تبارشناسی کتاب‌های هدیه‌های آسمانی ازحیث انعکاس مفاهیم "اصول دین"

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند، ایران

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، تبارشناسی کتاب‌های هدیه‌های آسمانی ازحیث انعکاس مفاهیم اصول دین (توحید، عدل، نبوت، امامت و معاد) با استفاده از روش تحلیل محتوایی است. جامعه آماری پژوهش کتاب‌های درسی هدیه‌های آسمان پایه دوم تا ششم ابتدایی بوده و نمونه آماری نیز کل جامعه آماری درنظر گرفته شده است. ابزار گردآوری داده‌ها چک‌لیست (بازبینه) تحلیل محتوای کتب درسی محقق‌ساخته بود. روایی ابزار، توسط اساتید متخصص تأیید شده است و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ آن نیز ازطریق پنج بار مطالعه کتاب‌های حاضر و تحلیل آنها با فاصله بیست‌روزه با میزان ضریب همبستگی 83 درصد مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش شمارش فراوانی به‌عنوان یکی از رایج‌ترین روش‌های جمع‌آوری داده‌ها و ارائه یافته‌ها استفاده شد و با مراجعه به کتاب، تعداد دفعاتی که هریک از مفاهیم اصول دین درقالب هریک از واحدهای تحلیل (جمله، تصویر، پرسش)، وجود داشته، مورد شمارش قرار گرفته و گزارش شده و درنهایت برای توصیف و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از شاخص‌های آمار توصیفی (فراوانی و درصد فراوانی) و برای بیان تفاوت فراوانی مشاهده شده با فراوانی مورد انتظار از آمار استنباطی (آزمون خی‌دو دومتغیره) استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین مجموع فراوانی‌های مشاهده‌شده و موردانتظار مفاهیم مربوط به هریک از اصول دین در هدیه‌های آسمانی دوره اول ابتدایی، تفاوت معنی‌داری وجود دارد. از بین مفاهیم مربوط به اصل توحید، بیشترین درصد به مفهوم صفات خداوند، از بین مفاهیم مربوط به اصل عدل بیشترین درصد به مفاهیم یکسان و برابربودن تمامی انسان‌ها در پیشگاه خداوند از هر جهت و آفرینش هر پدیده و مخلوقی در جای خود؛ از بین مفاهیم مربوط به اصل نبوت، بیشترین درصد به مفهوم رساندن پیغام و فرمان الهی توسط پیامبران؛ از بین مفاهیم مربوط به اصل امامت، بیشترین درصد به مفهوم رهبری حکومت اسلامی و از بین مفاهیم مربوط به اصل معاد، بیشترین درصد به مفهوم مردن (فوت)، اختصاص یافته است. همچنین بیشترین فراوانی در کتب هدیه‌های آسمان دوره اول ابتدایی به‌ترتیب مربوط به اصل توحید، اصل نبوت، اصل امامت، اصل معاد و اصل عدل است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

he genealogy of the gifts of heaven in terms of reflection of the concepts of "Principles of Religion

نویسنده [English]

  • shahram ranjdoost
Department of Curriculum Planning, Islamic Azad University, Marand Branch, Iran
چکیده [English]

This research is aimed at the genealogy of heavenly gifts books based on the implications of Islamic education with a multi-criteria decision making approach with an emphasis on religious principles, all of which have been selected as examples. The data collection tool is a checklist. The validity of the tool is confirmed by the professors. The reliability of the tool through an agreement between the independent measure of the two researchers was estimated to be 0.75, indicating the reliability of the tool used. For analyzing the content of the book, the encryption method and the key words were used and the following results were obtained. There is a significant difference between the sum of the observed frequencies for each of the principles of religion in the heavenly gifts of the elementary period. Tawhid has the highest rank with the average rating of 3.94; other principles are as follows: prophecy with an average rating of 3.15 in the second rank; Imamate with an average rating of 2.52 in the third place; an average of 2.48 in the fourth rank Residents with the average rating of 2.17 are ranked fifth. According to the Friedman table results, the difference in mean rank between religious principles is significant in the books of primary heavenly gifts. According to Farid's test, the component of monotheism is more than the other components in the book of the gifts of heaven

کلیدواژه‌ها [English]

  • Monotheism
  • justice
  • prophethood
  • imamate and time
اسمعلی‌زاده، زهرا؛ اسمعلی‌زاده، سمیه؛ زرینی، میترا و عظیمی، مینا (1396)، بررسی تحلیل محتوای متون کتاب درسی فارسی و هدیه‌های آسمانی سوم دبستان ازحیث آموزه‌های دینی، دومین کنفرانس سراسری پژوهش‌های نوین در روان‌شناسی و علوم اجتماعی: 1 تا 9.
ایمانی، محسن و مظفر، محمد (1383)، تحلیل محتوای کتاب هدیه‌های آسمان و کتاب کار پایه دوم دبستان چاپ سال 81 در مقایسه با تعلیمات دینی چاپ سال 80، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، س 3، ش 7: 115 تا 142.
پروند، محمدحسن (1385)، مقدمات برنامه‌ریزی آموزشی و درسی، چاپ چهارم تهران: نشر شیوه.
پوردهاقانی، علی‌قاسم و نصراصفهانی، احمدرضا (1391)، رویکرد معنوی و برنامه‌ریزی درسی، پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، س 19، ش 13: 71 تا 92.
رضوی، سیدعباس (1390)، مباحث نوین در فناوری آموزشی، چاپ دوم، اهواز: انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز.
رنجبر رباطی، مصطفی؛ قربانی کردابی، محمد، مطلبی، محمد و کیانی چلمردی، میلاد (1394)، بررسی کتاب هدیه‌های آسمانی چهارم ازنظر موضوعات اسلامی، کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در علوم تربیتی و روان‌شناسی و آسیب‌های اجتماعی: 1 تا 9.
عصاره، علی‌رضا (1389)، مطالعات تطبیقی آموزش‌وپرورش دوره اول متوسطه در کشورهای منتخب (ایران، آلمان، انگلستان، فرانسه، ژاپن، کره جنوبی، مالزی، مصر)، چاپ دوم تهران: یادواره کتاب،.
علم‌الهدی، جمیله (1384)، مبانی تربیت اسلامی و برنامه‌ریزی درسی «براساس فلسفه صدرا»، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
فرامرزی، سالار و عابدینی، یاسمین (1393)، میزان توجه به دین‌ورزی و مؤلفه‌های بین‌فردی آن در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، س 11، ش 13: 151 تا 163.
قاسمی، حسین و کاظمی، محمود (1393)، تحلیل محتواى کتاب درسى هدیه‌هاى آسمان پایة ششم ابتدایى و میزان انطباق آن با مبانى قرآنى و سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، س 13، ش 52: 100 تا 116.
مشیری، ملیحه (1395)، بررسی کتاب هدیه‌های آسمانی پایه ششم ابتدایی براساس نسبت مفهومی تربیتعقلانی و تربیت دینی ازمنظر ابن‌سینا، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد، رشته تاریخ و فلسفه آموزش‌وپرورش، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
یارمحمدیان، محمدحسین (1395)، مبانی و اصول برنامه‌ریزی درسی، چاپ چهاردهم تهران: یادواره کتاب.