آسیب‌های تربیت دینی و ارائه راهکارهای مناسب از دیدگاه صاحبنظران با رویکرد برنامه‌ریزی درسی

نویسندگان

دانشگاه اصفهان

چکیده

این پژوهش با هدف شناخت آسیب‌های تربیت دینی به منظور ارائه راهکارهای مناسب از دیدگاه صاحبنظران با محوریت برنامه‌ریزی درسی انجام شده است. پژوهش از نوع کیفی و روش گردآوری داده‌ها میدانی، از نوع کتابخانه‌ای و مصاحبه بود. در مرحله اول، آسیب‌های تربیت دینی در سه محور فرهنگی، آموزشی و مذهبی ـ ایدئولوژیکی از متون اسلامی استخراج، و با روش تحلیل محتوای اسنادی تحلیل شد. سپس با استفاده از مصاحبه، راهکارهای برونرفت از مسائل تربیت دینی از دیدگاه متخصصان مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری، صاحبنظران حوزه تربیت دینی در آموزش و پرورش و آموزش عالی بود که با روش نمونه‌گیری هدفمند با ده نفر از آنان مصاحبه به عمل آمد. مصاحبه‌ها به صورت نیمه‌ساختار یافته تدوین شد و روایی محتوایی آن مورد تأیید چند صاحبنظر قرار گفت. نتایج حاکی است که برخوردهای تعصب‌آمیز و قشری‌گونه، کج‌فهمی‌ها، بدفهمی‌های دینی از سوی افراد و هم‌چنین ناکارامدی نظامهای تربیت دینی مهمترین آسیب‌ها بود. راهکارهای این نوشتار نیز نشان داد که ترویج رویکرد عقل‌ورزی، دوری جستن از تعصبات و تمایلات فردی و جمعی، لزوم رعایت تفاوتهای فردی و استفاده از روشهای آموزشی مسئله ـ محور در برنامه‌ریزیهای درسی تربیت دینی، می‌تواند زمینه برونرفت از آسیب‌ها را فراهم سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

S

چکیده [English]

S

  1. قرآن مجید.
  2. آزاد ارمکی، تقی؛ مدیری، فاطمه (1390). تأثیر متفاوت دینداری بر حوزه‌های عمومی و خصوصی. فصلنامه جامعه شناسی مطالعات جوانان. ش 3: 7 تا 23.
  3. ابراهیمی دهشیری، محمد حسن (1390). اصول تغییر و اصلاح رفتار در سیره معصومان. ماهنامه معرفت. ش 16: 51 تا 57.
  4. احمدی، سید احمد (1380). اصول و روش‌های تربیت در اسلام. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی.
  5. اعلایی، غلامحسین؛ گلستانی، سید هاشم؛ کشتی آرای، نرگس (1391). تحلیل معرفت عقلانی مطرح شده در آیات قرآن کریم بر اساس تفسیر المیزان و دلالت‌های آن بر اهداف برنامه‌های درسی تربیت دینی. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، ش 6: 20 تا 36.
  6. باقری، خسرو (1388). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. ج 2. تهران: انتشارات مدرسه.
  7. بت شکن، رضوان؛ سعادتمند، زهره (1394). آسیب‌شناسی برنامه درسی دینی پیش دبستانی از دیدگاه متخصصان و مربیان دینی. کنفرانس بین‌المللی مهندسی و علوم کاربردی. امارات: دبی.
  8. پاکزاد، عبدالعلی (1390). روش‌های تربیتی در قرآن. ماهنامه معرفت. ش 16: 13 تا 32.
  9. خالقی خواه، علی؛ مسعودی، جهانگیر (1389). رویکرد تربیت دینی با توجه به دو مؤلفه عقل‌محوری و ایمان محوری. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی. ش 11: 121 تا 144.
  10. خوانساری، جمال‌الدین محمد (1360). شرح غررالحکم و دررالکلم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  11. چراغ چشم، عباس (1386). آسیب‌شناسی تربیت دینی در مدارس. مجله نقد کتاب. ش42: 155 تا 168.
  12. دلشاد تهرانی، مصطفی (1382). رهزنان دین (آسیب‌شناسی دین و دینداری در نهج‌البلاغه). تهران: انتشارات دریا.
  13. رحمان‌پور، محمد (1390). بازاندیشی در معنا، جایگاه، چالش‌ها و آثار عادت دادن در فرایند تربیت اسلامی. ماهنامه معرفت. ش 1: 59 تا 72.
  14. ساجدی، ابوالفضل (1386). ابزارها و شیوه‌های آسیب‌زا در تعلیم و تربیت دینی دانش‌آموزان. مجله نقد کتاب. ش 42: 2 تا 32.
  15. شریعتمداری، علی (1390). تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: انتشارات امیر کبیر.
  16. شمشیری، بابک؛ نوذری، مرضیه (1390). آسیب‌های تربیت دینی کودکان مقطع پیش دبستانی از نظر متخصصان علوم تربیتی، روان‌شناسی، علوم دینی و ادبیات کودکان و مربیان پیش دبستانی. دوفصلنامه تربیت اسلامی. ش 12: 51 تا 73.
  17. شهیدی، سیدجعفر (1368). ترجمه نهج‌البلاغه. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
  18. عرسان کیلانی، ماجد (1389). فلسفه تربیت اسلامی. ترجمه بهروز رفیعی. تهران: انتشارات سمت و قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  19. کشاورز، سوسن (1387). شاخص‌ها و آسیب‌های تربیت دینی. دوفصلنامه تربیت اسلامی. ش 6: 93 تا 122.
  20. لوننبرگ، فرد؛ ارنشتاین، آلن (1389). برنامه‌ریزی درسی: تحلیل و بهسازی تدریس. ترجمه مصطفی شریف. اصفهان: انتشارات جهاد دانشگاهی.
  21. مهرمحمدی، محمود (1389). برنامه درسی، نظرگاه‌ها، چشم اندازها و رویکردها. تهران: انتشارات سمت.
  22. نوروزی، محمد (1386). آسیب شناسی رفتاری انسان از دیدگاه قرآن. قم: مؤسسه بوستان کتاب.
  23. Aimin, L., & Yan, C. (2011). A Case study of college english curriculum design under the social needs analysis. Studies in Literature and Language, 3(3): 1-5.
  24. Douglas, B. H. (2001). Teaching by principles an interactive approach to language pedagogy. Second Edition by Addison Wesley Longman. Inc.
  25. Hewitt, T. W. (2006). Understanding and shaping curriculum: What we teach and why. Thousand Oaks: Sage Publications.
  26. Van Den Akker, J., Wang, Q., & Nieveen, N. (2008). Designing a computer support system for multimedia curriculum development in Shanghai, Education Tech Research Dev, (55): 275-295.
  27. Zaki, S., & Zaki Rashidi, M. (2013). Parameters of quality in higher education: A theoretical framework, International J. Soc. Sci. & Education, 3(4): 1098-1105.