبال خواهد داشت، توجه به این هدف در نظام تعلیموتربیت، امری اجتنابناپذیر بهنظر میرسد. برهمیناساس و باتوجهبه محوریت سند بنیادین تحول در تعلیموتربیت کشور، پژوهش حاضر به شیوه تحلیل کیفی محتوا و درراستای تبیین جایگاه خودگردانی فردی در این سند راهبردی شکل گرفت. بررسیها نشان داد با وجود آنکه اشاره مستقیمی به خودگردانی بهعنوان هدفی تربیتی در سند بنیادین مشاهده نشده است. بااینوجود، گزارههای مرتبط با خودگردانی شامل انتخابگری، آزاداندیشی، اختیار، اراده، شهامت، آگاهی تعقل، بصیرت و... بهوفور در سند یافت میشود. بااینوجود، تفکر انتقادی و تحلیل بهعنوان اصلیترین بستر تحقق استقلال اندیشه و خودگردانی، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
خودگردانی,اسلام,سند بنیادین تحول آموزشوپرورش
https://iej.ihu.ac.ir/article_204534.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_204534_8031ed793fe7615fb289302a78987e79.pdf