دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
28
48
2020
10
22
مبانی تربیت اخلاقی در نظریه انسان شناسی شهید مطهری(ره)
5
30
FA
معصومه
مدور
گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
s_modavar@yahoo.com
محسن
فرمهینی فراهانی
0000-0003-3673-1756
گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
farmahinifar@yahoo.com
سعید
بهشتی
گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
beheshti@atu.ac.ir
هدف پژوهش حاضر، استخراج مبانی تربیت اخلاقی از نظریه انسانشناسی شهید مطهری(ره) است. روش پژوهش تحلیلی ـ استنباطی بوده و بهمنظور گردآوری دادههای لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط با استفاده از برگههای فیشبرداری از منابع، جمعآوری و با شیوه تحلیل محتوای کیفی مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که تربیت اخلاقی مبتنیبر ایمان و تفکرات دینی بوده و به مفهوم زمینهسازی پرورش روح انسان، خصلتها، سجایا و ملکات و همچنین تقویت اراده میباشد که درپی توسعه درونی متربی است و مواردی مانند "شرافت و کرامت ذاتی انسان به علت انتساب روح آدمی به خدا، نهفتهشدن ارزشهای انسانی بهصورت استعداد فطری، فطریبودن گرایش انسان به اخلاق، دینیبودن گرایش اخلاقی انسان، تعارضمندی بین گرایشهای مادی و معنوی انسان، درونیبودن ریشه تنازعات انسانی، فطریبودن خودآگاهی، زمینهسازبودن خودآگاهی برای خودشناسی، خودسازی اخلاقی ازطریق اراده، لازمبودن آزادی معنوی برای نیل به کمالات اخلاقی در ابعاد فردی و اجتماعی، اثرپذیری، اکتسابیبودن کمال و وابستهبودن رشد کمال به رشد متعادل ارزشهای انسانی" ازجمله مبانی تربیت اخلاقی در نظریه انسانشناسی شهید مطهری(ره) هستند.
شهید مطهری(ره),نظریه انسان شناسی,مبانی تربیت اخلاقی
https://iej.ihu.ac.ir/article_205704.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_205704_f680c2d2ba713ed2a3b8362692527c30.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
28
48
2020
10
22
تبیین مراحل تربیت عقلانی مبتنیبر مراتب نفس ازمنظر ملاصدرا
FA
رضاعلی
نوروزی
0000-0003-2040-9586
گروه علوم تربیتی ،دانشگاه اصفهان،ایران
nowrozi.r@gmail.com
مریم
براتی
0009-0001-2855-6700
گروه علوم تربیتی ،دانشگاه اصفهان،ایران
mrymbraty@gmail.com
هدف پژوهش حاضر، تبیین مراحل تربیت عقلانی مبتنیبر مراتب نفس ازمنظر ملاصدراست. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی بوده که از روش تحلیل محتوای کیفی مارشال و راسمن بهمنظور انجام پژوهش بهره گرفته است. برهمیناساس، ابتدا کتب تألیفی ملاصدرا، مورد بررسی و از خلال آنها مباحث مربوط به عقل مدنظر قرار گرفته و در مرحله بعد، بهمنظور دستیابی به مراحل تربیت عقلانی، ابتدا به نظریات تربیتی ملاصدرا و کسانی که در این زمینه کارکردهاند، مراجعه و سپس با جمعبندی نظریات حاصله، دیدگاه ملاصدرا در رابطه با تربیت عقلانی و مراحل آن استخراج شد. نتایج حاصله از پژهش حاکی از آن است که صدرا عقل را بهعنوان یکی از آخرین مراتب نفس شناخته و آن را دارای دو قوه علامه و عماله میداند. قوه علامه قادر به ادراک کلیات است که دارای چهار مرتبه: بالقوه، بالملکه، بالفعل و بالمستفاد است و قوه عامله قادر به ادراک جزییات مرتبط با عمل میباشد و دارای چهار مرتبه: تهذیب ظاهر، تهذیب باطن، آراستن باطن و فنای فیالله است. برهمیناساس، تربیت عقلانی از دید
https://iej.ihu.ac.ir/article_205705.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_205705_de9e49e37b2b49fe66cac839942100a6.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
28
48
2020
10
22
بررسی تطبیقی مبانی فلسفی تربیت اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی و لویناس
63
86
FA
مجید
خاری آرانی
گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شاهد،تهران،ایران
khari322_m@yahoo.com
اکبر
رهنما
گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شاهد،تهران،ایران
rahnama_akbar43@yahoo.com
مهدی
سبحانی نژاد
0000-0002-6438-1434
گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شاهد،تهران،ایران
sobhaninejad@shahed.ac.ir
علامه طباطبایی و لویناس درزمره فیلسوفانی هستند که به اخلاق اهمیت وافری دادهاند. در این پژوهش با بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی و نیز تطبیقی سعی شده است با بررسی مبانی فلسفی تربیت اخلاقی این دو فیلسوف، همگرایی و تقابل دیدگاههای آنها استخراج شود. بررسی مبانی هستیشناختی، انسانشناختی و ارزششناختی تربیت اخلاقی علامه و لویناس نشان میدهد که مفاهیم اساسی در فلسفه لویناس اخلاق معطوف به دیگری، مسئولیت و اراده میباشند، اما در فلسفه علامه طباطبایی دیگری اعتدالی و فطرت از جایگاه ویژهای برخوردار است. هر دو به دیگری، مسئولیت، اراده و آزادی تأکید میورزند. همچنین دیدگاه لویناس و علامه نسبت به خدا باآنکه هر دو خدا را قبول دارند وآن را نامتناهی میدانند، اما خدای لویناس با غیریت و دیگری برابر درنظرگرفته شده است، درحالیکه خدای علامه، متعالی و منزه از هرگونه تغییر بوده و فراتر از دیگری است.
تربیت اخلاقی,مبانی فلسفی,علامه طباطبایی,لویناس
https://iej.ihu.ac.ir/article_205702.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_205702_5c6085892608595623a2ee4cf91d3004.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
28
48
2020
10
22
مسائل تربیت دینی در فضای مجازی و نحوه مواجهه با آن
87
108
FA
پرستو
مصباحی جمشید
گروه فلسفه- تعلیم و تربیت- اخلاق،دانشگاه پیام نور تهران، ایران
p.mesbahij@yahoo.com
تربیت دینی بهعنوان یکی از رویکردها به تربیت، در مواجهه با فضای مجازی بهعنوان یکی از بسترهای تحقق این رهیافت با مسائلی مواجه است که هدف این پژوهش، پرداختن به آن است. دستیابی به این هدف ازطریق تبیین مبانی نظری موضوع پژوهش و تحلیل استلزامات آن صورت گرفته است. در این پژوهش به مبحث آشنایی با محکمات و متشابهات در تربیت دینی و بایستههای فضای مجازی که در دو محور «ضرورت درک خدای همهجاحاضر» و «وجود اخلاق نظارتی» میگنجند، پرداخته شده است. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است و یافتهها حاکی است میان عناصر تربیت دینی و ویژگیهای فضای مجازی تناظری برقرار است که در برخی موارد به تحقق تربیت دینی مطلوب یاری میرساند و در مواردی نیز بهعنوان مانع عمل میکند. تحلیل این تناظر علاوهبر اینکه به شناخت عوامل و موانع تربیت دینی یاری میرساند، راهکار مواجهه با مسائل تربیت دینی در فضای مجازی را نشان میدهد.
تربیت دینی,فضای مجازی,عقلانیت,معنویت,انسانشناسی
https://iej.ihu.ac.ir/article_205703.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_205703_837a2bd7decff9a3b6801a9d9cee6769.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
28
48
2020
10
22
تحلیل برنامه درسی هدیههای آسمانی پایه پنجم براساس میزان تأکید بر مؤلفههای تربیت معنوی ازمنظر امام خمینی(ره)
109
123
FA
محمدجواد
یدالهی فر
گروه علوم تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا، ایران
ymjavad@gmail.com
علیرضا
فقیهی
گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک،ایران
faghihialireza@yaho.com
محمد رضا
یوسف زاده چوسری
0000-0002-1667-1859
گروه علوم تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا، ایران
fuman47@gmail.com
محمد
سیفی
گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، ایران
seifiir2000@yahoo.com
فائزه
ناطقی
گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، ایران
fn1345@gmail.com
هدف این پژوهش، تحلیل کتاب هدیههای آسمانی پایه پنجم براساس میزان تأکید بر تربیت معنوی از دیدگاه امام خمینی(ره) بود. روش پژوهش، تحلیل محتوای مقولهای و واحد تحلیل، جمله و تصویر است. جامعه آماری این پژوهش کتاب هدیههای آسمانی پایه پنجم ابتدایی میباشد. براساس روش سرشماری، حجم نمونه با حجم جامعه برابر است. ابزار جمعآوری اطلاعات فهرستوارسی است. برای تجزیهوتحلیل دادهها از شاخصهای آمار توصیفی فراوانی و درصد استفاده شده است. یافتهها نشان داد که در 448 جمله به مؤلفههای تربیت معنوی ازمنظر امام خمینی(ره) اشاره شده است که مؤلفه ارزشهای معنوی با 208 جمله معادل 46.37 درصد دارای بیشترین تأکید و مؤلفه باورهای معنوی با 81 جمله معادل18.09 درصد دارای کمترین تأکید بودند. همچنین در42 تصویر؛ به مؤلفههای تربیت معنوی اشاره شده است که مؤلفه رفتارهای معنوی با 24 تصویر معادل57.12 درصد دارای بیشترین فراوانی و مؤلفه باورهای معنوی با 6 تصویر معادل 14.29درصد دارای کمترین فراوانی بودند.
تربیت معنوی,دیدگاه امام خمینی(ره),کتاب هدیههای آسمانی
https://iej.ihu.ac.ir/article_205701.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_205701_96889e183b60bc003d20313422c579a1.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
28
48
2020
10
22
تأثیر آموزش حل مسئله مبتنیبر معنویت بر کیفیت زندگی کاری و خودکارآمدی اجتماعی معلمان
125
145
FA
صفیه
ایری
گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر گز، بندر گز، ایران
معصومه
باقرپور
0000-0001-7626-668X
گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر گز،بندر گز، ایران
bagherpur2002@gmail.com
این مقاله با هدف بررسی تأثیر آموزش حل مسئله مبتنیبر معنویت بر کیفیت زندگی کاری و خودکارآمدی اجتماعی معلمان متوسطه شهر گرگان انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازحیث روش انجام پژوهش، از نوع شبهآزمایشی، طرح پیشآزمون و پسآزمون است. حجم نمونه به روش نمونهگیری تصادفی ساده در دو گروه ۲۰ نفره انتخاب شدند. یک گروه بهعنوان گروه آزمایش که پروتکل آموزش حل مسئله مبتنیبر معنویت نوری (۱۳۹۲) در آنها اجرا شد و گروه گواه که آموزش حل مسئله مبتنیبر معنویت درمورد آنها اجرا نشد. ابزار جمعآوری اطلاعات شامل: الف) برنامه آموزش حل مسئله مبتنیبرمعنویت که در پنج جلسه 50 دقیقهای و در یک ماه برگزار شد، ب) پرسشنامه استاندارد خودکارآمدی اجتماعی اسمیت و بتز (2000)، ج) پرسشنامه کیفیت زندگی کاری والتون (۱۹۷۳) بود. نتایج بهدستآمده از تحلیل آماری کواریانس نشان داد: آموزش حل مسئله مبتنیبر معنویت بر کیفیت زندگی کاری و خودکارآمدی اجتماعی معلمان تأثیر معنیداری دارد و ۲1 درصد تفاوتها در نمرات کیفیت زندگی کاری و خودکارآمدی اجتماعی معلمان مربوط به تأثیر آموزش حل مسئله مبتنیبر معنویت است.
آموزش حل مسئله مبتنیبر معنویت,خودکارآمدی اجتماعی,کیفیت زندگی کاری
https://iej.ihu.ac.ir/article_205542.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_205542_dfa415a2d4f91db821713a99dc7bb18d.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
28
48
2020
10
22
بررسی اثربخشی آموزش قصههای قرآنی بر رشد اخلاقی دانشآموزان
147
170
FA
بهبود
یاری قلی
گــــروه علــــوم تربیتــــی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
behboud1362@gmail.com
مهدیه
خانی خسروشاهی
گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاداسلامی واحد تبریز،ایران
m.khani65@yahoo.com
قصهگویی در طول تاریخ همواره مورد علاقه و توجه بشر بوده و برای او جذابیت خاصی داشته و یکی از ابزارهای مهم اصلاح رفتار محسوب شده است. قرآن کریم نیز به نیاز بشر و گرایش او به قصه توجه نشان داده و باتأکیدبر علائق طبیعی انسان، بسیاری از مباحث ظریف اعتقادی، اجتماعی و اخلاقی را درقالب زیباترین داستانها طرح و ارائه نموده است. هدف از این پژوهش، تعیین تأثیر آموزش قصههای قرآنی بر رشد اخلاقی دانشآموزان ابتدایی مدارس شهرستان خسروشاه در استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی 96 ـ 1395 بود. بههمینمنظور از تحقیق نیمهآزمایشی و از نوع پیشآزمون ـ پسآزمون با گروه آزمایش و کنترل استفاده شد و از مقیاس فرم مصاحبۀ سنجش رشد اخلاقی نیز جهت جمعآوری دادهها استفاده شد. همچنین 10 جلسة آموزشی برای آموزش قصههای قرآنی تدوین شد. در چارچوب طرح آزمایشی؛ 60 نفر دانشآموز پایه دوم ابتدایی با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند که 30 نفر از آنها جزء گروه آزمایش بودند و به مدت 2 ماه هفتهای 2 ساعت تحت آموزش قصههای قرآنی قرار گرفتند. 30 نفر هم در گروه کنترل قرار داشتند که هیچ مداخلة آموزشی در این گروه صورت نگرفت. برای تحلیل دادهها از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. درنهایت یافتههای پژوهش نشان داد که آموزش قصههای قرآنی موجب بهبود رشد اخلاقی در تمام مولفههای آن در دانشآموزان میشود. بنابراین کاربرد قصهگویی با موضوع قصههای قرآنی بهعنوان الگویی مؤثر برای رشد اخلاقی کودکان پیشنهاد میشود.
قصههای قرآنی,رشد اخلاقی,دانشآموزان
https://iej.ihu.ac.ir/article_205698.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_205698_ec41520f17fef746aeb8b1491fffd82b.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
28
48
2020
10
22
بررسی جایگاه تربیت اخلاقی در کتابهای درسی دوره ابتدایی؛ مطالعهای از نوع تحلیل محتوا
171
187
FA
میمنت
عابدینی بلترک
گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
abedini.gilan@gmail.com
هدف پژوهش حاضر، بررسی جایگاه تربیت اخلاقی در کتابهای درسی دوره ابتدایی بود. روش مورداستفاده، تحلیل محتوای کمی از نوع آنتروپی شانون بوده و واحد تحلیل نیز متن، پرسشها، تمرینها و تصاویر میباشد که درمجموع 1247 صفحه مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری، کتابهای دوره ابتدایی بود که براساس نمونهگیری هدفمند (باتوجهبه اهداف دروس)، کتابهای هدیههای آسمانی و قرآن بهعنوان نمونه انتخاب شدند. مؤلفهها و شاخصهای تربیت اخلاقی از اسناد بالادستی و منابع پیشین استخراج و در کتابها مورد بررسی قرار گرفت. روایی محتوایی با استفاده از CVR بهدست آمد که برابر با 90/0 و تأیید شد، پایایی نیز براساس ضریب توافقی 87/0 بهدست آمد. یافتهها نشان داد که بیشترین میزان توجه و ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه رابطه با خدا و کمترین میزان اهمیت مربوط به مؤلفه رابطه با خود بوده است. درنهایت اینکه تربیت اخلاقی آن طور که باید مورد توجه قرار نگرفته است.
تربیت اخلاقی,رابطه با خود,رابطه با خدا,رابطه با خلق خدا,رابطه با خلقت
https://iej.ihu.ac.ir/article_205700.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_205700_4e0b04880da9b368b62b6daf39f80ebd.pdf
دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
2251-6972
2645-5196
28
48
2020
10
22
مبانی خدا شناسی مولانا و دلالت های آن در تربیت عاطفی (اصول و روشها)
FA
رمضان
جهانداری
گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شهید باهنر، کرمان،ایران
jahandari.ramazan@yahoo.com
سیدحمیدرضا
علوی
گروه علوم تربیتی ،دانشگاه شهید باهنر، کرمان،ایران
hralavi@uk.ac.ir
احمد
امیری خراسانی
گروه ادبیات دانشگاه شهید باهنر، کرمان،ایران
amiri@uk.ac.ir
نظام تعلیموتربیت، با تعلیم و تزکیۀ نیروی انسانی، تلاش میکند از عمدهترین مشکلات جامعۀ بشری مانند بیعدالتی اجتماعی، جنگ و خونریزی، انحطاط اخلاقی و فساد اقتصادی پیشگیری نماید. بهنظر میرسد برای رسیدن به چنین اهدافی، نظام تعلیموتربیت باید اهداف حیطۀ عاطفی را پرورش دهد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی مبانی خداشناسی مولوی برای دستیابی به تأثیرات این مبانی بر تربیت عاطفی بوده و با استفاده از روش توصیفی ـ استنتاجی، آثار مولوی بررسی و دیدگاههای وی درمورد مبانی معرفت به موجودیّت خدا، قدرت، حلم، رحمت و توّابیّت ، شرح داده شد. همچنین ارتباط و تأثیر این دیدگاهها، با هدف اصلی این تحقیق، جستجو و مورد مداقّه قرار گرفت. از بررسی مبنای معرفت به موجودیّت خدا، اصل طلب؛ از مبنای قدرت، اصل تضرّع؛ از مبنای حلم، اصل یقظه؛ از مبنای رحمت، اصل ظرفیتافزایی برای جذب رحمت و از مبنای توابیّت، اصل بازگشت، منتج شد و به اتّکای این اصول، روشهای مناسب مانند: نماز با حضور قلب، آگاهی و معرفت، صدق و راستی، دوری از تجاوز و زیاده&zwnj
https://iej.ihu.ac.ir/article_205699.html
https://iej.ihu.ac.ir/article_205699_11d69ceb5c2cbf2a2f27261e0206b86f.pdf