زبان تصویری، زبان تربیتی قرآن

نویسنده

پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

خدای متعال، هدف اصلی قرآن کریم را هدایت انسان خوانده است و برای رسیدن به این هدف متعالی، زبان متناسب آن را به‌کار گرفته است. یکی از زبان‌های تأثیرگذار در تربیت به‌ویژه تربیت اخلاقی، زبان تصویر در قالب های مختلف است؛ زبان تصویر همچنین زبان مشترک همه‌ی انسان‌هاست، از این ‌رو قرآن کریم که نسخه جاودانی برای هدایت عموم بشر است، برای رساندن پیام های تربیتی خویش، بیش از هر زبان دیگر، از زبان تصویری استفاده کرده‌است. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و با بهره‌گیری از روش توصیفی- تحلیلی با استناد به آیات مربوطه، زبان تربیتی قرآن را ترسیم کرده و هدف اصلی آن استخراج شیوه تربیتی بر اساس آیات قرآن است که می‌تواند الگوی ممتازی را در این راستا فرا روی مربیان قرار دهد. یافته ها نشان می دهد که با توجه به انس انسان با امور محسوس، تصویرسازی مفاهیم اخلاقی، تاثیر شگرفی در پرورش و اصلاح تربیت دارد که این روش در آیات تربیتی و اخلاقی قرآن، فراوان مورد استفاده قرار گرفته‌‌است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.
  2. ابراهیم مصطفی و دیگران (1992). المعجم الوسیط. استانبول: دارالدعوه.
  3. انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن فارسی. تهران: سخن.
  4. جوادی آملی، عبدالله (1376). تفسیر موضوعی قرآن. قم: اسراء.
  5. حمادی، جبیر صالح (1428 ق). التصویر الفنی فی القرآن دراسة تحلیلیة. قاهره: مؤسسة المختار.
  6. دهخدا، علی اکبر (1373). لغت نامه. تهران: دانشگاه تهران.
  7. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412 ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دار العلم.
  8. زمخشری، محمود (1407 ق). الکشاف عن حقائق التنزیل. بیروت: دارالکتاب العربی.
  9. سعیدی روشن، محمدباقر (1391). زبان قرآن و مسائل آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  10. سیاوشی، کرم (1388). تحلیل انتقادی مبانی و روش تفسیری سید قطب در فی ظلال القرآن. تهران: بین الملل.
  11. سید رضی، محمد بن حسین (بی تا). تلخیص البیان عن مجازات القرآن. بی جا.
  12. سید قطب (1412 ق). فی ظلال القرآن. قاهره: دارالشروق.
  13. سید قطب (1413 ق). التصویر الفنی فی القرآن. قاهره: دار الشروق.
  14. سید قطب (1415 ق). مشاهد القیامة فی القرآن. قاهره: دارالشروق.
  15. سید قطب (1939 م). التصویر الفنی فی القرآن. مجله المقتطف. مصر: 205 تا 245.
  16. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1358). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه.
  17. صغیر، محمد حسین علی (1412 ق). الصورة الفنیة فی المثل القرآنی. بیروت: دار المورخ العربی.
  18. طبرسی، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
  19. عرفان، حسن (1379). اعجاز در قرآن کریم. تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
  20. عزیز، فهیم (1392). دانش تفسیر در سنت یهودی ـ مسیحی. ترجمه علی نجفی نژاد. قم: دانشگاه مفید.
  21. علی زمانی، امیر عباس (۱۳۷۴). زبان دین. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  22. غزالی، محمد (1984). رسالة أیها الولد. تقدیم. جمیل ابراهیم حبیب. بغداد: دارالقادسیه للطباعه.
  23. غنیمی هلال، محمد (2005). النقد الأدبی الحدیث. مصر: دارالنهضة.
  24. فضلیت، محمود (1387). زیبایی شناسی قرآن. تهران: سمت.
  25. معرفت، محمد‌هادی (1380). التمهید فی علوم القرآن. قم: مؤسسه تمهید.
  26. میالاره، گاستون (1370). معنی و حدود علوم تربیتی. ترجمه علی‌محمد کاردان. تهران: دانشگاه تهران.