در این پژوهش که با راهبرد کیفی به صورت کتابخانه‌ای و با روش توصیفی و تحلیلی انجام شده، نخست سیر تاریخی سه مفهوم عقل، دین و علم در چهار دورۀ قبل از قرون وسطی، دورۀ میانه، دورۀ مدرنیسم و پست مدرنیسم بررسی شده است؛ سپس تأثیرات، ملاحظات و مداخلات تربیتی این سه ابر مفهوم در حوزۀ گستردۀ معنویت مورد مداقه قرار گرفته و با تأکید بر انسانشناسی پست‌مدرنی به وضعیت تربیت معنوی در عصر حاضر پرداخته شده است. نتایج تحقیق حاکی است رویارویی انسان پست مدرن با مقولۀ معنویت فارغ از اتصال و اتکای معرفتی و وجودی به این مفاهیم است؛ زیرا انسانشناسی پست‌مدرنی ماهیتی را برای انسان درنظر می‌گیرد که طبق آن غایت و روش معنویت نیز همچون ذات انسانی ماهیت سیال دارد و تناقض‌پذیر است.
افلاطون (1386). جمهوری. ترجمه فؤاد روحانی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
الطویل، توفیق (1383). تاریخچه کشمکش عقل و دین. ترجمه علی فتحی لقمان. شیراز: انتشارات نوید.
اگر، مارتین (1388). علائق علم و مشکلات تعلیم و تربیت. دیدگاه‌های جدید در فلسفۀ تعلیم و تربیت. ترجمه خسرو باقری. تهران: انتشارات علم.
باربور، ایان (1384). علم و دین. ترجمه بهاء الدین خرمشاهی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
پوپر، کارل (1392). حدس‌ها و ابطال‌ها. ترجمه رحمت‌اله جباری. تهران: شرکت سهامی انتشار.
تیلیش، پاول (1376). الهیات فرهنگ. ترجمه مراد فرهاد پور و فضل‌الله پاک نژاد. تهران: انتشارات طرح نو.
تیلور، مارک سی (1381). سرگردانی یک نا الهیات پست‌مدرن. ترجمه ابوالقاسم شکری. از مدرنیسم تا پست مدرنیسم. (مجموعه مقالات). لارنس کهون. تهران: انتشارات نی.
جرج، سوزان (1390). دین و تکنولوژی در قرن بیست و یکم. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
چالمرز، آلن اف (1390). چیستی علم ـ درآمدی بر مکاتب علم شناسی فلسفی. ترجمه سعید زیبا کلام. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
دریدا، ژاک (1381ب). پایان کتاب و آغاز نوشتار. ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده. از مدرنیسم تا پست مدرنیسم. (مجموعه مقالات). لارنس کهون. تهران: انتشارات نی.
دکارت، رنه (1372). قواعد هدایت ذهن. ترجمه منوچهر صانعی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
دورانت، ویلیام جیمز (1372). تاریخ تمدن (یونان باستان). ترجمه احمد آرام. تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
رشیدیان، عبدالکریم (1393). فرهنگ پست مدرن. تهران: انتشارات نی.
ژیلسون، اتین (1371). عقل و وحی در قرون وسطی. ترجمه شهرام پازوکی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
سوسور، فردینان دو (1381). برگرفته‌ای از درس زبان‌شناسی عمومی. ترجمه مهتاب بلوکی. از مدرنیسم تا پست مدرنیسم. (مجموعه مقالات). لارنس کهون. تهران: انتشارات نی.
صدرالدین، محمدابن ابراهیم (1384). حکمت متعالیه در اسفار اربعه. ج سوم. ترجمه محمد خواجوی. تهران: انتشارات مولی.
ضمیران، محمد (1379). ژاک دریدا و متافیزک حضور. تهران: انتشارات هرمس.
فایرابند، پل (1375). بر ضد روش. مهدی قوام صفری. تهران: فکر روز.
کالوزا، زنون (1393). تاریخ فلسفه راتلج. فلسفۀ سده‌های میانه. ج سوم. ویراستار جان مارنبون. ترجمۀ حسن مرتضوی. تهران: انتشارات چشمه.
یماک، پتر (1395). تاریخ فلسفه راتلج، فلسفۀ سده‌های میانه. ج پنجم. ویراستار جان مارنبون. ترجمۀ حسن مرتضوی. تهران: انتشارات چشمه.
Adam, J. M., M. J. Borel, C. Calame, Kiliani, (1990), Le Disscours anthropologiqe, paris, Meridiens Klincksieck
Aristote,(1959),De L,ame (De animaa), Traduction nouvelle et notes par J.Tricot, Paris, J vrin
Barnes, Barry and David Bloor,(1981), Relativism, rationalism and the sociology of knowledge. In Rationality and Relativism, dited by Martin Hollis and Steven Lukes. Oxford: Blackwell
Derrida, Jacques, (1981), Positions, trans. Alan Bass, Chicago: University of Chicago Press
Derrida, Jacques, (1992), Force of Low: The Mystical Foundation of Authority, in Deconstruction and the Possibility of Justice, New York Routledge
Feyerabend, Paul,(1984), "Agaisnst Method," The Thetford Press, Ltd.
Kuhn, Thomas. (1970), The structure of Scientific Rrvolution, 2nd ed, University of chicago Press, Chicago
Long, Anthony Arthur and David Neil Sedley,(1987), (eds), The Hellenistic Philosophers, Cambridge, Cambridge University Press
Lyotard, Jean Francois, (1984), The Postmodern Condition: A Repotr on Knowledge, trans. Geoff Brnnington and Brian Massumi, Manchester, manchester University Press
Miller, John.P, (2010), Whole Child Education. Toronto: U of Toronto Press
Oxford English Dictionary, (2006), Sixth edition,Oxford New York, Oxford University Press
Plato,(1951), The Symposium, trans. W.Hamilton, Harmondsworth
Vlastos, Gregory,(1975), Plato's Universe, Seattle: University of Washington Press
Webster, Scott. (2004), An existential framework of spirituality, International Journal of Children’s Spirituality, VOL.9.N.1
مصباحی جمشید, پرستو, سرمدی, محمدرضا, فرج اللهی, مهران, میردامادی, سید محمد, & اسماعیلی, زهره. (1395). وضعیت عقل، دین و علم در عصر پست مدرن و ملاحظات آن در تربیت معنوی با رویکرد انسانشناسانه. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 24(33), 95-126.
MLA
پرستو مصباحی جمشید; محمدرضا سرمدی; مهران فرج اللهی; سید محمد میردامادی; زهره اسماعیلی. "وضعیت عقل، دین و علم در عصر پست مدرن و ملاحظات آن در تربیت معنوی با رویکرد انسانشناسانه". پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 24, 33, 1395, 95-126.
HARVARD
مصباحی جمشید, پرستو, سرمدی, محمدرضا, فرج اللهی, مهران, میردامادی, سید محمد, اسماعیلی, زهره. (1395). 'وضعیت عقل، دین و علم در عصر پست مدرن و ملاحظات آن در تربیت معنوی با رویکرد انسانشناسانه', پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 24(33), pp. 95-126.
VANCOUVER
مصباحی جمشید, پرستو, سرمدی, محمدرضا, فرج اللهی, مهران, میردامادی, سید محمد, اسماعیلی, زهره. وضعیت عقل، دین و علم در عصر پست مدرن و ملاحظات آن در تربیت معنوی با رویکرد انسانشناسانه. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی, 1395; 24(33): 95-126.
)
