طراحی و تبیین مدل رهبری اخلاقی با رویکرد مسئولیت‌پذیری اجتماعی: مورد مطالعه کارکنان دبیرستانهای مناطق هفت گانه شهرستان مشهد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران.

2 استادیار دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران.

3 دانشجوی رشته مدیریت آموزشی دانشکده علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، ایران.

چکیده

هدف پژوهش طراحی و تبیین مدل رهبری اخلاقی با رویکرد مسئولیت‌پذیری اجتماعی کارکنان دبیرستانهای مناطق هفت گانه مشهد بود. پژوهش از نوع توسعه‌ای –کاربردی وآمیخته بود. ابتدا با تکنیک دلفی نظرات24 نفر از خبرگان مدیریت آموزشی و مدیران باتجربه مناطق هفت گانه مشهد گردآوری شد. سپس پرسشنامه تحقیق براساس ابعاد و مؤلفه‌های بدست آمده ، طراحی و پس از تایید روایی صوری ، محتوایی (15 نفر از افراد خبره حوزه مطالعاتی) و پایایی از طریق آلفای کرونباخ (80/0) در بین 377 نفر از کارکنان دبیرستان‌های مشهد که به صورت تصادفی انتخاب شدند توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده‌ها با روشهای معادلات ساختاری و نرم افزارهای Spss و Amos انجام شد. سبک رهبری اخلاقی دارای 4 بعد(14 مولفه) بود که ابعاد فردی و مدیریتی بالاترین اهمیت را داشتند . همچنین مسئولیت پذیری اجتماعی سازمانی نیز دارای 4 بعد(16 مولفه) بود که ابعاد زیست محیطی و اجتماعی دارای بیشترین اهمیت بود. با توجه به اهمیت سبک رهبری اخلاقی با رویکرد مسئولیت پذیری اجتماعی سازمانی در ارتقای سطح بهره وری و اولویت جنبه های فردی و مدیریتی و ابعاد زیست محیطی و اجتماعی مدیران آموزش و پرورش و مدارس باید توجه ویژه ای را به این ابعاد و مولفه ها مبذول دارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing and Explaining the Ethical Leadership Model with a Social Responsibility Approach: A Case Study of High School Staff in the Seven Areas of Mashhad

نویسندگان [English]

  • Ahmmad ali Ebrahimi 1
  • Farideh Hashemiannejad 2
  • Mahmoud Qurbani 3
1 Department of Educational Sciences, Azad University, Mashhad Branch.
2 Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences, Islamic Azad University, Mashhad Branch.
3 Associate Professor-Department of Educational Sciences, Mashhad Branch،Islamic Azad University, Mashhad.
چکیده [English]

The purpose of this study was to design and explain the model of ethical leadership with social responsibility of high school staff in the seven districts of Mashhad. The research was in development-applied and mixed method. First, with the Delphi technique, the opinions of 24 experts in educational management and experienced management of the seven districts of Mashhad were collected. Then, the research questionnaire was designed according to the obtained dimensions and components. The face , content validity (15 experts in the field of study) and reliability (Cronbach's alpha 0.80) confirmed, and among 377 Mashhad high school staff , which were selected randomly, distributed.Data analysis was performed using structural equation methods and Spss and Amos software. Ethical leadership style had 4 dimensions (14 components) that individual and managerial dimensions had the highest importance. Also, organizational social responsibility had 4 dimensions (16 components) which the environmental and social dimensions were the most important. Given the importance of ethical leadership with organizational social responsibility in promoting the level of organization productivity and individual , managerial, environment and social dimensions priorities , managers of education and schools should pay special attention to such components.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethical leadership
  • social responsibility
  • Measurement model
  • Mashhad high schools

عنوان مقاله [العربیة]

تصمیم وشرح نموذج القیادة الأخلاقیۀ مع نهج المسؤولیۀ الاجتماعیۀ: دراسۀ حالۀ موظفی المدارس الثانویۀ فی مناطق مدینۀ مشهد السبعۀ

چکیده [العربیة]

کان الهدف من البحث هو تصمیم وشرح نموذج القیادة الأخلاقیۀ مع نهج المسؤولیۀ الاجتماعیۀ لموظفی
المدارس الثانویۀ فی مناطق مشهد السبعۀ. کان البحث من النوع التنموی التطبیقی والمختلط. أولا،ً تم جمع آراء
24 خبیراً فی الإدارة التعلیمیۀ ومدیرین ذوی خبرة فی مناطق مشهد السبعۀ باستخدام تقنیۀ دلفی. بعد ذلک، تم
تصمیم استبیان البحث على أساس الأبعاد والمکونات التی تم الحصول علیها، وبعد التأکد من صدقها الظاهری
وصدق المحتوى ( 15 خبیراً فی مجال الدراسۀ) والثبات من خلال ألفا کرونباخ ( 0,80 ) بین 377 موظفًا فی
مدارس مشهد الثانویۀ الذین کانوا وقد تم اختیارهم وتوزیعهم بشکل عشوائی. تم تحلیل البیانات باستخدام
وکان لأسلوب القیادة الأخلاقیۀ أربعۀ أبعاد ( 14 مکونًا) کانت .Amos و Spss طرق المعادلات البنائیۀ وبرنامج
الأبعاد الفردیۀ والإداریۀ هی الأکثر أهمیۀ. کما أن المسؤولیۀ الاجتماعیۀ التنظیمیۀ لها 4 أبعاد ( 16 مکونا) وکان
البعد البیئی والاجتماعی أهمها. ونظرا لأهمیۀ أسلوب القیادة الأخلاقیۀ مع منهج المسؤولیۀ الاجتماعیۀ التنظیمیۀ
فی تحسین مستوى الإنتاجیۀ وأولویۀ الجوانب الفردیۀ والإداریۀ والأبعاد البیئیۀ والاجتماعیۀ، فإنه ینبغی على
مدیری التعلیم والمدارس إیلاء اهتمام خاص لهذه الأبعاد والمکونات.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • القیادة الأخلاقیۀ
  • مسؤولیۀ اجتماعیۀ
  • نموذج القیاس
  • المدارس الثانویۀ فی مشهد

Smiley face

مراجع

بخشنده، امید (1399). رابطه رهبری اخلاقی سازمانی و ارتقای مسؤولیت‌پذیری اجتماعی در فرماندهی انتظامی استان هرمزگان. فصلنامه علمی دانش انتظامی هرمزگان.10 (4): 32-17 .
جعفری راد، علی؛ زاهد بابلان، عادل؛ مرادی، مسعود؛ ثمری، عیسی (1399). راهبرد، زمینه و پیامد توسعه شایستگی مدیران مدارس متوسطه (مطالعه کیفی) .دوماهنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. 11(44): 262-237.
جنلینک، پاتریک آم (1397). رهبری اخلاقی و سواد اخلاقی. ترجمه آفندیده، نازیلا؛ قوره جیلی، ثریا. انتشارات جهاد دانشگاهی. چاپ اول. بهار 97. 348ص.
حسنی، محمد؛ نجاری، مهدی؛ روشنی علی بنه سی، حسن (1399). مدل یابی روابط رهبری اخلاقی با مسؤولیت پذیری و پاسخگویی با تاکید بر جو اخلاقی.  مشاوره شغلی و سازمانی. 12(44): 220-209 .
سلیمانی و همکاران (1396). طراحی مدل سبک‌های رهبری اخلاقی در سازمان‌های دولتی ایران، فصلنامه اخلاق در علوم رفتاری. 12(3): 120-109 .
سیف پناهی، حامد. موسوی جد، سید محمد. زندی، خلیل. راستاد، آرمان (1394) رابطه رهبری اخلاقی و مسؤولیت‌پذیری اجتماعی (مطالعه موردی کارکنان سایت اداری سنندج). مجله جامعه شناسی کاربردی.26(4):222-213 .
صالح نیا، منیره (1391). اثر رهبری اخلاقی بر فضای اخلاقی سازمان. اخلاق در علوم و فناوری. ۷ (۲):۱۰۱-۸۹ .
طالقانی، غلامرضا؛ نرگسیان، عباس؛ گودرزی، مصطفی (1390). بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها (مطالعه موردی: اداره کل مالیات غرب استان تهران)، دو ماهنامه دانشور رفتار، ۱۸(47). 242-229
کشته گر، عاطفه؛ ناستی زایی، ناصر (1399). تأثیر رهبری اخلاقی بر فراموشی سازمانی هدفمند با نقش میانجی یادگیری سازمانی . فصلنامه مدیریت دانش سازمانی . 3 (11): 211-171.
کرمی، محمد. لاوندی، حسن، قلعه ای، علیرضا (1396). رابطه بین اخلاق حرفه ای، رهبری اخلاقی با مسئولیت پذیری اجتماعی در مدارس استان کردستان. مجله مدیریت مدرسه، 5(1):112-93 .
کهریزی، کلثوم؛ تدین سنگانی، پروین؛ احمدآبادی، آرزو (1398). بررسی تاثیر ابعاد رهبری اخلاقی مدیران بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان. توسعه حرفه ای معلم . 4(1):43-59.
گودرزوند چگینی مهرداد، آفرین آباده شبنم، پورکاظمی آستانه وهاب، رمضانی پورششکل هادی (1399). نقش رهبری اخلاقی در عملکرد کارکنان بانک ملی استان گیلان. اخلاق در علوم و فناوری. ۱۵ (۳):۱۵۰-۱۴۴.
مجدزاده، منور؛ هویدا، رضا؛ رجایی پور، سعید (1398). شناسایی و اعتباریابی ابعاد و مؤلفه‌ها و ارزیابی میزان اعمال رهبری اخلاقی مدیران دانشگاهی از دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه. مدیریت و برنامه ریزی در نظام‌های آموزشی. 12 (2). 264-297.
 مهردوست، حسین؛ رویایی، رمضانعلی (1388). بررسی نقش مدیران فرهنگی در ارتقای مسئولیت اجتماعی، پژوهشنامه علوم اجتماعی آزاد گرمسار ، 3 (3) :59-43 .
منتخب یگانه و همکاران (1395). بررسی رابطه رهبری اخلاقی با رفتارهای انحرافی در محیط کار با نقش میانجی تعهد عاطفی و جو اخلاقی. مدیریت فرهنگ‌سازمانی،14(1): 154- 137.
Bahadori, M., Ghasemi, M., Hasanpoor, E., Hosseini, S.M. and Alimohammadzadeh, K. (2021), "The influence of ethical leadership on the organizational commitment in fire organizations", International Journal of Ethics and Systems, Vol. 37 No. 1, pp. 145-156. https://doi.org/10.1108/IJOES-04-2020-0043.
Bavik, Y. L., Tang, P. M., Shao, R., & Lam, L. W. (2018). Ethical leadership and employee knowledge sharing: Exploring dual-mediation paths. The Leadership Quarterly, 29(2), 322-332.
Brown, M. E, Treviño, L. K. & Harrison, D. A. (2005). Ethical leadership: Asocial learning perspective for construct development and testing, Organizational Behavior and Human Decision Processes,97, 117-134.
De Roeck, K., Farooq, O. Corporate Social Responsibility and Ethical Leadership: Investigating Their Interactive Effect on Employees’ Socially Responsible Behaviors. J Bus Ethics 151, 923–939 (2018). https://doi.org/10.1007/s10551-017-3656-6.
Dubrin A.J. (2007) Leadership: Reseach Findings, Practice and Skills. USA: South-Western CENGAGE Learning.
Du, S. Swaen, V. Lindgreen, A. Sen, S. (2013) "The Roles of Leadership Styles in Corporate Social Responsibility". Journal of Business Ethics; No. 114 (1), p155-169.
Downe, J., Cowell, R., & Morgan, K. (2016). What determines ethical behavior in public organizations: is it rules or leadership?. Public Administration Review, 76(6), 898-909.
Göçen, A . (2021). Ethical leadership in educational organizations: A cross-cultural study . Turkish Journal of Education , 10 (1) , 37-57 . DOI: 10.19128/turje.811919.
Katranci, I., Sungu, H., & Saglam, M. (2015). Teachers' Perceptions about the School Principals' Ethical Leadership Behaviours : A Study from Turkish Vocational High Schools. Universal Journal of Educational Research, 3(8), 546-554.
Khan, S.R., Bauman, D.C. and Javed, U. (2020), "A study on the effect of ethical leadership on teachers’ moral motivation at schools in Pakistan", International Journal of Educational Management, Vol. 34 No. 6, pp. 965-985. https://doi.org/10.1108/IJEM-06-2019-0198.
Malik, M. S., Awais, M., Timsal, A., & Qureshi, U. H. (2016). Impact of ethical
leadership on employees’ performance: moderating role of organizational
values. International Review of Management and Marketing, 6(3), 590-595.
Pasricha, P., Singh, B., & Verma, P. (2018). Ethical leadership, organic organizational cultures and corporate social responsibility: An empirical study in social enterprises. Journal of Business Ethics, 151(4), 941-958.
Tian, Q., Liu, Y., & Fan, J. (2015). The effects of external stakeholder pressure and ethical leadership on corporate social responsibility in China. Journal of Management & Organization, 21(4), 388-410.
Toytok, E. H., & Kapusuzoglu, S. (2016). Influence of School Managers’ Ethical Leadership Behaviors on Organizational Culture: Teachers’ Perceptions¹. Eurasian Journal of Educational Research, 16(66), 373-388.
Wu, LZ. Kwan, HK. Yim, FH. Chiu, RK. He, X. (2014) "CEO Ethical Leadership and Corporate Social Responsibility: A Moderated Mediation Mode". Journal of Business Ethics,No.125,p1-13.
Waheed, Z., Hussin, S., Khan, M. I., Ghavifekr, S., & Bahadur, W. (2019). Ethical leadership and change: A qualitative comparative case study in selected Malaysian transformed schools. Educational Management Administration & Leadership, 47(4), 624-639.
Zhu, Y. Sun, LY. Leung, ASM. (2013) "Corporate Social Responsibility, Firm Reputation, and Firm Performance: The Role of Ethical Leadership". Asia Pacific Journal of Management; No. 31, p1-23.
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
دوره 31، شماره 58
بهار 1402
خرداد 1402
صفحه 241-270

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 آبان 1400
  • تاریخ بازنگری: 04 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 01 خرداد 1402
  • تاریخ انتشار: 09 خرداد 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار