تربیت اخلاقی متعالیه؛ از عمل اخلاقی تا شهود عرفانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی

2 علامه طباطبائی

3 دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مقاله حاضر به تبیین چیستی تربیت اخلاقی براساس تفاسیر ملاصدرا می‌پردازد. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل محتوا و استنتاج واژه اخلاق در تفاسیر ملاصدرا واکاوی شده و ماهیت تربیت اخلاقی متعالیه بررسی شده است. بررسی‌ها حاکی از شباهت‌هایی میان رویکرد صدرایی و اخلاق فضیلت ارسطویی دارد. لذا برای تبیین چیستی تربیت اخلاقی متعالیه ابتدا به مقایسه دیدگاه ملاصدرا نسبت به اخلاق و دیدگاه فضیلت‌گرا پرداخته شده و به این امر تصریح می‌گردد که اخلاق صدرایی، اخلاق فضیلت‌گرا نبوده و لذا در تربیت اخلاقی نیز رویکرد حکمت متعالیه با تربیت منش فرق دارد. سپس با نگاهی ایجابی به تربیت اخلاقی پرداخته و کوشیده است تا آن را تبیین کند. از نگاه ملاصدرا، تربیت اخلاقی، امری عدمی، مرتبه‌ای و واسطه‌ای است. یعنی به جای ایجاب بیشتر تلاش می‌کند تا با تصفیه قلب و طهارت باطن، فضا را برای تابیدن نور حقیقت و مشاهده آن فراهم سازد. تربیت اخلاقی مراتب و درجاتی دارد که از عمل ظاهری آغاز شده، مانع‌زدایی اخلاقی و گرفتن آرایش اخلاقی مناسب و شهود حق را به دنبال دارد. همچنین علی رغم جایگاه وجودی اخلاق و نقش آن در تعیین هویت انسان، تربیت اخلاقی واسطه‌ای برای دستیابی به مراتب نهایی معرفت و مشاهده حق محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

transcendental moral education, ّFrom moral action to Mystical intuition

نویسندگان [English]

  • sara tusian khalil abad 1
  • saeed beheshti 1
  • seyad sadr oldin sahariati 2
  • Abulfazl Ghaffari 3
1 philosophy of Islamic education Allameh Tabatabeii university Tehran, Iran
2 philosophy of Islamic education Allameh Tabtabaeii university Tehran Iran
3 Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

This article is about nature of moral education based on Sadra’s Works Of Interpretation. The method of research is content analysis and practical syllogism. Research results shows that there is some similarity between Sadra’s approach and virtue ethics, but they are not same and moral education according to these approach is different. Moral education is gradation and intermediary. It means that these theory try to purification conscience and prepare the space to intuition of God. Moral education have some degrees and levels include of action, remove the moral obstacle, appropriate moral form and the intuition of God. Although ethics is existential concept in sadra’s approach, but transcendental mora education is a intermediary to reach to the wisdom and intuition of God.

کلیدواژه‌ها [English]

  • moral education
  • transcendental philosophy
  • Sadra’s Works Of Interpretation
دوره 32، شماره 63 - شماره پیاپی 63
فصلنامه تابستان
شهریور 1403
  • تاریخ دریافت: 23 مهر 1401
  • تاریخ بازنگری: 02 تیر 1403
  • تاریخ پذیرش: 14 مرداد 1403
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1403