آسیب شناسی تربیت دینی در حیطه فردی از منظر نهج البلاغه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم‌وتربیت دانشگاه آزاد اصفهان،

2 نویسنده مسئول : دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان

چکیده

ازآنجاکه دین و دینداری، گاهی به‌لحاظ عدم رویکرد و توجه عمیق به آن، دچار آسیب و آفت شده است، آسیب‌شناسی تربیت دینی با کشف و تحلیلِ انحرافات فکری و رفتاری متولیانِ تربیت، بس ضروری به‌نظر می‌رسد. دراین‌راستا، نهج‌البلاغه منبعی اصیل و متصل به وحی و حاوی نظرات تربیتی حضرت امیر(علیه‌السلام)، راهگشایی جهت شناسایی و رفع آفات موجود در روند تربیت دینی متربیان است.  لذا این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی، با فیش‌برداری از کتاب شریف نهج‌البلاغه و با بررسی معاجم، شروح، تراجم و کتب مرتبط در حوزه پژوهشی نهج‌البلاغه ، به آسیب‌شناسی تربیت دینی در حیطه فردی ازمنظر نهج‌البلاغه پرداخته است. نتایج نشان داد که در حیطه فردی، عقل‌گرایی محض، سطحی‌نگری، کمال‌گرایی افراطی، ظاهرسازی، خرافه و بدعت و سهل‌انگاری، آسیب‌رسانِ به تربیت دینی می‌باشند. دراین‌راستا، سهل‌گیری، حق‌باوری، عقل‌ورزی و ایمان و عمل صالح نیز، راهکارهای ارائه‌شده حضرت امیر(علیه‌السلام) در جهت آسیب‌زدایی از تربیت دینی می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Pathology of religious education in the field of a person from the perspective of Nahj al-Balagh

نویسندگان [English]

  • sedigheh kaviani 1
  • reza ali noruzi 2
1 Ph.D. Student of Educational Therapy, Isfahan Azad University
2 Corresponding Author: Associate Professor, Department of Educational Sciences, University of Isfahan
چکیده [English]

Due to the fact that religion and religion, sometimes due to lack of approach and deep attention to it, have been injured and pestled, the pathology of religious education by discovering and analyzing the intellectual and behavioral deviations of educators seems to be necessary. In this regard, Nahj al-Balaghah is a true source of revelation and contains the teachings of the prophet Amir (PBUH), an attempt to identify and eliminate the pests in the process of educating the accomplices of the religion. Therefore, this research is descriptive-analytic, by analyzing the Nahj-ol-Balagha Sharif book and by studying the curses, narrations, frictions and related books in the field of Nahj-al-Balagh research, has addressed the pathology of religious education in the individual field from the perspective of Nahj al-Balaghah. The results showed that in the individual domain, pure rationalism, superficiality, extreme perfectionism, appearances, superstition and innovation and negligence are vulnerable to religious education. In this regard, the attainment, justice, diligence, and faithfulness and good practice are also the solutions offered by Imam Ali (PBUH) in order to detract from religious education.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious education
  • Nahj al-Balagh
  • pathology of religious education
  • individual domain
آراسته‌خو، محمد (1381)، فرهنگ اصطلاحات علمی  اجتماعی، تهران: انتشارات چاپخش.
آقایی، محمدرضا (1393)، انسان‌شناسی فرهنگی با رویکرد تبلیغ بین‌الملل، قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص).
ابراهیم‌زاده، عبدالله (1387)، دین‌پژوهی، تهران: انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
احمدی‌نژاد، عبدالرضا (1385)، آسیب‌شناسی تربیتی مهدویت، تهران: انتشارات روزنامه کیهان. .
ارفع، سیدکاظم (1379)، المعجم لموضوعات نهج‌البلاغه، تهران: انتشارات  فیض کاشانی.
اسماعیلی یزدی، عباس (1382)، فرهنگ اخلاق، قم: مسجد مقدس صاحب‌الزمان.
اکبری، محمود (1391)، خرافه‌ها و واقعیت‌ها، قم: انتشارات فتیان.
اکبری،محمود (1393)، شیوه‌های جذاب‌سازی احکام، قم: انتشارات فتیان.
اویس کریم، محمد (1366)، المعجم الموضوعی لنهج‌البلاغه، مشهد: نشرآستان قدس رضوی.
باقری، خسرو (1384)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد دوم، چاپ اول، تهران: انتشارات مدرسه .
بهرامی، غلامرضا (1385)، کلیدهای زرین: درآمدی بر اصول تربیت، جلد 1، قم: انتشارات دلیل ما.
تحریری، محمدباقر (1388)، شرح حدیث عنوان بصری (بندگی حقیقی و حقیقت علم)، حسین حسین‌زاده اصفهانی، تهران: نشر حر.
جمعی از نویسندگان (1382)، ابعاد خدمت‌رسانی "مجموعه مقالات"، قم: سپهر اندیشه، نشاط.
جمعی از نویسندگان (بی‌تا)، دانش اجتماعی(٢)، تهران: انتشارات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمایندگی ولی فقیه، مرکز تحقیقات اسلامی.
خاصی، فاطمه (1390)، آسیب‌شناسی دینداری در جامعه امروز ایران، چاپ اول، ایلام: انتشارات جوهر حیات.
داودی، محمد (1385)، نقش معلم در تربیت دینی، قم: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
دژاکام، علی (1377)، فکر فلسفی غرب ازمنظر استاد شهید مرتضی مطهری، تهران: مؤسسه فرهنگی اندیشه معاصر.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1385)، سیری در تربیت اسلامی، تهران: انتشارات دریا.
دلشاد تهرانی، مصطفی  (1385)، منظر مهر (مبانی تربیت در نهج‌البلاغه)، تهران: انتشارات دریا.
ـ دلشاد تهرانی، مصطفی (1388)،. مکتب مهر، تهران: انتشارات دریا.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1395)، رهزنان دین: آسیب‌شناسی دین و دینداری در نهج‌البلاغه، چاپ اول. تهران: انتشارات دریا.
دهقان، اکبر (1379)، راه رشد، قم: انتشارات مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
رشاد، علی‌اکبر (1389)، دانشنامه امام علی(ع)، جلد چهارم (اخلاق و سلوک)، چاپ پنجم، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
رضایی اصفهانی، محمدعلی (1385)، پرسش‌ها و پاسخ‌های قرآنی، جلد١٢، قم: انتشارات پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.
ساجدی، ابوالفضل (1388)، دین‌گریزی چرا؟ دین‌گرایی چسان؟ چاپ چهارم، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
سهراب‌پور، همت (1377)، جوانان در طوفان غرایز، قم: مرکز انتشارات حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
شرفی، محمدرضا (1379)، تربیت اسلامی باتأکیدبر دیدگاه‌های امام خمینی (ره)، تهران: نشر پنجره.
شرقی، محمدعلی (1366)، قاموس نهج‌البلاغه،4جلد، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه.
شریف‌الرضی، محمدبن‌حسین (1378)، نهج‌البلاغه، مجموعه خطبه‌ها و نامه‌ها و کلمات قصار امام علی (ع)، عبدالمحمد آیتی. قم: انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
شریف‌الرضی، محمدبن‌حسین (1379)، نهج‌البلاغه با ترجمه فارسی روان، ناصر مکارم شیرازی، محمدجعفر امامی و محمدرضا آشتیانی، قم: انتشارات مدرسه الإمام علی بن‌أبیطالب (ع).
شریف‌الرضی، محمدبن‌حسین (1379)، نهج‌البلاغه، محمد دشتی، قم: انتشارات مشهور.
شریف‌الرضی، محمدبن‌حسین (1417)، شرح نهج‌البلاغه، میثم‌بن علی‌بن‌میثم، جلد5، مشهد مقدس: انتشارات آستان قدس رضوی.
شریف‌الرضی، محمدبن‌حسین (بی‌تا)، نهج‌البلاغه، جلد1و2، محمد علی قمی انصاری، تهران: انتشارات محمدعلی علمی.
شهرستانی، هبه‌الدین (1387)، ١٣٨٧ اسلام و هیئت، هادی خسروشاهی، قم: انتشارات بوستان کتاب.
صدری، محمدجعفر (1393)، المعجم المفهرس لالفاظ نهج‌البلاغه، 2جلد، تهران: انتشارات السهروردی للدراسات و النشر.
قائمی‌مقدم، محمدرضا (1382)، روش‌های آسیب‌زا در تربیت ازمنظر تربیت اسلامی، چاپ اول، قم: انتشارات پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
قرائتی، محسن (1380)، اصول عقاید (توحید)، تهران: نشر مرکز فرهنکی درس‌هایی از قرآن.
کارگر، رحیم (1387)، تعلیم‌وتربیت در عصر ظهور، قم: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود.
کارنگی. دیل. جیمز آلن. الاوایلر (1374)،  رمز موفقیت، محمدجواد پاکدل و مسعود میرزایی، تهران: نشر پارسا.
مخلصی، عباس (1374)، زندگی دینی پیش از ظهور، حوزه، سال 12، ش 4 و 5.
مکارم شیرازی، ناصر (1386)، پیام امام امیر‌المؤمنین (ع)، جلد5، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران.
مکارم شیرازی، ناصر (1386)، یکصد و پنجاه درس زندگی، قم:  انتشارات نسل جوان.
مکارم شیرازی، ناصر (1390)، پیام امام امیرالمؤمنین (ع)، جلد14 و 15، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه.
مؤسسه امام هادی (ع) (1389) آرامش بهشتی در پرتو اصلاح الگوی مصرف، قم: انتشارات پیام امام هادی (ع).
نجفی زنجانی، حافظ (1394)، اصول و روش‌های تربیت در مناسک حج، تهران: انتشارات معشر.
یوسفیان، نعمت‌الله (1386)، قم: تربیت دینی فرزندان. انتشارات زمزم هدایت.
یوسفیان، نعمت‌الله و الهامی‌نیا، علی‌اصغر (1376)، اخلاق اسلامی، جلد١، قم: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نمایندگی ولی‌فقیه، اداره آموزش‌های عقیدتی-  سیاسی.