تاثیر آموزش سیره تربیتی پیامبر اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) بر رفتار تخریب گرایانه و بهزیستی روانشناختی دانش آموزان دوره متوسطه دوم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

استادیار گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

هدف این تحقیق بررسی تاثیر آموزش سیره تربیتی پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) بر روی رفتار تخریب گرایانه و بهزیستی روانشناختی دانش آموزان پسر متوسطه دوم بود. این تحقیق به روش شبه آزمایشی با دو گروه آزمایش و دو گروه گواه انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان پسر متوسطه دوم شهرستان نجف آباد در سال تحصیلی1400-1399 بود و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، چهار مدرسه و از هر مدرسه یک کلاس انتخاب شد و در برنامه شاد 43 نفر در دو گروه آزمایش و 49 نفر هم در دو گروه گواه شرکت کردند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه رفتار تخریب گرایانه افشانی و جواهرچیان (1395) و بهزیستی روانشناختی ریف (1989) استفاده گردید. روایی این پرسشنامه ها توسط متخصصان موضوعی بررسی و تایید شد و پایایی پرسشنامه ها نیز توسط آلفای کرانباخ بررسی و مورد تایید قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج تحقیق بیانگر این بود که آموزش سیره تربیتی پیامبر اکرم و ائمه اطهار (ع) دارای تاثیر معنی دار بر روی کاهش رفتار تخریب گرایانه درون مدرسه ای و برون مدرسه ای دانش آموزان است و همچنین آموزش سیره تربیتی پیامبر اکرم و ائمه اطهار (ع) موجب افزایش نمره کلی بهزیستی روانشناختی دانش آموزان و همه مولفه های آن به جزء مولفه خودمختاری و تسلط بر محیط گردید. بنابراین با توسعه و ترویج برنامه های آموزشی مبتنی بر سیر پیامبر و ائمه اطهار (ع) در نهادهای آموزشی، می توان رفتار تخریب گرایانه دانش آموزان را کاهش و بهزیستی روانشناختی آنها را افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The effect of teaching the educational conduct of the prophet (PBUH) and the Imams (AS) on vandalism and psychological Well-Being of high school students

نویسندگان [English]

  • kamal nosrati heshi
  • mahdi abolghasemi
  • mohammad azimi
Assistant Professor, Educational Sciences Department, Farhangian University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the effect of teaching the educational conduct of the prophet (PBUH) and the Imams (AS) on vandalism and psychological Well-Being of high school male students. This research was a quasi-experimental research with two experimental groups and two control groups. The study population included all male high school students in Najafabad in the academic year 2020-2021 and four schools were selected by multi-stage cluster sampling method and four classes were selected from schools. And in Shad application, 43 students in two experimental groups and 49 students in two control groups participated. Afshani and Javaherchian (2016) Vandalism scale and Ryff (1989) psychological Well-Being scale were used to collect data. The validity of these questionnaires was reviewed and confirmed by subject matter experts and the reliability of the questionnaires was reviewed and confirmed by Cronbach's alpha. Descriptive statistics and analysis of covariance were used to analyze the data. The results of the research showed that the educational conduct of the prophet (PBUH) and the Imams (AS) has a significant effect on reducing destructive behavior inside and outside the school and also increases the overall score of students' psychological well-being and all its components except the component of autonomy and environmental mastery. Therefore, by investing and promoting educational programs based on the educational conduct of the prophet (PBUH) and the Imams (AS) in educational institutions, it is possible to reduce the destructive behavior of students and increase their psychological well-being.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the educational conduct of the prophet (PBUH) and the Imams (AS)
  • vandalism
  • psychological well-being
  • Secondary High School Students

عنوان مقاله [العربیة]

أثر تعلیم الرسول الکریم (ص) والإمام الأثر (ع) فی السلوک الهدام والصحۀ النفسیۀ لدى طلاب المرحلۀ الثانویۀ

چکیده [العربیة]

هدف هذا البحث إلى معرفۀ أثر تعلیم النبی (ص) والأئمۀ الأثر (ع) فی السلوک الهدام والصحۀ النفسیۀ لدى
تلامیذ المرحلۀ الثانویۀ. تم إجراء هذا البحث بطریقۀ شبه تجریبیۀ مع مجموعتین تجریبیتین ومجموعتین ضابطتین.
،2019- شمل المجتمع الإحصائی للبحث جمیع ذکور المدارس الثانویۀ فی مدینۀ نجف آباد فی العام الدراسی 2019
وتم اختیار أربع مدارس وفصل واحد من کل مدرسۀ باستخدام طریقۀ العینۀ العنقودیۀ متعددة المراحل، وفی برنامج
شاد ، ت م تقسی م 43 طالبا إلى مجموعتین تجریبیتین، وشارک 49 شخصا فی مجموعتین ضابطتین. تم استخدام
استبیان أفشانی وجافاهرشیان للسلوک المدمر ( 2015 ) واستبیان ریف للرفاه النفسی ( 1989 ) لجمع البیانات. تم
التحقق من صحۀ هذه الاستبیانات وتأکیدها من قبل خبراء الموضوع، کما تم التحقق من ثبات الاستبیانات والتأکد
منها باستخدام ألفا کرونباخ. تم استخدام الإحصاء الوصفی وتحلیل التباین لتحلیل البیانات. أشارت نتائج البحث إلى
أن تعلیم النبی والأئمۀ الأثر (ع) له أثر کبیر فی تقلیل السلوک الهدام للطلاب داخل المدرسۀ وخارجها، وکذلک تعلیم
النبی والأئمۀ الأثر (ع) (ص) أدى إلى زیادة الدرجۀ الکلیۀ للرفاهیۀ النفسیۀ لدى الطلاب بجمیع مکوناتها بما فی
ذلک عنصر الاستقلالیۀ والسیطرة على البیئۀ. لذلک، فمن خلال تطویر وتعزیز البرامج التعلیمیۀ المبنیۀ على سیرة
النبی والأئمۀ الأثر (ع) فی المؤسسات التعلیمیۀ، من الممکن الحد من السلوک الهدام للطلاب وزیادة صحتهم النفسیۀ.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • التاریخ التربوی للنبی الکریم (ص)
  • التاریخ التربوی للإمام الهدى
  • السلوک الهدام
  • الصحۀ النفسیۀ
  • طلاب المرحلۀ الثانویۀ

Smiley face

افشانی، علیرضا؛ جواهرچیان، ندا. (1395). بررسی نقش بیگانگی اجتماعی در وندالیسم در بین دانش‌آموزان دوره اول و دوم متوسطه شهر یزد، پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 5(2)، 1-24.
ایروانی، جواد؛ عمادی، علی. (۱۳۹۲). واکاوی چارچوب و شاخصه‌های اعتماد به نفس در پرتو آموزه‌های قرآنی، آموزه‌های قرآنی، ۲۳(18)، 25-50. 
ایرانمنش، وحیدرضا؛ نجفی، محمد؛ بهرامی، حمزه علی؛ نصرتی هشی، کمال (1396). بررسی تطبیقی تربیت اخلاقی در شاهنامه فردوسی با نگاه به آموزه‌های تربیتی در قرآن کریم، پژوهش نامه تربیت تبلیغی، 15(16)، 105-143.
اشرف سمنانی، بهروز. (۱۳۹۸). وندالیسم؛ معضل همیشگی شهرهای بزرگ، ایرنا: لینک خبر:
برزگر بفرویی، کاظم. (1393). اثربخشی آموزش معنویت درمانی از دیدگاه اسلام بر بهزیستی روانشناختی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر، فصلنامه علمی ـ ترویجی اخلاق، 10(38)، 126-152.
بزرگی، محمد رضا. (۱۳۸۷). آسیب شناسی اجتماعی انحرافات اجتماعی از منظر اسلام، مجله کتاب ماه علوم اجتماعی، ۷، ۱۰۱-108.
پیری لله لو، جمال؛ پناه علی، امیر؛ اقدسی، علی نقی. (1399). اثربخشی معنویت درمانی مبتنی برخودآگاهی بر بهزیستی روانشناختی و ابراز وجود، فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی، 15(59)، 30-48.
ثروت یاری، کارو؛ یوسفی، فایق؛ والیزاده اردلان، پویا؛ رسولی، محمد عزیز؛ حسینی، ساعد؛ قادری، مهدی؛ و همکاران.. (۱۳۹۸). بررسی شیوع افسردگی و ناامیدی و رابطه آن بر گرایش به سوءمصرف مواد مخدر در دانش آموزان دبیرستان‌های شهرستان دیواندره در سال ۱۳۹۷، مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۶ (۵)، ۱-۱۳.
جباری، محمد رضا. (1397). راهکارهای مقابله با آسیب‌های اجتماعی در سیره اهل‌بیت (ع)، مطالعات اسلامی آسیب‌های اجتماعی، 1(1)، 135-160.
حاجی ده آبادی، محمدعلی؛ حسینی زاده، سیدعلی. (1385). بررسی مسائل تربیتی جوانان در روایات، تهران: مرکز مطالعات فرهنگی شهر تهران.
دمادم، زیبا؛ گراوند، فاطمه. (۱۳۹۸). بررسی جامعه‌شناختی عوامل اجتماعی مؤثر بر گرایش نوجوانان به وندالیسم (مورد مطالعه: نوجوانان پسر مقطع متوسطه شهرستان شوش)، نشریه پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، ۹(۱۹)،  ۱۳۷-۱۶۸.
داودی، محمد؛ حسینی زاده، سیدعلی (1389). سیره تربیتی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، تهران: سمت.
ریاحی، فروغ؛ ایزدی مزیدی، مریم؛ تشکری، اشرف؛ منصوری، لیلا. (1396). شیوع افسردگی در دانش آموزان دختر دبیرستانی شهرستان کوهدشت، مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 16(4)، 433-442.
رسولیان، احمد؛ صادقی، رضا (۱۳۹۹). سیره عملی پیامبر در تعلیم و تربیت، دومین همایش بین المللی فقه و حقوق و پژوهش‌های دینی.
سپهوند، رضا؛ عارف نژاد، محسن؛ فتحی چگنی، فریبرز؛ سپهوند، مهدیه. (1399). شناسایی و تبیین اثرگذارترین و اثرپذیرترین مؤلفه‌های مؤثر بر گرایش دانش‌آموزان به وندالیسم با روش دیمتل فازی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهرستان خرم‌آباد)، فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 11(2)، 181-208.
سجادی، سیدابراهیم (1388). قرآن و بازتاب تربیتی روابط چهارگانه انسان، پژوهش‌های قرآنی، 15، 59-60.
صفی الحسینی، فاطمه سادات؛ ساکی، مریم؛ حامدی، اندیشه؛ سعادتی، حسن؛ لشکردوست، حسین. (1396). شیوع افسردگی در دانش آموزان دبیرستان‌های دخترانه شهر بجنورد در سال 1394، مجله علوم پزشکی خراسان شمالی، 4(9)، 42-48.
فلاحیان، رویا؛ آقایی، اصغر؛ آتش پور، سیدحمید؛ کاظمی، آذر. (۱۳۹۳). تاثیر آموزش بهزیستی روان شناختی بر سلامت روان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)، دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، ۱۵ (۲)، ۱۴-۲۴.
فرزانفر، جواد؛ عجم، علی اکبر. (1395). داستان‌هایی برای برنامه فلسفه برای کودکان مبتنی بر تفکر انتقادی، پژوهش در برنامه ریزی درسی، 21(48)، 106- 118.
قاسم زاده اجیرلو، اسلام؛ معینی، سید رضا؛ کرم پور، روزا. (1399). بررسی تجارب زیسته مربیان و دانش آموزان دبیرستان‌های شهر پارس آباد از وندالیسم، جامعه پژوهی فرهنگی، 11(1), 95-124.
قره داغی، علی؛ زمستانی، مهدی؛ ولیئی، زهره. (1399). بررسی رابطه بین عملکرد خانواده و تنظیم شناختی هیجان با بهزیستی روان‌شناختی دانش‌آموزان، روان شناسی مدرسه، 9(2)، 108-122.
قره داغی، علی؛ محمودی، جعفر؛ اصل فتاحی، بهرام (۱۳۹۱). پیش بینی رفتارهای پرخطر بر اساس جهت گیری مذهبی و سبک مقابله ای در دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهرستان مرند، زن و مطالعات خانواده، 4(15)، 149-166.
کریمی منجرموئی، یزدان؛ فرهمند، مهناز. (۱۳۹۵). وندالیسم و جوانان (مطالعه موردی جوانان ۱۵-۲۰ سالة شهر لردگان)، مطالعات توسعه اجتماعی -فرهنگی، ۵ (۲)، ۱۸۷-۲۰۶.
کرمی، مرتضی. (1393). بررسی تأثیرآموزش گروهی مهارت‌های کنترل خشم بر اساس آموزه-های اسلامی بر پرخاشگری دانش آموزان، فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 22(22)، ۹۹-۱۱۴.
میرخلیلی، سیدمحمود. (۱۳۸۸). راهکارهای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی از منظر امام سجاد (ع)، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
مکرم، فاطمه؛ کاظمی، رضا؛ تکلوی، سمیه. (۱۴۰۰). اثربخشی آموزش مهارت‌های هیجانی-اجتماعی بر شایستگی هیجانی/ اجتماعی و بهزیستی روانشناختی دختران تک والد، رویش روان شناسی، ۱۰(۱)، ۱۴۵-۱۵۴.
معتمدی، عبدالله (1392). سبک زندگی مطلوب بر اساس دیدگاه ارتباطی (ارتباط انسان با خود، خداوند، دیگران و طبیعت)، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 13، 125-142.
محمدی، جمیله؛ رسولی زاده طباطبایی، کاظم؛ جانبزرگی، مسعود؛ پسندیده، عباس؛ ثالثی، محمود. (۱۳۹۷). تبیین عوامل مؤثر بر کاهش علائم افسردگی از منظر دین اسلام: یک تحلیل محتوای کیفی، مجله طب نظامی، 20(2)، 134-144.
مرحمتی، زهرا؛ فولادچنگ، محبوبه. (۱۳۹۶). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد اسلامی بر بهزیستی روان شناختی یادگیرندگان، مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 2(2 (پیاپی 3))،91-112.
نیاصادق، قدرت؛ حسینی، سیدحمید؛ وکیلیان، منوچهر. (۱۳۹۷). بررسی استقلال فرزندان از دیدگاه اسلام در خانواده با تأکید بر آموزش حقوق شهروندی، مجله اخلاق زیستی، 8(1)، 157-169.
نادری اثر، محمدحسن؛ احدی، حسن؛ بهرامی، هادی؛ حاتمی، حمیدرضا. (۱۳۹۶). اثربخشی آموزش گروهی هوش معنوی بر بهزیستی روان شناختی در دانش آموزان دوره دبیرستان، توسعة آموزش جندی شاپور، ۸(ویژه نامه)، 123-129.
نیستانی، محمدرضا (1395). ما در باران خواهیم ماند: نقد حال اصحاب دانش، اصفهان: انتشارات یارمانا.
نبوی، سیدعبدالحسین؛ سالمیان، سهام؛ حبیبیان، بهار. (۱۳۹۱). عوامل مؤثر بر رفتار وندالیستی درمیان دانش آموزان مقطع متوسطه‌ی شهرستان اهواز، مطالعات توسعه اجتماعی -فرهنگی، ۱(۳)، ۹۸-۱۳۵.
Alivernini, F., Cavicchiolo, E., Manganelli, S., Chirico, A., & Lucidi, F. (2019). Students’ psychological well-being and its multilevel relationship with immigrant background, gender, socioeconomic status, achievement, and class size, School Effectiveness and School Improvement, 31(2), 1–20.
Abu humaidan, Y. (2003).  Behavioral Modification, Amman:  Dar Almada  Llkhadamat  Almatbaie.
Bandora, A. (1973).  Aggression: A Social Learning Analysis, NY:  Prentice Hall.
Bano, S., Cisheng, W., Khan, A., & Khan, N. A. (2019). WhatsApp use and student’s psychological well-being: Role of social capital and social integration. Children and Youth Services Review, 103, 200-208. doi:10.1016/j.childyouth.2019.06.002
Fechbach, S. (1970).  Aggression,  Carmichaels  Manual  of  Child Psychology,  Volume  2,  New  York:  John  Wiley  and Sons.
Johnson, D. W., & R. T. Johnson. (2004). Cooperation and the Use of Technology, In Handbook of Research on Educational Communications and Technology, edited by D. H. Jonassen, 2nd ed., 785–811. Mahwah, NJ: Erlbaum.
Hanson, J. M., Trolian, T. L., Paulsen, M. B., & Pascarella, E. T. (2016). Evaluating the influence of peer learning on psychological well-being, teaching in Higher Education, 21(2), 191–206. doi:10.1080/13562517.2015.1136274
Kruzhkovaa, O. V., Vorobyevaa, I. V., Zhdanovac, N. E., Ljovkinab, A. O. (2018). Adolescent Vandalism: The Role of the Parent-Child Relationship in the Development of Destructive Behavior, Psychology in Russia: State of the Art, 11(3), 168-182.
Lukács, Andrea. (2021). The impact of physical activity on psychological well-being and perceived health status during coronavirus pandemic in university students, Journal of King Saud University - Science, 33(6), 1-5.
Peterson, C., Seligman, ME., & Vaillant, G.E. (1988). Pessimistic explanatory style is a risk factor for physical illness: a thirty-five-year longitudinal study, Journal of Personality and Social Psychology, 55(1), 23-27.
Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the Meaning of Psychological Well-Being, Journal of Personality and Social Psychology, 57 (6), 1069–1081.
Ryff, C. D., & Singer, B. H. (2008). Know thyself and become what you are: A eudaimonic approach to psychological well-being, Journal of Happiness Studies: An Interdisciplinary Forum on Subjective Well-Being, 9(1), 13–39. https://doi.org/10.1007/s10902-006-9019-0
Ryff, C. D. (1995). Psychological Well-Being in Adult Life, Current Directions in Psychological Science, 4 (4), 99–104.
Ryff, C. D., & C. L. Keyes. (1995). The Structure of Psychological Well-Being Revisited, Journal of Personality and Social Psychology, 69 (4), 719–726.
Scheffer, C., & Mellman, H. (1989).  Children and Adolescents Problems, Amman:  Dar Almasira.
Seligman, M. E. P. (2002). Authentic happiness: using the new positive psychology to realize your potential for lasting fulfillment, New York: The free press.
Thawabieh, A. M., & Al-rofo Mohammed Ahmad. (2010). Vandalism at Boys Schools in Jordan, International Journal of Educational Sciences, 2(1), 41–46. doi:10.1080/09751122.2010.11889999
Vilalta, C., & Fondevila, G. (2017). School Vandalism in Mexico, Journal of School Violence, 17(7), 1-13.
Yahyia, K. (2003).  Behavior  Control  for  Emotional  and Behavioral  Disabled  Persons  in  Classroom,  Cairo: Dar  Alfikr.