سازماندهی نظام تربیت عاطفی براساس آموزه های قرانی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان

2 اصفهان

چکیده

این پژوهش با رویکرد کیفی و روش پژوهش استنتاجی (الگوی بازسازی فرانکنا) انجام شده، و هدف آن بررسی میان رشته‌ای تربیت عاطفی و ساختار آن در قرآن است؛ لذا پس از بیان مبانی این فرایند بر اساس اسناد در قالب گزاره‌های واقع‌نگر دینی و علمی و هم‌چنین استخراج ضرورتها و توصیه‌های عملی قرآن، ساختار تربیت عاطفی در قالب اهداف و اصول و روش شکل گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که عواطف در قرآن با پشتوانه معرفتی از احساس جدا می‌شود. تربیت عاطفی با مبانی انسانشناسی و معرفت‌شناسی وارد فرایند تربیتی می‌شود و همسو با هدف نهایی نظام تربیتی، پرورش عواطف و مدیریت آن را براساس ارزشها بر عهده دارد. علاوه برآن با رشد هوش فکورانه و انگیزش درونی به یادگیری کمک می‌کند. این تربیت با اصولی مانند اصل ارتقای عاطفی، اصل مخاطب‌شناسی و اصل تفکر راهبردی و با الهام از توصیه‌های عملی قرآن مانند انذار و بشارت، مراقبه و محاسبه، حاوی روشهای کاربردی در مهارتهای ارتباطی و روشهای تدریس و آموزش است.

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم.
  2. اسکندری، محمد حسین (1371). شناخت در قرآن. مشهد: انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامى.
  3. احسانی، محمد (1387). زبان قرآن و تعلیم و تربیت. نشریه معرفت. ش130: 73.
  4. ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۰۵ق). لسان العرب. قم: نشر أدب الحوزه .
  5. امینی. محمد (1383). تربیت هنری در قلمرو آموزش و پرورش. تهران: انتشارات آییژ.
  6. بهشتی، احمد (1360). تربیت از دیدگاه اسلام. قم: دفتر نشر پیام.
  7. برهانی، سلمانعلی (1389). مقاله عوامل پرورش عواطف در تربیت اسلامی. در: http://ofoghnavin.com
  8. باقری، خسرو (1389). رویکردها و روش‌های پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی.
  9. باقری، خسرو (1374). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. چ چهارم. تهران: انتشارات مدرسه.
  10. پاینده، ابوالقاسم (1383). نهج الفصاحه. مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت (ع).
  11. جعفری، محمد تقی (1369). زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام. تهران: انتشارات سازمان تبلیغات.
  12. جوادی آملی، عبداله (1373). تسنیم. ج 24 ـ 12. قم: بنیاد اسراء.
  13. جوادی آملی، عبداله (1384). معرفت شناسی در قرآن. ویرایش حمید پارسانیا. قم: بنیاد اسراء.
  14. زینلی، فاطمه (1391). تبیین تربیت عاطفی از منظر علامه طباطبایی (ره). پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان.
  15. صنوبری، صادق (1390). بررسی نقش عاطفه در تعلیم و تربیت قرآنی. سومین همایش به سوی راهبردهای قرآنی در تربیت انسان. مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت صابر.
  16. شمشیری، بابک (1385). تعلیم و تربیت از منظر عشق و عرفان. تهران: نشر طهوری.
  17. شریعتمداری، علی (1379). تعلیم و تربیت اسلامی. چ چهاردهم. تهران: امیرکبیر.
  18. شجایی، محمد صادق (1384). نگاهی به شناخت از منظر فلسفه، روان‏شناسی و اسلام. معرفت. س16. ش119.
  19. شرفی، محمد رضا (1388). فلسفه تربیتی اسلام با رویکرد تطبیقی. تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی منادی تربیت.
  20. صادقی، عبدالعزیز (1390). نقش عاطفه در تربیت از دیدگاه پیامبر(ص). نشریه سخن صبا. ش 3: 12 ـ 25.
  21. صفایی مقدم، مسعود (1392). جایگاه تربیت عاطفی در تعلیم و تربیت اسلامی. چهارمین همایش انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران ‌مبانی فلسفی تحول در نظام آموزش و پرورش ایران.
  22. ضرابی، عبدالرضا (1388). مجموعه مقالات تربیتی، تربیت دینی، اخلاقی و عاطفی. قم: مؤسسه امام خمینی (ره).
  23. طبرسی، فضل بن حسن (1415ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. به تحقیق جمعی از محققین. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
  24. عثمان، عبدالکریم (1373). روانشناسی از دیدگاه غزالی و دانشمندان مسلمان. ترجمه محمد باقر حجتی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی .
  25. عمید، حسن (1337). فرهنگ عمید. تهران: انتشارات امیرکبیر.
  26. طباطبایی، محمد حسین (1362). شرح معضلات قرآنی در المیزان. تهران: انتشارات نور فاطمه.
  27. طباطبایی، محمد حسین (1386). تفسیر المیزان. ج 20. ترجمه محمد موسوی همدانی. چ بیست و سوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  28. فرانکل، ویکتور (1375). خدا در ناخودآگاه و بیماریهای قلب آدمی. ترجمه ابراهیم یزدی. تهران: نشر مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
  29. فولادی، محمد ( 1388). نیم نگاهی به روش های تربیتی در اسلام. نشریه زلال هدایت. س2. ش1: 25 تا 30.
  30. فورگاس، ژوزف (1383). هوش عاطفی در زندگی روزمره. ترجمه نوری و نصیری. اصفهان: انتشارات سپاهان.
  31. کشانی، مهدیه (1388). بررسی دیدگاه‌های هستی‌شناسی علامه طباطبایی و دلالت‌های تربیتی آن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه اصفهان .
  32. ملکی، حسن (1389). تعلیم و تربیت اسلامی رویکرد کلان نگر. تهران: انتشارات عابد.
  33. مهدی زاده، حسین (1383). در آمدی بر معناشناسی عقل در تعبیر دینی. نشریه معرفت. ش74.
  34. میرلوحی، حسین (1382). کلیات علم تدریس. تهران: دانشگاه تربیت دبیر رجائی.
  35. لطفی، سید مهدی (1386). معنا شناسی عقل و قلب در قرآن کریم. مجموعه مقالات مسابقات بین المللی قرآن کریم. اسوه (وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه).
  36. نجفی، محمد (1386). الگوی نظری برنامه درسی معنوی در تربیت اسلامی با تأکید بر رویکرد تربیتی محبت اهل بیت(ع). رساله دکتری دانشگاه شیراز.
  37. مایر، جان (۱۳۸3). هوش هیجانی در زندگی روزمره ژوزف سیاروچی و ژوزف فورگاس. ترجمه اصغر نوری امامزاده و حبیب الله نصیری. اصقهان: نشر سپاهان.
  38. هری گنسلر. درآمدی جدید به فلسفه اخلاق. ترجمه حمیده بحرینی. تهران: نشر آسمان خیال.
  39. Eisner,Elliot (1978. The Educational Imaginations. New York: Mac Millan Publishing.
  40. Perkins (1994) The Eye: Learning to Think by Looking at Art. Getty Education institute for The Art. OccasionLPaper