یکی از مأموریتهای مهم نظام آموزش و پرورش رسمی کشور تربیت اخلاقی است. برنامه درسی قرآن نقش مهمی را در این زمینه بر عهده دارد. این پژوهش به تحلیل محتوای کتابهای درسی قرآن دوره ابتدایی و کتاب راهنمای قرآن می‌پردازد تا در نهایت، الگوی تربیت اخلاقی را در این کتابها شناسایی کند و مورد نقد و ارزیابی قرار دهد. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. یافته‌ها نشان داد که الگوی هدفگذاری در این کتابها از الگوی محتواگرا یا رویکرد کشکول ارزشها پیروی می‌کند و البته به‌صورت موزاییکی تنظیم‌شده است. شیوه سازماندهی محتوا، مارپیچی ساده و ابتدایی در چارچوب چهار عرصه ارتباطی است. روشهای پیشنهادی برای تبیین و تشریح مضمونهای ارزشی از جمله بحث و گفتگو، زمینه مناسبی را برای درگیری شناختی دانش‌آموزان ایجاد می‌کند که البته با اهداف شناختی هماهنگ نیست. رویکرد ارزشیابی درس قرآن بویژه ارزشیابی یادگیری در حوزه اخلاق نیز رویکرد مناسبی است.
ابوالمعالی، خدیجه (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل. تهران: نشر علم.
ارنشتاین، آلن. سی.؛ هانکینز، فرانسیس. پی. (1384). مبانی، اصول و مسائل برنامه درسی. ج دوم. ترجمه قدسی احقر. تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
اسکندری نسب، فرزاد (۱۳۹۲). بررسی مفاهیم ایثارگری در کتابهای دینی دوره ابتدایی 91 ـ 92. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
افکاری، فرشته (۱۳۹۳). نقد و بررسی رویکردهای تربیت اخلاقی در دوره ابتدایی در کتابهای درسی بخوانیم، بنویسیم، قرآن، هدیه‌های آسمان، تعلیمات اجتماعی و طراحی الگوی برنامه درسی. رساله دکتری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
انوشه‌پور، ابوالفضل و همکاران (1388). کتاب معلم آموزش قرآن پنجم دبستان. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
انوشه‌پور، ابوالفضل و همکاران (1389). کتاب معلم آموزش قرآن سوم دبستان. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
انوشه‌پور، ابوالفضل و همکاران (1391الف). کتاب معلم آموزش قرآن ششم دبستان. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
انوشه‌پور، ابوالفضل و همکاران (1391ب). کتاب معلم آموزش قرآن دوم دبستان. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
انوشه‌پور، ابوالفضل و همکاران (1391ج). کتاب معلم آموزش قرآن اول دبستان. تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
بحرانی، محمود (1382). تحلیل محتوای کتب دوره ابتدایی از لحاظ مفاهیم دین و اخلاقی. شورای تحقیقات سازمان آموزش و پرورش استان لرستان.
حسنی، محمد (1391) تربیت اخلاقی: تجربه کشور کره. در: حسنی، محمد؛ نیکنام، زهرا؛ قائدی، یحیی؛ سجادیه، نرگس؛ ضرغامی، سعید؛ چناری، مهین.... زرافشان، علی (15 تا 48). مدرسه و تربیت اخلاقی. تهران: انتشارت مدرسه.
حسنی، محمد (1393). بررسی سیر تحولات برنامه درسی تربیت اخلاقی در ایران با تأکید بر دوره عمومی. مطالعات برنامه درسی تربیت اخلاقی. ش 33: 57 تا 92.
حسنی، محمد (1394). رویکردهای تربیت اخلاقی مبتنی بر نظریه رشدی شناختی. در حسنی، محمد، چناری، مهین، وجدانی، فاطمه، سجادیه، نرگس، سلمان ماهینی، سکینه... سرکار آرانی، محمدرضا. رویکردهای نوین در تربیت اخلاقی (17 تا 83). تهران: انتشارت مدرسه.
حسنی، محمد؛ احمدی، حسین (1385). ارزشیابی توصیفی الگویی نو در ارزشیابی تحصیلی. تهران: انتشارات مدرسه.
درامامی، نرگس (۱۳۹۰). تحلیل محتوای کتابهای بخوانیم، تعلیمات اجتماعی (مدنی)، هدیه‌های آسمانی و قرآن پایه‌های سوم تا پنجم ابتدایی سال 1388 به منظور بررسی برخی مقوله‌های تربیت اخلاقی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
سجادی، سید مهدی (1379). رویکردها و روشهای تربیت اخلاقی و ارزشی. پژوهش‌های فلسفی ـ کلامی. ش 3: 144 تا 165.
سجادیه، نرگس (1391). تربیت اخلاقی در مدارس ابتدایی چین. در: حسنی، محمد؛ نیکنام، زهرا؛ قائدی، یحیی؛ سجادیه، نرگس؛ ضرغامی، سعید؛ چناری، مهین.... زرافشان، علی (99 ـ 126). مدرسه و تربیت اخلاقی. تهران: انتشارت مدرسه.
سلمان ماهینی، سکینه (1394). رویکرد تربیت منش در تربیت اخلاقی. در حسنی، محمد؛ چناری، مهین؛ وجدانی، فاطمه؛ سجادیه، نرگس؛ سلمان ماهینی، سکینه... سرکار آرانی، محمد رضا. رویکردهای نوین در تربیت اخلاقی (327 تا 385). تهران: انتشارت مدرسه.
سند برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران (1391). دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش.
سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش (سند مشهد مقدس) (1390). دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
شرکایی اردکانی، جواد؛ ریاحی نژاد، حسین؛ رزاقی، هادی (1392). مجموعه مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش، راهنمای برنامه های درسی. تهران: انتشارات مدرسه.
صالحی عمران، ابراهیم؛ ایزدی، صمد؛ رضایی، فرزانه (1388). تحلیل محتوای کتابهای درسی دوره ابتدایی بر مبنای مؤلفه‌های آموزش جهانی. مطالعات برنامه درسی، دوره 4. ش 14 ـ 13: 144 تا 177.
عریضی، حمید رضا؛ عابدی، احمد (1382). تحلیل محتوای کتابهای درسی دوره ابتدایی بر حسب سازه انگیزه پیشرفت. نوآوری‌های آموزشی، ش 5، س ۲: 29 تا 52.
فتحی واجارگاه، کوروش (1386). برنامه درسی به سوی هویت‌های جدید. تهران: آییژ.
فتحی واجارگاه، کوروش؛ شمس مورکانی، غلامرضا؛ لورائی، محمدرضا؛ عقیلی، سیدرمضان (۱۳۹۳). بررسی و تحلیل مولفه‌های حقوق بشر در کتابهای درسی دوره ابتدایی. نوآوری‌های آموزشی. دوره 13. ش 49: 7 تا 24.
قائدی، یحیی (1391) تربیت اخلاقی در ژاپن. در: حسنی، محمد؛ نیکنام، زهرا؛ قائدی، یحیی؛ سجادیه، نرگس؛ ضرغامی، سعید؛ چناری، مهین.... زرافشان، علی (74 تا 98). مدرسه و تربیت اخلاقی. تهران: انتشارت مدرسه.
کریمی، عبدالعظیم (1388). مراحل شکل گیری اخلاق در کودک. تهران: انتشارات عابد.
ملکی، حسن (1391). برنامه‌ریزی درسی. تهران: انتشارات مدرسه.
نادرنژاد، سارا (۱۳۹۲). تحلیل محتوی کتابهای درسی پایه ششم ابتدایی بر اساس پرورش مؤلفه‌های مهارت اجتماعی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه مازندران. دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
نقشه مهندسی فرهنگی کشور(1392). دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
حسنی, محمد, & وجدانی, فاطمه. (1395). بررسی و نقد الگوی تربیت اخلاقی در کتابهای آموزش قرآن دوره ابتدایی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 24(32), 137-161.
MLA
محمد حسنی; فاطمه وجدانی. "بررسی و نقد الگوی تربیت اخلاقی در کتابهای آموزش قرآن دوره ابتدایی". پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 24, 32, 1395, 137-161.
HARVARD
حسنی, محمد, وجدانی, فاطمه. (1395). 'بررسی و نقد الگوی تربیت اخلاقی در کتابهای آموزش قرآن دوره ابتدایی', پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 24(32), pp. 137-161.
VANCOUVER
حسنی, محمد, وجدانی, فاطمه. بررسی و نقد الگوی تربیت اخلاقی در کتابهای آموزش قرآن دوره ابتدایی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 1395; 24(32): 137-161.
)
