تدوین الگوی اسلامی ـ ایرانی مهارت‌آموزی در مدارس متوسطه کشور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار گروه مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی

3 استاد گروه برنامه ریزی درسی دانشگاه علامه طباطبائی

4 استادیار گروه مدیریت آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

این پژوهش با هدف طراحی الگوی اسلامی ـ ایرانی مهارت‌آموزی در مدارس متوسطه کشور با استفاده از رویکرد پارادایمی اشتراوس و کوربین (1393) برای نظریه داده‌بنیاد و به روش کیفی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه صاحب‌نظران، کارشناسان و مدیرانی بود که در یکی از عرصه­های مهارت­آموزی رسمی (آموزش‌وپرورش) و غیررسمی (سازمان فنی و حرفه­ای کشور) تجربه و حضور داشتند. باتوجه‌به رویکرد پژوهش، تمرکز اصلی بر خبرگان آشنا با مسائل مهارت‌آموزی در مدارس متوسطه کشور بود که درنهایت 17 نفر از ایشان به‌صورت هدف‌مند و براساس راهبرد گلوله برفی برای انجام مصاحبه‌های عمیق بدون ساختار انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها به‌طور هم‌زمان با استفاده از روش کدگذاری باز، انتخابی و نظری انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد: "مهارت‌ها و شایستگی‌های پایه و غیرفنی ‌دانش‌آموزان، مهارت‌های فنی و شغلی ‌دانش‌آموزان، تربیت حرفه‌ای میتنی‌بر مهارت و شایستگی، تقویت ارزش‌های اسلامی و ایرانی کار، انعطاف‌پذیری در برابر تغییر و تخصص‌گرایی در آموزش‌وپرورش" به‌عنوان کانونی یا مقوله محوری مطرح شده­اند. "مقوله‌های کیفیت آموزش و تدریس و یادگیری، توجه به شایسته‌سالاری و شایسته‌گزینی، رویکرد و راهبرد در مهارت‌آموزی، وجود معلمان ماهر و کارآمد، تخصص‌گرایی، آینده‌پژوهی و آینده‌نگری و کیفیت آموزش و تدریس" به‌عنوان عللی تلقی می‌شوند که نقش فعال در مهارت‌آموزی داشته و تا این عوامل مهیا نشوند، مهارت‌آموزی شکل نمی‌گیرد. مهم‌ترین راهبردهای اتخاذشده در این پژوهش عبارتند از: "فرهنگ‌سازی، تحول در برنامه درسی، تحول در محیط‌های یادگیری، تحول در روش‌های سنجش و ارزشیابی، تحول در کتاب‌ها و محتوای درسی، بهداشت و ایمنی کار، زیرساخت‌ها و تجهیزات، همکاری و ارتباطات بین‌المللی آموزشی و پژوهشی، نیازسنجی و تأمین منابع مالی". شرایط بستر در پژوهش کنونی مقوله‌های"توجه به فرهنگ و شرایط اجتماعی، ساختار سازمانی، انگیزه حمایت از تغییر و مدیریت عملکرد تغییرمدار" هستند. مقوله‌های "محدودیت‌ها و مشکلات قانونی، عدم باور و تعهد به مهارت‌آموزی و مشکلات آموزش‌های مهارت‌آموزی" به‌عنوان شرایط مداخله‌گر الگوی پارادایمی مورد توجه قرار گرفته‌اند. پیامد پژوهش حاضر پیشرفت و اشتغال‌زایی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing a Model for the Islamic-Iranian Skill Acquisition in the Secondary Schools of the Country

نویسندگان [English]

  • Shahryar Moradi Dehaghi 1
  • Abbas Abbaspour 2
  • Hamid Rahimian 2
  • Hasan Malaki 3
  • Mahboubeh Khosravi 4
1 Ph.D. candidate of educational management, Allameh Tabatabaei University
2 Corresponding author: associate professor of educational management, Allameh Tabatabaei University
3 Full professor at the Department of Educational Planning, Allameh Tabatabaei University
4 Assistant professor at the Department of Educational Management, Allameh Tabatabaei University
چکیده [English]

This research is intended to design a model for the Islamic-Iranian skill acquisition in the secondary schools of the country. The research employs Strauss and Corbin (1997) paradigmatic approach using grounded theory through qualitative method. The statistical population of this study includes all scholars, experts and managers having experience in one of the fields of formal (education) or informal (technical and professional organizations) skill learning. Considering research approaches, the main focus was on experts familiar with the issues relating to teaching skills in high schools, which ended in 17 purposefully selected experts based on snowball strategy for conducting unstructured deep interviews. Data analysis was conducted simultaneously through the use of open, selective, and theoretical coding. The results indicated that “the students’ basic and non-technical skills and competencies, as well as their technical and occupational skills, professional training based on skills and competency, promoting Islamic and Iranian values ​of the job, flexibility against changes, and specialism of education," are all focal points or core aspects. Components of the quality of teaching and learning include considering meritocracy and selection of the talented, having special approach and strategy for teaching skills, presence of skilled and efficient teachers, specialization, futurism and future studies, and the quality of teaching and learning, which are considered as causal factors that play active roles in teaching and learning. If these components are not provided, training will not take shape. The most important strategies selected for this research contain cultural orientation, transformation of curriculum, transformation of learning environments, evolution of measurement and evaluation methods, evolution in textbooks and content of the materials, hygiene and safety of practice, infrastructures and equipment, international cooperation of education and research, needs analysis, and funding. The context of the current research requires the following categories: attention to culture and social situations, organizational structure, motivation to support changes, and change in performance management. The categories of legal constraints and challenges, lack of loyalty and commitment to learning skills, and the problems of teaching skills, are considered as paradigmatic interventional conditions. This research can bring about progress and employment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • skills
  • skills training
  • employment
  • Islamic model of progression
  • theory of data base
اشتراوس، آنسلم و جولیت کوربین (1394)، اصول روش تحقیق کیفی، نظریه مبنایی­ رویه­ها و شیوه‌ها، ترجمه بیوک محمدی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ارجمندنیا، علی‌اکبر؛ غیاثی ندوشن، سعید؛ خوشنام، مژگان و مقیمیان شیاده، مائده (1390)، فراتحلیل پژوهش‌های انجام‌شده در حوزه آداب و مهارت‌های زندگی در ایران، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی: 106-146.
اوحدی، محمود؛ مظاهری، حسن و معافی، محمود (1391)، اعتباربخشی راهنمای برنامه درسی آموزش آداب و مهارت‌های زندگی، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی: 165 - 186.
 (بدون تاریخ)، پایگاه جامع اطلاع رسانی آموزش‌وپرورش، کد مطلب 33d35.
برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران (1390)
رفیعی، ناصر؛ حسینی محمد؛ رنجبر و باباخانیاه، اعظم (1392)، بایسته‌های فرهنگ کار مطلوب ازمنظر امیرالمومنین علی، نشریه حدیث و اندیشه. دوره 1، شماره 15: 127- 91.
رحمانی، رامین و نظری کتولی، علی (1382)، مقاله چالش­های نظام آموزش عالی در ارتباط با اشتغال فارغ‌التحصیلان ارائه‌شده در اولین همایش اشتغال و نظام آموزش عالی کشو، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
زارعی، عطااله (1389)، بررسی دیدگاه اساتید دانشکده فنی دانشگاه کردستان درمورد به­کارگیری تکنولوژی‌های Web.2 در تدریس و یادگیری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه­ریزی درسی، دانشگاه پیام نور تهران.
زارعی متین، حسن؛ امامی، مصطفی و رستگار، عبدالغنی (1385)، بررسی تأثیر تناسب بین شغل و شاغل بر تعهد سازمانی کارکنان، مدیریت فرهنگ سازمانی.
زرافشانی، کیومرث ؛ صی محمدی، سمیره و بارانی، شهرزاد (1389)، ارائه­ راهبردهای تدریس اثربخش در دوره­های آموزش کارآفرینی دانشگاه­ها، اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، نوآوری و کارآفرینی (27 و 28 بهمن 89 ـ شیراز).
زعفرانیان و همکاران (1389)، ارزیابی اثربخشی آموزش الکترونیکی کارآفرینی، اولین کنفرانس بین‌المللی مدیریت، نوآوری و کارآفرینی27 و 28 بهمن 1389.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه (1391)، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات آگاه.
سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش (بدون تاریخ)، وزارت آموزش‌وپرورش.
عزیزی، نعمت‌اله (1385)، درآمدی بر توسعه آموزش­عالی در ایران باتأکیدبر علوم انسانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی .
عزیزی، نعمت اله و گوازی، آرش (1388)، ارزیابی کارآیی بیرونی آموزش‌وپرورش استان کردستان، گزارش پژوهشی ارائه‌شده به کارگروه پژوهش، آمار و فناوری اطلاعات معاونت برنامه­ریزی استانداری کردستان.
فیاض، ایراندخت و کریمی، مرضیه (1389)، بررسی مهارت‌های ارتباطی بین‌فردی در سیره معصومان، تربیت اسلامی، 7 ـ 28.
قاسمیان، الهام (1394)، بررسی نقش آموزش‌های مهارتی بر میزان اشتغال دانش‌آموختگان دانشگاهی با کمک تکنیک معادلات ساختاری، نشریه مهارت‌آموزی، بهار، شماره 11.
گودرزی، احمد و سالاری، ضیاءالدین (1389)، مقاله یادگیری ترکیبی رویکردی نوین در آموزش و توسعه کارآفرینی در سازمان­ها، ارائه‌شده در اولین کنفرانس مدیریت و نوآوری شیراز.
محمدی چمناری، حسین؛ نعمتی، محمدعلی و کرمی‌پور، مجتبی (1394)، رابطه مهارت‌های ارتباطی و مهارت‌های کار‌آفرینی در میان دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی و خوارزمی، فصلنامه پژوهش در نظام­های آموزشی.
معافی، محمود (1388)، مبانی علمی آموزش آداب و مهارت‌های زندگی، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، دفتر برنامه‌ریزی و تالیف کتاب‌های درسی.
نادری، عزت‌الله و سیف‌نراقی، مریم (1394)، روش‌های تحقیق و چگونگی ارزشیابی آن در علوم انسانی، تهران: دفتر تحقیقات و انتشارات بدر.
نصیری، فخرالسادات؛ ایزدی معز، شیرین؛ فلاحی، احمدحسین و شمخانی، اژدر (1390)، درونی‌کردن ارزش‌های اسلامی در میان ‌دانش‌آموزان از دیدگاه مربیان تربیتی، نشریه مهندسی و فرهنگی، شماره 57 و 58، مهر و آبان 1390، 74 ـ 85.
نقشه جامع علمی کشور (1392)، شورای عالی انقلاب فرهنگی.