نقد نظریه تربیت اسلامی «نگاهی دوباره به تربیت اسلامی» در بوته نقد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی؛ دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

هدف مقاله حاضر، نقد و بررسی کتاب «نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد اول» اثر آقای دکتر خسرو باقری است. روش مورد استفاده در نقد کتاب، نقد درونی بود و در این زمینه، کتاب در سه حوزه روش­شناختی، ساختاری و محتوایی مورد بررسی قرار گرفت. در نقد روش­شناختی، سه محور:  عدم توجه قابل‌قبول به ارکان دینی در فهم رویکرد دین به «تربیت»؛ تأکید بر مبانی انسان­شناختی و غفلت از سایر مبانی موردتوجه در جریان «تربیت اسلامی» و تفکیک «تعلیم» و «تربیت» و پذیرش اصالت برای هریک از آنها، مورد بررسی قرار گرفت. در نقد ساختاری، سه محور: بررسی ربط منطقی فصول، اصرار به مرحله­بندی سنی در تربیت و تحلیل و ترکیب نامناسب ویژگی­های انسان بررسی شد و در بخش محتوایی دو محور،  تحدید تعریف «تربیت» و انحراف از معنای توافقی تربیت  و خَلط میان «تربیت» و «اخلاق» مورد تحلیل و نقد قرار گرفت. یافته­های مطالعه انتقادی کتاب نشان داد، به‌رغم اینکه ظاهراً الگوی جدید و بدیعی در پرداختن به تربیت، مطرح شده است، اما محدودیت­های موجود در حوزه روش­شناختی و الگوی مورداستفاده مؤلف در کشف تعریف تربیت و صورت­بندی آن، نشان‌دهنده آن است که نه­تنها نوآوریِ کارآمدی صورت نگرفته است، بلکه با نگاه محدود به عناصر مؤثر در تربیت و خَلط میان دو حوزه «تربیت» و «اخلاق»؛ کارکردهای دقیق «تربیت» نیز با چالش مواجه شده­است، به­طوری­که مزیت­های رقابتی آن برای گفتگو با رویکردهای رقیب در دنیای معاصر را به­شدت با چالش مواجه نموده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Critique of Islamic Education Theory "A look at Islamic education" in Shroud critique

نویسندگان [English]

  • hossein baghgoli 1
  • amir ghanavi 2
1 Corresponding Author: Assistant Professor, Institute of Islamic Studies, Humanities, Ferdowsi University of Mashhad
2 Assistant Professor, Institute for Islamic Culture and Thought
چکیده [English]

In The purpose of this paper is to review, the book named "Another look to Islamic education," written by Dr. Khosrow Bagheri. The method used to critique the book was internal critique. In this way the book were studied in three parts: 1) methodology; 2) structural and 3) content, In a review of the methodology, three axes: the lack of acceptable elements of religious understanding approach to religion "education", emphasizing the anthropological foundations and the neglect of other foundations interested in the "Islamic education" and separate "training" and "education "acceptance of authenticity for each of them, were studied; In a review of the structure, three axes: a review of logical relevance seasons, urging the staging of age in training and inadequate analysis and synthesis of human features were studied; And the content of two axes: to restrict the definition of "education" and distortion of the meaning of education and sputum agreement between "education" and "ethics" was analyzed and criticized. critical study showed that, despite supposedly new and innovative model to address bred, raised, But limitations in the methodology used and the pattern of the authors explore the definition of education and formation, it indicates that there is not only an efficient innovation, But with the limited elements of effective training and confusion between the two fields of "education" and "ethics" functions accurate "education" is also challenged, so that competitive advantage for talks with rival approaches in today's world has strongly challenged.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Education
  • education
  • ethics
  • critical study
امیدوار، الف (1382)، مرور کتاب: نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، رشد معلم، شماره175: 63-62.
ایمانی، محسن (1384)، معرفی کتاب نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد دوم، نامه علوم‌انسانی، (12): 212-209.
باغگلی، حسین (1392)، مطالعه انتقادی تربیت معنوی در دنیای معاصر، دانشگاه فردوسی مشهد: پایان­نامه دکتری.
باغگلی، حسین؛ شعبانی ­ورکی، بختیار؛ غفاری، ابوالفضل و نهاوندی، علی(1391)، نقد مفهوم معنویت در تربیت معنوی معاصر، معنویت دینی و نوپدید (تشابه­ذاتی یا اشتراک لفظی)، پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 16(20): 115-89.
باغگلی، حسین؛ شعبانی ­ورکی، بختیار؛ نهاوندی، علی و غفاری، ابوالفضل (1394)، تحلیل و نقد رویکردهای معنوی نوپدید (بررسی الگوی معنویت­باوری فارغ از دین)، مجله علمی- پژوهشی تربیت اسلامی، 10(20): 53-29.
باقری، خسرو (1385)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد اول، چاپ بیست‌وپنجم، تهران: انتشارات مدرسه.
باقری، خسرو (1387)، هویت علم دینی: نگاهی معرفت­شناختی به نسبت دین با علوم انسانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
باقری، خسرو (1388)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد دوم. چاپ سوم، تهران: انتشارات مدرسه.
خدایاری فرد، محمد (1386)، معرفی و نقد کتاب «انتظارات بشر از دین»، مجله روان‌شناسی و علوم‌تربیتی، 37 (1):200-185.
داوودی، محمد (1383)، سیرة تربیتی پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع): تربیت دینی ،جلد دوم، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سعیدی‌ رضوانی، محمود و غفاری، ابوالفضل(1384)، درآمدی بر بررسی و نقد کتاب اهداف تربیت از دیدگاه اسلام، نامه علوم‌انسانی، (12): 160-145.
سلدن، رامان (1375)، نظریه ادبی و نقد عملی، ترجمه جلال سخنور و سیما زمانی، پویندگان نور، مؤسسه فرزانگان پیشرو.
سلطانی، محمدعلی (1369)، ضرورت و شیوه نقد کتاب، مجله آینه پژوهش، (1):17-10.
شکوهی، غلامحسین (1378)، مبانی و اصول آموزش‌و‌پرورش، مشهد: انتشارات به­نشر.
شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیرخانه کرسی­های نظریه­پردازی (1387)، تعلیم‌وتربیت اسلامی؛ چارچوب تئوریک و کاربرد آن (کرسی نظریه‌پردازی 7/4).
صادق‌زاده قمصری، علی‌رضا (1387)، تحلیل و نقد الگوی تباین معرفت‌تربیتی با تعالیم دینی، مجله علمی-پژوهشی تعلیم‌وتربیت، دوره جدید، (95):90-53.
فوکویاما، فرانسیس (1385)، نقد در فرایند بررسی، ترجمه عباس انتظامی، تهران: نشر فقره.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس (1390)، روش­های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی (جلد دوم)، ترجمه احمدرضا نصر و دیگران، تهران: انتشارات سمت.
مصباح یزدی، محمدتقی (1390)، فلسفه تعلیم‌وتربیت، تهران: انتشارات مدرسه.
ملکی، حسن (1385)، نقد کتاب درسی (تعریف معیارها) مبانی و معیارهای نقد کتاب درسی دانشگاهی، مجله علمی ـ پژوهشی پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، (17):20-7.
منصورنژاد، محمد (1384)، درآمدی بر چیستی و چرایی نقد، کتاب نقد، (34): 118-87.
میلانی، حسن (1389)، نقدی بر کتاب سیر الی‌الله اثر سیدحسن ابطحی، نشریه سمات، (1): 156-135.
نوذری، محمود (1380)، بایسته‌های اساسی پژوهش در تعلیم‌وتربیت اسلامی، روش‌شناسی علوم‌انسانی، (28): 51-34.
وزارت آموزش و پرورش (1390)، مبانی نظری سند تحول بنیادین نظام آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران.