بررسی فلسفه مرگ و دلالت‌های تربیتی آن بر سبک زندگی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه خوارزمی

2 استادیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی

چکیده

این پژوهش به بررسی ماهیت و ضرورت مرگ از دیدگاه قرآن کریم و بررسی تجربه زیسته معلمان دربارۀ مرگ پرداخته ­است. هدف این پژوهش، مقایسه این دو دیدگاه در جایگاه نظر و عمل و استخراج اصول و روشهای تربیتی برای سبک­ زندگی ­است. بدین منظور از طرفی با استفاده از روش تحلیل­ مفهوم، ماهیت و ضرورت مرگ از دیدگاه­ قرآن کریم استخراج شده و سپس با تکیه بر روش استنتاجی، اصول و روشهای برآمده از تحلیل آیات ­قرآن در دسته­بندیهایی ارائه ­شده است. از آنجا که در پژوهش­ به مرگ و سبک ­زندگی از دریچه­ نگرشی پرداخته شده است، اصول و روشهای تربیتی در سه نوع نگرش مورد استنتاج قرار ­گرفته­ که عبارت است از نگرش ­به هستی، نگرش به خود و نگرش به دیگران. از سویی دیگر، معلمانی که دارای سبک زندگی اسلامی بوده­اند بر مبنای روش پدیدارشناسی، مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفته­اند. سپس تفاوتها و شباهتهای این دو دیدگاه با استفاده از روش مقایسه تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافته­های این پژوهش، تعدادی از اصول تربیتی برگرفته از آیات قرآن در ادراکات معلمان قابل دریافت­ بوده و تعدادی دیگر نیز از ادراکات معلمان دارای سبک زندگی اسلامی دریافت نشده و یا با مشکلاتی روبه­رو بوده است. در نتیجه بین فلسفه مرگ از دیدگاه قرآن و تجربه زیسته معلمانی که دارای سبک زندگی اسلامی بوده‌اند، شباهتهای بسیاری وجود ­داشته است؛ اما به نظر می­رسد بسیاری از تشابهات در محدوده نظر همراه با تردید­های بسیار­ بوده و به مرحله یقین نرسیده ­است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of the philosophy of Death and its Training Implications on Lifestyle

نویسندگان [English]

  • A’azam Taherkhani 1
  • Susan Keshavarz 2
  • Akbar Salehi 2
  • Ramazan Barkhordari 2
1 PhD candidate of philosophy of education, Kharazmi University
2 Assistant professor, faculty of psychology and educational sciences, Kharazmi University
چکیده [English]

This research is intended to study the nature of death and its inevitability from the point of view of the Holy Qur'an, and to review the perceived experience of the teachers about it. The purpose of this study is to compare these two approaches in terms of theory and practice and to derive training principles and methods for lifestyle. In view of this, the researchers employed concept analysis, the nature and necessity of death from the point of view of the Holy Qur'an. Based on inferential method, the principles and methods derived from the analysis of the verses of the Quran are presented in the form of various categories. As this research focuses on the death and lifestyle from various approaches, the principles and methods of education are deduced from three attitudes: attitude towards being, attitude towards oneself, and attitude towards others. On the other hand, teachers following Islamic lifestyle have been subjected to semi-structured interviews based on the phenomenological method. Then, the differences and similarities of these two perspectives are assessed using adaptive paired-comparison method. According to the findings of this research, some of the principles of education derived from the Quranic verses were not accessible in the teachers' perceptions. Some other features had not been perceived by teachers’ Islamic lifestyle, or had encountered problems. Consequently, the philosophy of death from the view of the Holy Qur'an and the perceived experience of teachers’ lifestyle shared a lot. Yet, it seems that many of the similarities are encountered with theoretical doubts which made them missing the state of certainty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • philosophy of death and its training implications
  • lifestyle from the view of the Holy Qur'an
  • perceived experience of teachers
قرآن کریم
 آقازاده، احمد (1382). روش­شناسی و تاریخ تحول دانش آموزش و پرورش تطبیقی و بین الملل. تهران: نسل نیکان.
 ابن­سینا (1388). مجموعه رسائل شیخ الرئیس ابن­سینا. ترجمه محمود شهابی، ضیاءالدین دری و محمدمهدی فولادوند. تهران: انتشارات آیت اشراق.
 باقری، خسرو (1387). درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی ایران. ج اول. تهران: انتشارات علمی فرهنگی. 
باقری، خسرو (1389). رویکردها و روشهای پژوهش در فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
جوادی آملی، عبدالله (1379). صورت و سیرت انسان در قرآن. قم: اسراء.
حکیمی، محمدرضا؛ حکیمی، محمد؛ حکیمی، علی (1388). الحیات. قم: دلیل ما.
سهروردی، شهاب­الدین یحیی (1356). حکمه الاشراق. چ دوم. ترجمه جعفر سبحانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
طباطبایی، محمدحسین (1386). تفسیر المیزان. ترجمه محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
فیض کاشانی، محمدبن­شاه مرتضی (1390). انوار الحکمه در عرفان و حکمت. ترجمه رضا جلیلی. قم: مستجار.
کاویانی، محمد (1391). سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
کربن، هانری (1361). ملاصدرا: فیلسوف و متفکر بزرگ اسلامی. ترجمه ذبیح‌الله منصوری. تهران: انتشارات جاویدان.
گادامر، گئورگ (1393). تجربه مرگ. ترجمه علی ملائکه. مجموعه مقالات مرگ. چ پنجم. تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
مطهری، مرتضی (1368). مجموعه آثار. ج 1. قم: صدرا.
ملاصدرا، محمدبن­ابراهیم (1384). مفاتیح الغیب. ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی.
ملاصدرا، محمدبن­ابراهیم (1386). شواهد الربوبیه. ترجمه علی بابایی. تهران: مولی.
مهدوی­کنی، محمد سعید (1386). دین و سبک زندگی. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).