هدف این پژوهش، بررسی نقش تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی با توجه به سند برنامه درسی ملی (به عنوان یکی از زیر نظام‌های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش)، و روش آن، توصیفی از نوع تحلیل اسنادی است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، فیشبرداری از منابع و اسناد مکتوب در تعلیم و تربیت ایران و اسلام در زمینه تفکر انتقادی است. یافته‌های پژوهش نشان داد: 1 ـ مهارتهای تفکر انتقادی، تحلیل، تفسیر، ارزشیابی، استنباط و توضیح مورد توجه و تأکید در سند برنامه درسی ملی است. 2 ـ هدف تربیت در نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران قرب الی‌الله است که تفکر انتقادی یکی از راه‌های دستیابی به آن است. 3 ـ در قرآن کریم توجه به تفکر انتقادی مورد تأکید قرار گرفته است «فبشرعباد الذین یستمعون القول فیتبعون احسنه اولئک الذین هدئهم الله و اؤلئک هم اولواالالباب» (زمر/17): بندگانم را بشارت ده. آنان که چون سخنی بشنوند به نیکوترین وجه عمل‌کنند. آنان هستند که خداوند به لطف خاص خود هدایتشان فرموده است و هم آنان به حقیقت، خردمندان عالمانند. بنابراین در فلسفه تعلیم و تربیت کشور توجه به آن ضروری است. 4 ـ با عنایت به تأکید سند برنامه درسی ملی، تفکر انتقادی یکی از مبانی رشد اجتماعی و عقلانی در تربیت است.
اسمیت، فیلیپ جی؛ گوردون، هولفیش (1373). تفکر منطقی روش تعلیم و تربیت. ترجمه علی شریعتمداری. تهران: انتشارات سمت.
اطهری، زینب السادات؛ شریف، مصطفی؛ نعمت بخشی، مهدی؛ بابا محمدی، حسن (1388). ارزیابی مهارتهای تفکر انتقادی و ارتباط آن با رتبه آزمون سراسری ورود به دانشگاه در دانشجویان علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. ش 9: 5 تا 12.
بابامحمدی، حسن؛ خلیلی، حسین (1383). مهارتهای تفکر انتقادی دانشجویان پرستاری دانشگاه علوم پزشکی سمنان. مجله آموزش در علوم پزشکی. ش 4: 23 تا 31.
بخشی، محمود؛ آهنچیان، محمد رضا (1392). الگوی پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی؛ نقش تفکرانتقادی و راهبردهای خود تنظیمی یادگیری. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. س 2. ش 13: 153 تا 163.
تفنگدار، ملیحه (1386). نقش روش‌های آموزش در تفکر انتقادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت. دانشگاه تربیت معلم تهران.
تقی‌پور ظهیر، علی (1383). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی آموزشی و درسی. تهران: انتشارات آگاه.
دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی (1390). سند تحول بنیادین آموزش و پرورش{بروشور منتشر شده}. تهران.
سنه، افسانه (1382). راهبردهای آموزش مهارتهای تفکرانتقادی. مجله رشد معلم. س 1. ش 177: 21 تا 24.
سیف، علی اکبر (1391). روان‌شناسی پرورشی نوین. تهران: انتشارات دوران.
شریعتمداری، علی (1393). روان‌شناسی تربیتی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
شعبانی ورکی، بختیار (1374). تأثیر در سه رهیافت آموزش تفکر. مجموعة مقالات سمبوزیوم نقش آموزش ابتدایی و جایگاه مطلوب آن در جامعه. اصفهان: معاونت آموزش عمومی در ادارة کل آموزش و پرورش استان اصفهان.
شعبانی، حسن (1382). روش تدریس پیشرفته؛ آموزش مهارت‌ها و راهبرهای تفکر. تهران: انتشارات سمت.
عابدی، احمد؛ تاجی، مریز (1385). نقش برنامه‌های درسی پنهان مدارس در شکل‌گیری شخصیت و رفتار دانش‌آموزان. فصلنامة آموزه. ش 9: 10 تا 22.
عارفی، محبوبه؛ رضایی‌زاده، مرتضی (1390). مروری بر نقش و جایگاه برنامه درسی دانشگاهی در رشد تفکر انتقادی دانشجویان. دو فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی. س 2. ش 3: 42 تا 62.
علی پور، وحیده؛ نادری، عزت الله؛ سیف نراقی، مریم؛ شریعتمداری، علی (1392). تأملی بر موانع تفکر انتقادی در برنامه درسی آموزش متوسطه. مجله پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. دوره 10. ش 9: 1 تا 15.
فتحی آذر، اسکندر (1382). روش‌ها و فنون تدریس. تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
فلاحیان، ناهید؛ آرام، محمدباقر؛ نادری، مریم؛ احمدی، آمنه (1387). راهنمای برنامه درسی مطالعات اجتماعی برای دوره آموزش عمومی. تهران: انتشارات سازمان پژوهش و برنامه ریزی وزارت آموزش و پرورش.
قاضی مرادی، حسن (1391). درآمدی بر تفکرانتقادی. تهران: نشردات.
قرشی، سید علی اکبر (1361). قاموس قرآن. تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
محمودی، ایوب؛ نوروزی، رضاعلی؛ نجفی، محمد (1391). ویژگیها و ثمرات تفکرانتقادی از دیدگاه امام علی(ع). فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت در اسلامی. س 19. ش 13: 93 تا 111.
مظفر، محمد رضا (1382). المنطق. ترجمه علی شیروانی. قم: انتشارات دارالعلم.
میلر، جی. پی (1382). نظریه‌های برنامه درسی. ترجمه محمود مهر محمدی. تهران: انتشارات سمت.
ندافی، راضیه (1393). ضرورت ترویج تفکر انتقادی و خلاق در جامعه امروز. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
نیستانی، محمدرضا؛ امام وردی، داوود (1390). بررسی نقش تفکر انتقادی در زندگی اجتماعی. مجله فلسفه و کودک. ش 4: 39 تا 50.
وزارت آموزش و پرورش (1391). دفتر تألیف کتب درسی، برنامه درسی ملی. سازمان پژوهش و برنامه ریزی درسی.
یارمحمدیان، محمدحسین (1393). مبانی و اصول برنامه ریزی درسی. تهران: انتشارات یادوارة کتاب.
Andolina,M.(2001). Critical Thinking for Working Students,Columgia,Delmar Press.
available at http://www.criticalthinking.org/aboutCT/definingCT.shtm
Browne, Neil.(2003). Critical Thinking is Objective. College Student Journal.
Chaffee,John.(2006).Teaching Critical Thinking across the Curriculum, new Directions for Community Colleges, volume 1992 Issue34.
Claudia Schumann.(2012). Boundedness beyond reification:cosmopolitan teacher educationas critique. Ethics & Global Politics,Vol. 5, No. 4, 2012, pp. 217_237
Cottrell's.(2011).Critical Thinking Skills: Developing effective analysis and gument.NY: Palgrave Macmillan.
Demirhan & Koklukaya .(2014). The critical thinking Dispositions of prospective sciences Teachers, Procedia – social and behavioral sciences,Ankara,Turkey.pp. 1551-1555.
education course. Health Educator 2005; 37(1): 8-15.
Lipman,M.(1998).Critical Thinking: what it can be? Educational Leadership,46(1),38-43.
Meyers,Chet.(1986).Teaching Students to thginkin Critically,Sanfrancisco,Jossey-bass publisher.
Nelson,T.o.(2001). Meaning of Critical Thinking. Critical Thinking and Education.Cambridge University Press.
Paul,r.(2005).The state of Critical Thinking today. New directions for community colleges,130,27- 40.
Pinar, w. f .(1996) . understanding curriculum, New York ,Peter lang Publishing, INC.
Puangtong ,Petchtone ,Chaijaroen & Sumalee.(2014). The validation of web – based learning environment model to enhance cognitive skills and critical thinking for undergraduate students,Procedia – social and behavioral sciences,Ankara,Turkey.pp.669-673.
Robitaille.D.F.et al.(1993).Curriclum Framework for mathematics and science Canada IEA.
کریمیان, حسین, ناطقی, فائزه, & سیفی, محمد. (1396). جایگاه تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر سند برنامه درسی ملی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 25(34), 133-151.
MLA
حسین کریمیان; فائزه ناطقی; محمد سیفی. "جایگاه تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر سند برنامه درسی ملی", پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 25, 34, 1396, 133-151.
HARVARD
کریمیان, حسین, ناطقی, فائزه, سیفی, محمد. (1396). 'جایگاه تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر سند برنامه درسی ملی', پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 25(34), pp. 133-151.
VANCOUVER
کریمیان, حسین, ناطقی, فائزه, سیفی, محمد. جایگاه تفکر انتقادی در تعلیم و تربیت اسلامی مبتنی بر سند برنامه درسی ملی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 1396; 25(34): 133-151.
)
