کشف مبانی فلسفی آموزه‌های تربیتی وصیت‌نامه شهدای دانشجوی دوران دفاع مقدس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه پیام نور تهران

2 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه پیام نور تهران

3 استادیار دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

شهدا آگاهانه راه پرافتخاری را انتخاب کردند. آگاهی و شناخت آنان منبعث از مبانی فکری و روایتگر اندیشه  فلسفی آنهاست. می‌توان از لابلای وصیت‌نامه‌ها  مبانی فلسفی آنها را استخراج و ارائه کرد. هدف این مقاله کشف مبانی فلسفی آموزه‌های تربیتی مندرج در وصیت‌نامه شهدای دانشجوی دوران دفاع مقدس جهت ارئه راهکارهای تربیتی برای دست‌اندکاران امر تعلیم‌وتربیت است. روش پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت اسنادی ـ تحلیلی است. جهت تحلیل از شیوه "تحلیل محتوای عمیق" استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد در وصیت‌نامه شهدا درمورد هستی‌شناسی به اندازه‌ای پرداخته شده است که خواننده با مراجعه به وصیت‌نامه‌های شهدای دانشجو تصویر روشنی از خداوند و هستی،  تعلق هستی به خداوند و تقابل حق‌وباطل و فناپذیری دنیا به‌دست می‌آورد. درعین‌حال در وصیت‌نامه شهدای دانشجو به چیستیِ هستی به میزان  کم‌تری توجه شده است. در بعد انسان‌شناسی شهدای دانشجو در هیأت  فیلسوف تمام‌عیار ظاهر شده و به ویژگی‌های انسان ازجمله آزادی، اراده ، شناساگربودن ، مسئولیت‌پذیری، پاک‌سرشت‌بودن و ترکیب جسم و روح پرداخته‌اند. درخصوص شناخت‌شناسی، بیشترین استناد شهدا برای شناخت، وحی و در مرتبه بعد کاریزما و درنهایت عقل است. اغلب شناخت شهدا را می‌توان جزو شناخت حصولی و از نوع عین‌الیقین محسوب کرد. در زمینه ارزش‌شناسی آنان توجه بارزی به نقش اراده و آگاهی در شکل‌گیری خیر و ارزش داشته و به ارزش‌های عبادی و اخلاقی به‌خوبی پرداخته اما به منشأ ارزش‌ها توجه کمی داشته‌اند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Exploring the Philosophical Foundations of Instructive Lessons in the Wills of the Martyred University Students During the Holy Defense

نویسندگان [English]

  • Muhammad Reza Sarmadi 1
  • Mahmood Nazari 2
  • Mehran Farajollahi 1
  • Zohreh Esmaeili 3
1 Supervisor, full professor at Payam Noor University of Tehran.
2 PhD candidate of educational philosophy at Payam Noor University of Tehran. mnazarii@chmail.ir
3 Assistant professor at Payam Noor University of Tehran
چکیده [English]

Martyrs consciously selected a glorious path. Their consciousness and knowledge originated from their thinking and presented their philosophical considerations. Their philosophical foundations can be derived and presented throughout their wills. This research is intended to identify the philosophical foundations of instructive lessons endorsed in the wills of the martyred students in the Holy Defense to propose instructive help for those in charge of education. This applied research follows a documentary-analytical method. Data analysis is performed through deep content analysis. The findings indicated that the martyred students talked so much about the epistemology in their wills that one can easily attain a clear image of God and beings, and that the whole being belongs to God, truthfulness is constantly fighting evil, and the material world is temporal. However, the wills of martyred students have paid little attention to the nature of being. In terms of anthropologic studies, the martyrs have reached to a perfect philosophy paying attention to human features such as freedom, determination, recognition, responsiveness, purity and the idea of  combination of both body and soul. In terms of epistemology, the most important account of the martyrs is devoted to revelation, charisma and ultimately, wisdom. Most of martyrs' cognition is derived from intuition and can be regarded as the state of real certainty. Considering the role of value, they put a significant importance upon the role of will and awareness in constructing goodness and value. In terms of values, they mostly concentrated on worshiping and moral values; yet, they have paid little attention to the sources of such values.                                                                    

کلیدواژه‌ها [English]

  • the wills of martyred university students
  • philosophical foundations
  • instructive solutions
  • awareness

مراجع

آقایی، حسین (1390)،  تحلیل محتوایی و ساختاری وصیت‌نامه شهدای دفاع مقدس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان.
ادیبی سده، مهدی (1382)، جامعه‌شناسی جنگ و نیروهای نظامی، تهران: سمت.
اثباتی، زینب و کاظمی، وریچ (1383)، تحلیل‌محتوای کتاب‌های درسی مقاطع ابتدایی، راهنمایی و سال اول آموزش متوسطه ازمنظر ارزش‌های دینی، ملی و دفاع مقدس، طرح پژوهشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی.
امیریان، ابراهیم (1393)، تحلیل وصیت‌نامه شهدای استان کرمانشاه با‌ تأکید بر آموزه‌های تربیتی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه همدان.
ایوبی، کبری (1392)، بررسی و تحلیل وصیت‌نامه‌های شهدای استان البرز از جنبه ادبی و معناشناسی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام‌نور استان البرز.
امام خمینی(ره)، سید روح الله (1363)، جنگ و جهاد، تهران: انتشارات امیرکبیر.
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (1387)، اهداف تربیت از دیدگاه اسلام، تهران: سمت.
پورعزت، علی‌اصغر؛ قلی‌پور، آرین و علیدادی، طاهره (1390)، نماز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه آزاد واحد مرکز.
پشتدار، علی‌محمد و میرکاظمی، سیدمحمد (1391)، نقد و بررسی وصایای فرماندهان شهید لشکر از دیدگاه نشانه‌شناسی، کتاب ماه، شماره 180: 23 ـ 17.
تافلر، آلوین و‌ هایدی (1372 )، جنگ و ضدجنگ، ترجمه شهیندخت خوارزمی، تهران: نشر سیمرغ.
جوادی آملی، عبدالله (1387)، تسنیم: تفسیرقرآن کریم ،ج1 ، قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1386)، تفسیر انسان به انسان: نظریه جدید پیرامون معرفت‌شناسی انسان، قم: نشر اسراء.
جوادی آملی، عبدالله (1387)، تفسیر موضوعی قرآن کریم، ج 2 و 13، قم: نشر اسراء.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر ( 1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج 5، تهران: کتابخانه گنج دانش.
حسینی سیقانی، حسینعلی (1364)، تحفة الشهدا، مشهد: سعدی.
حیدری، مجتبی (1393)، تطبیق توصیه‌های تربیتی شهدا به والدین و فرزندان با آیات قرآن کریم و روایات معصومین(ع)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
دبیری، مینا ( 1394)، تحلیل زیباشناسی وصیت‌نامه شهدای کهکیلوییه و بویراحمد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب تهران.
ربیعی، علی و تمنایی، امیرحسین (1393)، تحلیل گفتمان وصیت‏نامه ‏شهدای جنگ تحمیلی، مجله علمی ـ پژوهشی مطالعات جامعه‌شناخته، دوره 20، ش 2: 16 ـ 161.
رستمی راوری، معصومه (1386)، تحلیل محتوای وصیت‌نامه شهدای روحانی استان کرمان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، مدرسه علمیه استان کرمان.
ذاکری، مجتبی (1361)، مقام شهید در پیشگاه پروردگار، چ 2، مشهد مقدس: صندوق‌های پس‌انداز و قرض‌الحسنه استان خراسان.
سپنجی، امیر عبدالرضا (1391)، تحلیل‌محتوای عمقی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
سنگری، محمدرضا (1376)، ادبیات پایداری 8 سال دفاع مقدس، ماهنامۀ ادبیات معاصر، ش 11 و 12.
شجاع، زهرا (1388)، تحلیل محتوای وصیت‌نامه شهدای استان تهران در هشت سال دفاع مقدس با تأکید بر فریضه الهی نماز، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد مرکز تهران دانشگده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
شیرودی، مرتضی (1378) جنگ، انواع، انگیزه‌ها و جنگ تحمیلی، مجله رواق اندیشه، ش 46: 22 ـ 3.
صیدانلو، فاطمه (1393)، تحلیل محتوای وصایای شهدا باتکیه‌بر قرآن و روایات با موضوع حجاب"، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم قرانی تهران.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1387)، نهایه الحکمه، شرح محمدتقی مصباح یزدی، قم: مؤسسه پژوهشی ـ آموزشی امام خمینی.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1382)، تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (بی تا)، آموزش دین، تنظیم: مهدی آیت‌اللهّی، دفتر انتشارات اسلامی.
غلامی، سکینه (1392)، بررسی ادبی عناصر شاعرانه در وصایای شهدای دفاع مقدّس (شهرستان بهشهر)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سمنان.
فهیمی، سیدمهدی (1376)، فرهنگ جبهه، شهادت‌نامه‌ها، جلد اول، تهران: فرهنگ‌گستر.
کلاوزویتس، کارل فون (1385)، درباب جنگ عقاب اول: ماهیت جنگ، ترجمه حسن پروان، ج دوم، چ 1، تهران: انتشارات سپاه.
محمودی، مریم و قربنی، حسن (1395)، بررسی صبغه عرفانی مناجات‌های شهدای دفاع مقدّس، نشریه ادبیات پایداری، ش 15: 373 ـ 353.
محمودی، مهدی و توکلی‌زاده راوری، محمد (1395)، مطالعه وصیت‌نامه فرماندهان پاسدار شهید استان کرمان، گنجینه اسناد ش 104.
محمدی، روح‌الله و فقهی‌زاده، عبدالهادی (1395)، مبانی انسان‌شناختی روش تربیتی قرآن و حدیث در بعد اجتماعی، فصلنامه علمی ـ پژوهشی آموزه‌های تربیتی در قرآن و حدیث، ش 3: 18 ـ 1.
مشایخی، احمد (1396)، تجلی عرفان در وصیت‌نامه شهدا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد مشهد.
مصباح یزدی، محمدتقی (1364)، آموزش فلسفه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1387)، مشکات: مجموعه آثار (خودشناسی برای خودسازی)، قم: مؤسسه آموزشی ـ پژوهشی امام خمینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1386)، معارف قرآن 1؛ خداشناسی، قم: مؤسسه آموزشی ـ پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی (1386)، مجموعه آثار، ج 3 (فطرت)، قم: نشر صدرا.
مطهری، مرتضی (1380)، مجموعه آثار، ج 13 (مسئله شناخت)، قم: نشر صدرا.
مطهری، مرتضی (1379)، مجموعه آثار، ج 2 (مقدمه‌ای برجهان‌بینی اسلامی، انسان در قرآن)، قم: نشر صدرا.
مطهری، مرتضی (1387)، مجموعه آثار، ج 22 (تعلیم‌وتربیت در اسلام)، قم: نشر صدرا.
میرکاظمی، محمد (1392)، نشانه‌شناسی وصایای شهدا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران.
نجات‌پور، زهرا (1392)، بررسی ادبی و عرفانی وصیت‌نامه 40 شهید دفاع مقدس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 خرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 09 شهریور 1398
  • تاریخ پذیرش: 12 شهریور 1398
  • تاریخ انتشار: 01 آبان 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار