تحلیل رهیافت‌های تربیتی فمینیسم مدرن و پست‌مدرن و نقد آن برمبنای تعلیم‌وتربیت اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه پیام نور تهران

2 استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه کاشان

3 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شاهد تهران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تحلیل رهیافت‌های تربیتی فمینیسم مدرن و پست‌مدرن و نقد آن برمبنای تعلیم‌وتربیت اسلامی با استفاده از روش‌های تحلیل تطبیقی و انتقادی است. یافته‌های پژوهش، بیانگر آن است که در فمینیسم مدرن تربیتی بر برابری حقوق زن و مرد، پرداختن به نظریات عام و جهان‌شمول، تأکید بر نقد فرهنگی و مخالفت با دوگانه‌انگاری جنسیتی و در فمینیسم پست‌مدرن تربیتی بر اصل تفاوت انسان‌ها به‌‌ویژه تفاوت‌های میان زنان و مردان، تردید در روایت‌های کلان، تقویت گفتمان و ساختارشکنی، تأکید شده است. فمینیسم مدرن و پست‌مدرن تربیتی، در‌عین‌اینکه، یک‌سری موانع و مشکلات را از زنان گرفت و حقوقی را به آنان اعطا کرد، ولی موانع و چالش‌هایی را برای بشریت و به‌ویژه زنان ایجاد کرد که  برمبنای آموزه‌های اسلامی می‌توان آنها را مورد نقد و بررسی قرار داد. ازجمله این نقدها می‌توان بر چشم‌پوشی فمینیسم مدرن از تفاوت زن و مرد در راستای تناسب‌محوری؛ نسبیت‌گرایی و بی‌ثباتی اخلاقی در فمینیسم پست‌مدرن؛ غایت‌های متفاوت در اکتساب علوم در آموزه‌های تربیتی فمینیسم (مدرن و پست‌مدرن) و اسلام؛ تأکید افراطی فمینیسم پست‌مدرن بر گفتمان به‌جای عمل و عینیت و تضعیف نهاد خانواده به‌مثابه اصلی‌ترین کانون تربیتی در فمینیسم مدرن، اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Educational Approaches of Modern and Postmodern Feminism and Their Criticism on the Basis of Islamic Education

نویسندگان [English]

  • Najmeh Ahmad Abadi Arani 1
  • Abbas Shekari 2
  • Hamid Ahmadi Hedayat 3
1 PhD candidate of the philosophy of education. Payam Noor University
2 Assistant professor at Kashan University
3 Corresponding author, PhD candidate of the philosophy of education
چکیده [English]

This study is intended to analyze educational approaches of modern and postmodern feminism and their criticism based on Islamic education through comparative and critical analysis methods. Research findings indicate that the equality of women and men, the pursuit of universal and comprehensive views, the emphasis on cultural criticism and resistance against gender dualism are focused in educational modern feminism. Postmodern feminism concentrates on the principle of difference among people, especially those of men and women, doubt in the general narratives, strengthening of discourse and deconstructionism. While removing a number of obstacles and problems from women and granting them some rights, modern and postmodern educational feminism create complications and challenges for humanity and especially for women, which can be criticized on the basis of Islamic teachings. These criticisms relate to issues such as modern feminism’s ignorance of the differences between men and women in line with proportionality orientation, relativism and instability of moral values, different goals for acquiring knowledge in the educational teachings of feminism (both modern and postmodern) and Islam, and extreme assertion of postmodern feminism on discourse rather than practice as well as the objectivity and fading of family as the main educational center in modern feminism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • modern feminism
  • postmodern feminism
  • Islamic education
  • criticism and appraisal
قرآن کریم
احمدی، قاسم (1395). ارزیابی انتقادی فمینیسم ازمنظر اخلاقی. پژوهشنامه اخلاق. سال 9. شماره 33.
باقری، خسرو (1389). درآمدی بر فلسفه تعلیم‌وتربیت جمهوری اسلامی ایران. ج 1. تهران : انتشارات علمی و فرهنگی.
بهشتی سعید و احمدی‌نیا، مریم (۱۳۸۵). تبیین و بررسی نظریه تربیتی فمینیسم و نقد آن ازمنظر تعلیم‌وتربیت اسلامی. فصلنامه تربیت اسلامی. سال دوم. شماره ۳.
حسینی‌زاده، علی؛ شرفی جم، محمدرضا؛ صادق‌زاده قمصری، علی‌رضا و باقری، خسرو (۱۳۸۹). نقد دیدگاه فمینیسم لیبرال در زمینه برابری زن و مرد ازمنظر قرآن و روایات (مبانی انسان‌شناختی تعلیم‌وتربیت اسلامی). فصلنامه تربیت اسلامی. سال ۵. شماره ۱۱.
حکمت، محمد آصف (۱۳۹۱). بررسی و نقد نظریه تربیتی فمینیسم. فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی. سال چهارم. شماره اول.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1393). سیری در تربیت اسلامی. تهران: نشر دریا.
رمزی مختاری، معصومه (1388). بررسی و تبیین الگوی تربیتی حضرت زهرا(س) به‌عنوان زن مسلمان و مقایسه آن با مبانی فلسفی فمینیسم. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا.
سجادی، سیدمهدی (۱۳۸۴). فمینیسم در اندیشه پست‌مدرن. مطالعات راهبردی زنان. سال ۸. شماره ۲۹: 38 ـ 7.
سجادی، سیدمهدی (1379). تربیت اخلاقی ازمنظر پست‌مدرنیسم و اسلام (بررسی و نقد تطبیقی مبانی و اصول). پژوهش‌های تربیت اسلامی. شماره 2.
صراطی، ژیلا (۱۳۸۳). زن و اساطیر (ایزد بانوان). فصلنامه ادبیات فارسی. منطقه ۲ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوی، شماره ۲.
عمید، حسن (1371). فرهنگ عمید. جلد دوم. تهران: کتابخانه ابن‌سینا.
کرامتی، معصومه؛ سجادی، سیدمهدی؛ صادق‌زاده قمصری، علی‌رضا و ایمانی، محسن (۱۳۹۰). تبیین ملاحظات جنسی و جنسیتی در ارزش‌شناسی فمینیسم اگزیستانسیالیسم و اسلام (مبانی، اصول و روش) ارائه راهبردها. فصلنامه مطالعات راهبردی زنان. سال ۱۳. شماره ۵۲.
لچست، جان (۱۳۷۹). پنجاه متفکر بزرگ معاصر، از ساختارگرایی تا پست‌مدرنیته. ترجمه محسن حکیمی. تهران: نشر خجسته.
مرادی، جمیله (1394). زمینه‌های شکل گیری فمینیسم و تأثیر آن بر فلسفه معاصر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آیت‌الله حائری، میبد یزد.
مصباح یزدی، محمدتقی (1374). تبیین مفهوم مدیریت اسلامی. مجله تعاون. دوره جدید. شماره 48: 41 ـ 38.