فلسفه تربیتی انتظار: رویکردی به نقش مدارس در تربیت نسل منتظر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه شیراز

2 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه شیراز

چکیده

ادیان مختلف آسمانی، ظهور منجی رهایی­بخشی را بشارت داده­اند که حکومتی سرشار از اعتدال را در سراسر جهان برپای می­سازد، اما باید گفت این اندیشه منجی­گرایی و انتظار ظهور در میان شیعیان دارای جایگاه بسیار والایی است. ازآنجاکه ظهور منجی و بشارت­دهنده آخرالزمان، بدون فراهم‌ساختن بستر و زمینه لازم محقق نمی‌شود، تربیت نسلی مهدی­باور و منتظر ضرورت می­یابد. دراین‌راستا، استفاده از نیروی نفوذ و اثرگذاری تعلیم‌وتربیت درراستای تربیت انسان­هایی منتظر اساسی می­باشد. مطالعه حاضر، با هدف تحلیل فلسفه تربیتی انتظار و نقش مدارس در تربیت نسل منتظر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع اسنادی نگاشته شده است. در این نوشتار، تلاش شده است تا ضمن مفهوم­شناسی انتظار و فلسفه تربیتی انتظار با رجوع به سند تحول بنیادین آموزش­‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران، تمامی گزاره­های مندرج در آن که مرتبط با تربیت نسل منتظر و مهدوی می­باشد، استخراج شود. نتایج حاصل نشان داد، اگرچه گزاره­های سند مذکور از بعد نظری قوی می­باشند، اما در حیطه عمل، موفقیت چندانی حاصل نشده است. لذا در این مطالعه، برمبنای مطالعات اسنادی صورت‌گرفته، چارچوب مفهومی یک برنامه آموزشی برای پیاده­سازی آرمان­های تربیت نسلی مهدی­باور در مدارس ارائه شد. در انتها نیز پیشنهادهای پژوهشی و کاربردی برای توجه بیشتر به این موضوع در حوزه اندیشه و عمل مطرح شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Philosophy of Waiting: An Approach to the Role of Schools in training the Waiting Generation

نویسندگان [English]

  • rahmatollah marzoughi 1
  • Elham Razi 2
1 Professor, Department of Management and Educational Planning, Shiraz University
2 Corresponding Author: PhD Student of Educational Management, Shiraz University
چکیده [English]

Different heavenly religions have sparked the emergence of a savior of salvation that eradicated oppression and created a government full of justice around the world. But it must be said that the idea of salvation and the emergence of the Shia is so high. Since the emergence of the savior and the endowing messenger without the provision of the necessary grounds and conditions is not achieved, therefore, the education of awaited generation is necessary. In this regard, using the force and the influence of education on the training of human beings is a fundamental consideration. This study was designed with the aim of analyzing the expectations of the educational philosophy and the role of schools in educating the expected generation using a descriptive-analytical method and documentary resources. In this paper, along with the conceptualization of expectation and the expectation philosophy it has been attempted to extract all the statements related to the generation of the awaited generation and Mahdavi. The results showed that although the statements of this document are strong from theoretical perspective, but little success has been achieved in the field of action. Therefore, in this study, based on documentary studies, a conceptual framework of a curriculum was presented for the implementation of the Mahdavi generation education ideals in schools. At the end of the study, there are also suggestive and applied suggestions for further attention to this important topic in the field of thought and practice

کلیدواژه‌ها [English]

  • philosophy of waiting
  • education
  • and the documents of fundamental transformation of education in Iran Islamic Republic
احسانی، محمد (1390)، زمینه‏­سازى تربیتى مهدویت، معرفت، س20، ش 160: 73ـ96.
اسعدی، محمد (1393)، تحلیلی از اصل انتظار در پرتو فلسفه غیبت، مشرق موعود، س 8، ش 29:  78-55.
امینی، محمد؛ ماشاءاللهی‌نژاد، زهرا و علیزاده زارعی، مرضیه (1391)، تحلیل محتوای کتاب­های هدیه­های آسمانی و فارسی مقطع ابتدایی از نظر توجه به مهدویت، مطالعات اسلام و روان­شناسی، س 6، ش 10: 7-26.
باقری، خسرو (1380)، آسیب‏شناسى تربیت مهدوی، انتظار موعود، ش2: 295-276.
بقایی، حسین؛ مهمان‌دوست، حمید؛ قهرمانی­فرد، فاضل و قهرمانی­فرد، کامیار (1392)، الگوی مفهومی ـ عملیاتی راه­اندازی راهبردهای تربیت مهدوی در نظام آموزشی کشور، مشرق موعود، س 7، ش 26: 189-165.
پهلوان، منصور (1385)، بایسته­های پژوهشی در مسئله مهدویت، سفینه، ش 12: 119-142.
جعفری هرندی، رضا؛ فقیهی، علی‌نقی و نجفی، حسن (1395)، بررسی و مقایسه میزان توجه به مفاهیم مهدویت در کتب درسی معارف اسلامی آموزش‌وپرورش از سال 1330 تا 1387، پژوهش در برنامه­ریزی درسی، س13، ش 21: 119-133.
حیدری­فر، مجید و مقدسی، روح­اله (1395)، بررسی سندی و تحلیل دلالی روایات پیشگویی­های عصر ظهور با موضوع شاخص­ها و کارکردهای یاران مهدی موعود، انتظار موعود، س 16، ش 54: 28-48.
خالق­خواه، علی و جهانگیری، مسعود (1389)، رویکرد تربیت دینی باتوجه‌به دو مؤلفه عقل‌محوری، مطالعات تربیت روان­شناسی، س 11، ش 2: 121-144.
داوودپور، مرتضی (1388)، نقش انتظار فرج در انسجام اسلامی گروه­های سیاسی - اجتماعی و وظایف دولت زمینه­ساز، مشرق موعود، س 3، ش 11: 46-31.
شورای عالی آموزش‌وپرورش (1390)، سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران.
صمدی، قنبرعلی (1388)، آموزه انتظار و زمینه­سازی ظهور، مشرق موعود، س 3، ش 11:  136-117.
صمیمی، سیمین (1390)، عرصه­های تأثیرگذاری اعتقاد به مهدویت در اصلاح فرد از دیدگاه قرآن و حدیث، آموزش معارف اسلامی، دوره 33، ش 4: 44-51.
عبداللهی، ابراهیم و موسوی‌نسب، محمدرضا (1393). نقش روش تلقین در نهادینه­سازی آموزه مهدویت برای کودکان، انتظار موعود، س 14، ش 47: 82-110.
عمید، حسن (1389)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: راه رشد.
فلاح رفیع، علی (1386)، مهدویت، فرجام­اندیشی تاریخ هگل، شیعه­شناسی، س 5، ش 20: 203-227.
قاسم­نژاد، زهرا و لک­زایی، صغری (1389)، امام رضا و تربیت نسل منتظر، انتظار موعود. ش 33: 130-160.
گرجیان، محمد مهدی و کبیری، زینب (1395)، تحلیل کارآمدی انتظار در حیات طیبه، انتظار موعود، س 16، ش 54: 6-26. 
گودرزی، مجتبی (1386)، بررسی رابطه آموزه­های مهدویت و تعلیم‌وتربیت اسلامی، مشرق موعود، س 1، ش2: 172-184.
مجلسی، محمدباقر، بحارلانوار، ج51،  بیروت: دارالمعرفه.
مرزوقی، رحمت‌اله (1394)، نقد متدیک و تئوریک اسناد تحول بنیادین آموزش‌وپرورش جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات آوای نور.
مرزوقی، رحمت اله (1387)، سیمای مهدویت در برنامه­های آموزشی مدارس: رویکردی به فلسفه تربیتی انتظار، تربیت اسلامی، س 3، ش 7: 137-127.
مرزوقی، رحمت‌اله (1395)، نظریه­های ساختاری در پارادایم تعلیم‌وتربیت، چاپ سوم، تهران: انتشارات آوای نور.
مکارم شیرازی، ناصر (1386)، حکومت جهانی مهدی (عج)، قم: انتشارات نسل جوان.
موسوی، سیدمهدی (1388)، مدرسه مهدوی؛ درآمدی بر فلسفه و نظام آموزش‌وپرورش زمینه­ساز، مشرق موعود، س 3، ش 10: 114-85.
میرعارفین، فاطمه‌سادات (1390)، نقد و ارزیابی محتوای کتاب درسی معارف اسلامی (دین و زندگی) دوره پیش‌دانشگاهی از دید صاحب­نظران و دبیران، دانشور رفتار، س 17، ش 42: 149-172.
نجفی، محمد؛ هاشمی، فاطمه؛ کیانی، سمیه و رجایی­راد، حسین (1392)، نگاهی به فلسفه تربیتی انتظار موعود در رویکرد شیعی باتأکیدبر اهداف تربیتی، مشرق موعود، س 7، ش 28: 56-23.
نیک­پناه، منصور؛ مظلوم­زاده، سیدمیثم و پورجعفر، منصوره (1391)، بازکاوی ضرورت­های فرهنگی و ادبی انتظار و ارزیابی میزان آشنایی جوانان با مبانی مهدوی و معیارهای مربوطه، انتظار موعود، س 12، ش 39: 172-192.