طراحی برنامه درسی متعادل با رویکرد برنامه‌ریزی درسی فطری و معنوی

نویسنده

دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی الگوهای طراحی برنامه درسی و نقد آنها و طراحی برنامه درسی متعادل با رویکرد فطری و معنوی صورت گرفته است. رویکرد مطالعه کیفی و روش پژوهش، تحلیلی از نوع تحلیل محتوا بوده است .جامعه مورد مطالعه تمام منابعی بود که در این حوزه مطالعاتی وجود داشت که بر اساس نیاز از منابع مرتبط با بحث مورد بررسی به صورت هدفمند استفاده شد. برای تحلیل اطلاعات از رویکرد تحلیل محتوا به صورت تحلیلی و مفهومی استفاده شد. بر اساس مطالعات منابع مختلف در این حوزه مشخص شد که بیشتر متخصصان برنامه‌ریزی درسی از استفاده از سه منبع به صورت ترکیبی سخن گفته‌اند؛ ولی در عمل برتری یک منبع بر دیگر منابع دیده می‌شود، حتی می‌توان گفت در برنامه‌ریزی درسی، شاهد حاکمیت مطلق یک منبع اطلاعاتی به بهای حذف منابع دیگر هستیم. برای رفع الگوی تک بعدی برنامه درسی باید از هر سه منبع اطلاعاتی استفاده کرد که این همان الگوی طراحی برنامه درسی متعادل خواهد بود که در قرآن و منابع دینی به اصل تعادل زیاد تأکید شده است. ریشه فلسفی این الگو دین مبین اسلام است که همزمان به رشد همه جانبه شخصیت دانش‌آموز توجه می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

S

چکیده [English]

S

  1. قرآن کریم.
  2. امیری، مهدی؛ پرتابیان، اکبر؛ امیری، زهره (1393). بررسی تطبیقی عوامل و عناصر تشکیل دهندة برنامۀ درسی با قرآن کریم. فصلنامه اسلام و پژوهش‌های اسلامی. س 6. ش 2: 97 تا 118.
  3. اعلائی، غلامحسین؛ گلستانی، هاشم؛ کشتی آرای، نرگس (1391). تحلیل معرفت عقلانی مطرح شده در آیات قرآن کریم بر اساس تفسیرالمیزان و دلالت‌های آن بر اهداف برنامه‌های درسی تربیت دینی. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. س 9. ش 6: 21 تا 37.
  4. ایزدی، صمد؛ قادری، مصطفی؛ حسینی، فاطمه (1393). امکان سنجی اجرای برنامه درسی با رویکرد معنوی در دوره متوسطه. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. س 11. ش 14: 34 تا 50.
  5. ارنشتاین، الن سی؛ فرانسیس، پی هانکینز (1384). مبانی، اصول و مسائل برنامه درسی. ترجمه قدسی احقر. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
  6. باقری، خسرو (1388). دیدگاه‌های جدید در فلسفه تعلیم تربیت. تهران: انتشارات علم.
  7. باقری، خسرو (1389). درآمدی بر فلسفه آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. چ2. ج1. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  8. باقری، خسرو (1382). درآمدی بر فلسفه آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی. ش 4: 9 تا 48.
  9. برنامه درسی ملی (1391). وزارت آموزش و پرورش.
  10. خالقی نژاد، سید علی؛ ملکی، حسن؛ حکیم زاده، رضوان (1394). نقد دیدگاه پست مدرنیسم در برنامه‌درسی با شاخص‌های مبانی فلسفی تربیت اسلامی. فصلنامه پژوهش‌های کیفی در برنامه‌ریزی درسی. ش 1: 5 تا 42.
  11. رون، سید امیر (1389). حوزه یادگیری قرآن و معارف اسلامی در برنامه درسی ملی. مجله قرآن. ش 1: 8 ـ 15.
  12. شاملی، عباسعلی؛ ملکی، حسن؛ کاظمی، حمیدرضا (1390). برنامۀ درسی، ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی. فصلنامه اسلام و پژوهش‌های تربیتی. س 3. ش 2: 77 تا 98.
  13. شعبانی، زهرا (1385). طراحی و ارائه رویکرد جامع تلفیق برنامه‌های درسی در حوزه علوم انسانی. خلاصه مقالات همایش ملی مهندسی اصلاحات در آموزش و پرورش: 106 ـ 109.
  14. شریعتمداری، علی (1370). تعلیم و تربیت اسلامی. چ 11. تهران: امیرکبیر.
  15. صابری، رضا، قندیلی، سیدجواد؛ رستمی نسب، عباسعلی (1389). سازماندهی محتوای برنامه‌های درسی با الهام از آیات قرآن کریم. معرفت در دانشگاه اسلامی. س 14. ش 1: 132 تا 153.
  16. صادق زاده قمصری، علیرضا (1389). بررسی و نقد فلسفی برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران براساس فلسفه تربیت اسلامی و دلالتهای آن. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران. س 5. ش 18: 165 تا 188.
  17. طالبی، سعید؛ مظلومیان، سعید؛ صیف، محمدحسن (1390). اصول برنامه‌ریزی درسی. چ 3. تهران: دانشگاه پیام نور.
  18. قاسم پور دهاقانی، علی؛ نصر اصفهانی، احمد رضا (1391). رویکرد معنوی و برنامه ریزی درسی. فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. س 19. ش 13: 71 تا 92.
  19. علم‌الهدی، جمیله (1384). مبانی تربیت اسلامی و برنامه‌ریزی درسی: براساس فلسفه صدرا. تهران: نشر دانشگاه امام صادق.
  20. علوی، سید حمیدرضا (1387). نکات اساسی در فلسفه تعلیم و تربیت و مکاتب فلسفی و تربیتی. کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان.
  21. کیخا، علیرضا (1395). مبانی فلسفی الگوی تعادل محور در برنامه درسی. نخستین همایش ملی بومی‌سازی برنامه درسی. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
  22. گوتک، جرالد (1393). مکاتب فلسفی و آرای تربیتی. ترجمه جعفر پاک سرشت. تهران: انتشارات سمت.
  23. گلستانی، سید هاشم؛ شکریان دهکردی، مریم (1387). فلسفه تعلیم و تربیت در اسلام با تکیه بر آیات قرآن کریم و نهج البلاغه. علوم قرآن و حدیث (کوثر). ش 29: 5 تا 12.
  24. ملکی، حسن (1393). برنامه‌ریزی درسی (راهنمای عمل). ویراست دوم. چ 18. تهران: انتشارات پیام اندیشه.
  25. ملکی، حسن (1394). جزوه کلاسی درس برنامه ریزی درسی 2. دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
  26. ملکی، حسن؛ حکیم زاده، رضوان؛ خالقی نژاد، سید علی (1394). نقد دیدگاه پست مدرنیسم در برنامه‌درسی با شاخص‌های مبانی فلسفی تربیت اسلامی. فصلنامه پژوهش‌های کیفی در برنامه‌ریزی درسی. ش1.
  27. مهر محمدی، محمود (1367). الگوهای طراحی برنامه درسی. فصلنامه تعلیم و تربیت. س 3. ش 15 و 16: 10 تا 28.
  28. مهرمحمّدی، محمود (1392). برنامه‌‌ درسی: نظرگاه‌ها، رویکرد‌ها و چشم‌اندازها. چ دوم. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
  29. محمدی ‌منفرد، بهروز (1387). معنای زندگی، نیهیلیسم و اندیشه مهدویت. فصل‌نامه مشرق موعود. س 2. ش 7: 68 تا 80.
  30. مکارم شیرازی، ناصر (1384). حکومت جهانی مهدی(عج). قم: انتشارات نسل جوان.
  31. محمدی ری شهری، محمد (1384). منتخب میزان الحکمه. چ سوم. ترجمه حمیدرضا شیخی. قم: دار الحدیث.
  32. مصباح یزدی، محمدتقی (1391). فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان (انتشارات مدرسه).
  33. نوذری، محمود (1391). امکان اسلامی‌سازی و بومی‌سازی برنامه درسی رشته علوم تربیتی. فصلنامه راهبرد فرهنگ. ش 19: 139 تا 168.
  34. نوروززاده، رضا (1385). وضعیت سهم مشارکت دانشگاه‌ها در بازنگری برنامه‌های درسی مصوب شورایعالی برنامه‌ریزی. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی. س 12. ش 42: 71 تا 93.
  35. Aimini,L.Yan,C.(2011).A Case study of Colleg English Curriculum Design Under the social Needs Analysis. Studies in Literature and Language,3(3):1-5.Relationship to Teaching Style. Religion & Education, 38:2, 128-140.
  36. Buchanan, T.(2009)the spiritual dimension and curriculum change, international journal of childrens spirituality, voulume14,issue40.
  37. Hill ,j. M (2013) planning and design of curriculum construction and organization university koros press limited London, uk
  38. Howard N.(2003)The Balanced Curriculum. NC Department of Public Instruction.
  39. Klein.f.m.(1991)curriculum Design. ency clopedia of curriculum.
  40. National Association of State Boards of Education. Any time, Any Place, Any Path, Any Pace: Taking the Lead on e-Learning Policy(2001). Alexandria, VA: NASBE.
  41. Oliva, P.F (2008). Developing the Curriculum. Boston: Pearson press.
  42. Squires David A.(2013) The Balanced Curriculum Model: Description and Results. January-March , 1–10.
  43. Squires. D, Arrington, a (1998) a balanced curriculum standards assessments for high performance.