بررسی جایگاه فعالیت و کنشگری در نظام تربیتی صالحین بسیج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه خوارزمی

2 کارشناسی ارشد فلسفه اخلاق، دانشگاه قم

3 کارشناسی ارشد حقوق، دانشگاه خوارزمی

چکیده

 یکی از طرح‌های تحولی سازمان بسیج مستضعفین در دهه پیشین، طرح صالحین بوده است. برخی کارشناسان در سنوات گذشته اشکالاتی را به این طرح تربیتی وارد نموده‌اند که ازجمله این اشکالات، فقدان برنامه‌ریزی لازم جهت کنشگری بسیجیان و انجام فرایند تربیت آحاد بسیجیان به‌صورت درون‌گرا و بدون درنظرگرفتن عرصه عمل و فعالیت است. پاسخ به این اشکال در سه سطح قابل بررسی است: ۱. در سطح نظریه اصلی که ناظر به ایده‌ها و دیدگاه‌های متولیان است، ۲. در سطح اجرا که ناظر به عملکرد مجریان است، ۳. در سطح تبیین که ناظر به اسناد سازمانی و آموزشی طرح است. پژوهش‌های صورت‌گرفته، وجود فعالیت را در ابعاد نظری و عرصه اجرا بررسی و اثبات نموده است. در این پژوهش درصدد هستیم تا نگاه به حوزه فعالیت و کنشگری را در اسناد ابلاغی و متون آموزشی سازمان بسیج، ازطریق روش اسنادی و تحلیل داده‌بنیاد واکاوی نموده و فعالیت و کنشگری را در این طرح مشخص نماییم. براین‌اساس، با روش اسنادی و فن  نمونه‌گیری گلوله برفی ۴۴ سند انتخاب شده و با تحلیل کیفی آنها به ۱۴۱ مفهوم و همچنین ۲۰ مقوله رسیده و ضمن تحلیل مقوله‌ها درنهایت به دو مدل مفهومی دست یافتیم. یافته‌ها حاکی از توجه ویژه به این عرصه میان اسناد صالحین دارد، لذا اشکالات مطروحه، قابل دفاع نیست.پیشنهاد نهایی پژوهش گفتمان‌سازی قرائت صحیح از آن برای جلوگیری از تسری اشکالات وارده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of the Position of Activism in the Training System of the Salehin-e-Basij

نویسندگان [English]

  • Mohammad Rahmani Goorchi 1
  • Mohammad Mahdi Bagherian 2
  • Vahid Mahdavi 3
1 Corresponding author, PhD candidate of Hekmat Motaaliah, Kharazmi University
2 Master of the philosophy of ethics, University of Qom.
3 Master of Law, Kharazmi University
چکیده [English]

Basij-e-Salehin (Basij of the Righteous People) has been one of the transformational plans of the Basij Mostazafin Organization in the last decade. Some experts have raised up critical points about this training plan, especially on lack of planning for Basij’s activity and the training process of internal- oriented training of the members of Basij without considering the field of action. The answer to these problems can be considered at three levels including 1) the level of the main theory, which deals with the ideas and views of the administrators, 2) the performance level, which regards the enactment of the performers, and 3) the level of explanation, which refers to the organizational and educational documents of the plan. Researches have investigated and proved the existence of activity in theoretical and administrative dimensions. This research is aimed at consideration of the field of activities in the released documents and educational texts of the Basij Organization through documentary method and data analysis, and to identify the activities in this plan. Accordingly, 44 documents were selected by documentary method and snowball sampling technique, by analyzing of which through qualitative analysis, the researchers reached at 141 concepts and 20 categories. The analysis of these categories resulted in two conceptual models. The findings indicated that special attention is paid to this issues in the documents of the Salehin, so the problems raised are not defensible. The researchers finally suggest that the discourse of a correct understanding of be established to prevent the extension of the problems.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Plan of Salehin
  • activism
  • activity
  • training system
  • Basij
امام خمینی، سید‌روح‌الله (بی‌تا) تعلیقات علی شرح «فصوص الحکم» و «مصباح الانس»، تهران: تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
خامنه‌ای، سیدعلی (۱۳۹۳)، طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن، تهران: انتشارات صهبا.
احدی، فاضل (۱۳۹۰)، بررسی میزان اثربخشی طرح صالحین در پاسخگویی به نیازهای آموزشی و تربیتی بسیجیان استان اردبیل، تهران، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج، مرکز سنجش افکار.
اکبری، حسن (۱۳۹۲)، ارزیابی اجرای طرح صالحین در بسیج دانشجویی استان زنجان، زنجان، سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری سپاه استان زنجان.
امام‌پور، سیدمحمدجواد (۱۳۹۶)، عیار صالحین: "راهنمای استادیاران شجره طیبه صالحین"، تهران: انتشارات فرآهنگ اندیشه، ‏‫چاپ اول.
ایمان، محمدتقی و کلاته ساداتی، احمد (۱۳۹۰)، بررسی تطبیقی مسئولیت اجتماعی علم در اسلام و غرب، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، سال ۱۷، ش ۶۹: ۵۹ ـ ۸۸.
بازرگان ، عباس (۱۳۹۱)، مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته (رویکردهای متداول در علوم رفتاری)، تهران: نشر دیدار.
توفیقیان‌فر، علی‌حسن (۱۳۹۴)، ارزیابی اجرای طرح شجره طیبه صالحین در استان کهکلویه و بویراحمد، کهکلویه و بویراحمد، سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری سپاه استان کهکلویه و بویراحمد.
حاجی‌زاده، مهین و آورجه، محی‌الدین (۱۳۹۳)، مسئولیت‌پذیری اجتماعی در قرآن کریم باتأکیدبر دیدگاه‌های علامه طباطبایی در المیزان، دوفصلنامه قرآن در آینه پژوهش، سال اول، ش 1: ۱۲۳ ـ ۱۵۶.
حق‌وردیلو، ابراهیم (۱۳۹۲)، ارزیابی اجرای طرح شجره طیبه صالحین در استان قزوین، قزوین، قزوین، سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری سپاه استان قزوین.
دانایی‌فرد، حسن و امامی، سیدمجتبی (۱۳۸۶)، استراتژی‌های پژوهش کیفی: تدملی بر نظریه داده‌بنیاد، نشریه اندیشه مدیریت، سال اول، ش ۲: ۶۹ ـ ۹۷.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سیدمهدی و آذر، عادل (۱۳۹۲)، روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت: رویکردی جامع، تهران: انتشارات صفار.
دهخدا، علی‌اکبر (بی‌تا) لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.
ساغروانی، سیما؛ مرتضوی، سعید؛ لگزیان، محمد و رحیم‌نیا، فریبرز (۱۳۹۳)، تحمیل نظریه به داده‌ها یا ظهور نظریه از داده‌ها: نظریه‌پردازی در علوم انسانی با روش‌شناسی داده‌بنیاد، پژوهشنامه مبانی تعلیم‌وتربیت، سال ۴، ش ۱: ۱۵۱ ـ ۱۷۰.
سمیعی، بهنام (۱۳۹۱)، بررسی رضایت‌مندی دانش‌آموزان و مربیان از نظام تربیتی شجره طیبه صالحین در استان اردبیل، اصفهان، سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری سپاه استان اصفهان.
صادق‌پور، نرگس (۱۳۹۳)، بررسی اثربخشی حضور در حلقه‌های صالحین مساجد و محلات در تغییر رفتار برادران بسیجی شهر تبریز از دیدگاه والدین، آذربایجان شرقی، سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری سپاه استان آذربایجان شرقی.
صادقی فسائی، سهیلا و عرفان‌منش، ایمان (۱۳۹۴)، مبانی روش‌شناختی پژوهش اسنادی در علوم اجتماعی، تهران: راهبرد فرهنگ، ش ۲۹: ۶۱ ـ ۹۱.
صالحی، مهدی (۱۳۹۱)، میزان اثربخشی طرح شجره طیبه صالحین بین دانش‌آموزان بسیجی استان اصفهان، تهران: سازمان بسیج علمی، پژوهشی و فناوری استان اصفهان.
عمید، حسن (۱۳۸۹)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: راه رشد.
فلیک، اووه (۱۳۹۲)، درآمدی بر تحقیق کیفی،‌ ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
کلینی، محمد‌بن‌یعقوب (۱۳۶۵)، الکافی، ج 1، چ 4، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
محمدی نجف‌آبادی، حمیدرضا (۱۳۹۵)، فرماندهی تربیتی (پاسخ به پرسش‌های فرماندهان پیرامون فعالیت‌های تربیتی در بسیج) ویژه فرماندهان نواحی بسیج، تهران: کتاب رواق اندیشه‏‫.
مذهب جعفری، عباس؛ ماندنی‌زاده، کاظم؛ رحمانی، محمد؛ یاسری، ابوذر؛ بردبار، مصطفی؛ کرمی، محمود و خزاعی، مهدی (۱۳۹۶)، سند طرح‌ریزی آموزش نظام تعلیم‌وتربیت بسیجیان، تهران: انتشارات فرهنگ اندیشه، چاپ اول.
مصباح یزدی، محمدتقی (۱۳۸۱)، فلسفه اخلاق، تحقیق و نگارش احمدحسین شریفی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
مطهری، مرتضی (بی‌تا)، احیای تفکر اسلامی، تهران: انتشارات صدرا.
معاونت تعلیم‌وتربیت سازمان بسیج (۱۳۹۶)، نشریه تربیتی طرح صالحین، تهران، سال چهارم ، ش ۱۲.
منصوریان، یزدان (۱۳۸۶)، گراندد تئوری چیست و چه کاربردی دارد؟ ویژه‌نامه همایش علم اطلاعات و جامعه اطلاعاتی، دانشگاه اصفهان.
مهرابی، امیرحمزه؛ خنیفر، حسین؛ امیری، علی‌نقی؛ زارعی متین، حسن  و جندقی، غلامرضا (۱۳۹۰)،  معرفی روش‌شناسی نظریه داده‌بنیاد برای تحقیقات اسلامی، نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی، ش ۲۳: ۵ ـ ۳۰.