تبیین مؤلفه‌های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شاهد

2 نویسنده مسئول: استادیار گروه علوم تربیتی مجتمع آموزش عالی علوم انسانی وابسته به جامعه‌المصطفی‌العالمیه

3 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه تبریز

چکیده

پ‍ژوه‍ش‌ ح‍اض‍ر با هدف تبیین مؤلفه‌های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش ایران صورت گرفته است. روش پژوهش، توصیفی از نوع تحلیل اسنادی و تحلیل محتوا و رویکرد آن نیز کاربردی محسوب می‌شود. جامعه موردمطالعه، شامل متون مرتبط با مولفه­های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری و محتوای چهار سند بالادستی است که باتوجه‌به ماهیت موضوع از نمونه‌گیری صرف‌نظر کرده، از کل جامعه آماری تحقیق به‌عمل آمد. ابزارهای اندازه‌گیری، فرم فیش‌برداری و سیاهه تحلیل محتوای محقق‌ساخته بوده و داده‌های اسنادی به شیوه کیفی و داده‌های تحلیل محتوا با استفاده از شاخص‌های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفت. ی‍اف‍ت‍ه‌‌ه‍ا‌ نشان می­دهد که چارچوب مفهومی مولفه­های تمدن نوین اسلامی موردنظر مقام معظم رهبری را می‌توان در نه مؤلفه تدوین نمود. همچنین، بین اسناد مورد بررسی، 248 مرتبه به مؤلفه‌های تمدن نوین اسلامی توجه شده است که میزان تراکم آن در مؤلفه ایمان  با 40 فراوانی و 12/16 درصد با درجه زیاد و در مؤلفه­های پرهیز از سطحی­نگری و تقلید با 16 فراوانی و 45/6 درصد با درجه بسیارکم قرار دارد. افزون‌بر‌این، ییشترین ضریب اهمیت مربوط به سند تحول بنیادین  (611/0) و کم­ترین ضریب اهمیت مربوط به سند برنامه درسی ملی (283/0) بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Explanation of the Components of the Modern Islamic Civilization Proposed by the Supreme Leader, and an Analysis of Its Position in the Upstream

نویسندگان [English]

  • Mohsen Dibaei Saber 1
  • Hussein Karamad 2
  • davood Tahmaseb Zadeh Sheykhlar 3
1 Assistant Professor at the Department of Educational Sciences, Shahed University.
2 Corresponding author: assistant professor at the Department of Educational Sciences, Higher Education Complex of Humanities of Jameah Al-Mustafa Al-‘Alamiyah
3 Associate Professor, Department of Educational Sciences, University of Tabriz
چکیده [English]

This study is intended to explain the components of the modern Islamic civilization proposed by the Supreme Leader as well as analyzing its position in the upstream documents of Iranian education. This is a descriptive research following documentary analysis and content analysis through an applied approach. The research population includes all the texts related to the components of the modern Islamic civilization which the Supreme Leader proposes, and the content of four upstream documents, due to the nature of which the entire statistical population are selected. Special forms and research material analysis checklists are used as research tools. The documentary data are analyzed qualitatively, and the content analysis data are analyzed through the indicators described in Shannon entropy analysis process. The results indicated that the conceptual framework of the components of the modern Islamic civilization proposed by the Supreme Leader, can be categorized in nine components. Furthermore, the selected documents included 248 cases of the components regarding modern Islamic civilization, the frequency of individual components contained 40 for faith (16.12%, the most frequent component), and 16 for the component of avoidance of superficiality (6.45%, the lowest frequency). Moreover, the most important document was the Fundamental Transformation Document (0.611), and the least important document was the National Curriculum Document (0.283).

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Supreme Leader
  • Iranian education: the upstream documents of Iranian education
  • modern Islamic civilization
  • the modern Islamic civilization proposed by the Supreme Leader
امام خمینی (ره)، روح­الله (1377)، شرح چهل حدید، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
اکبری، مرتضی و رضایی، فریدون (1394)، واکاوی شاخص­های تمدن نوین اسلامی در اندیشه مقام معظم رهبری، دوفصلنامه الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی، 3 (5): 108 ـ 85.
برنامه ­درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، 1391.
بهمنی، محمدرضا (1393)، تمدن نوین اسلامی در اندیشه آیت­الله خامنه­ای (چیستی و چگونگی تکامل تمدنی جمهوری اسلامی ایران)، نقد و نظر، فصلنامه علمی ـ پژوهشی فلسفه و الاهیات، 19 (2): 236 ـ 198.
بیابانگرد، اسماعیل (1393)، روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی، تهران: دوران.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1365)، بیانات در خطبه­های نماز جمعه تهران، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری:       www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1373)، بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان سپاه، پایگاه اطلاع­رسانی دفتر مقام معظم رهبری: www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1375)، بیانات در دیدار کارگزاران نظام، پایگاه اطلاع­رسانی دفتر مقام معظم رهبری:
                                                                                                                               www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1376)، گفت و شنود صمیمانه رهبر معظم انقلاب اسلامی با گروهی از جوانان و نوجوانان، پایگاه اطلاع­رسانی دفتر مقام معظم رهبری:           www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1379 ـ الف)، بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری:         www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1379 ـ ب)، بیانات در دیدار کارگزاران نظام، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری:       www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1380)، بیانات در دیدار جوانان و فرهنگیان در مصلای رشت، پایگاه اطلاع­رسانی دفتر مقام معظم رهبری:  www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1383)، بیانات در دیدار جمعی از رووسای دانشگاه­ها، پایگاه اطلاع­رسانی دفتر مقام معظم رهبری:           www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1388)، بیانات در عید سعید مبعث، پایگاه اطلاع­رسانی دفتر مقام معظم رهبری:
                                                                                                                               www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1390)، بیانات در اجلاس بین­الملی بیداری اسلامی، پایگاه اطلاع­رسانی دفتر مقام معظم رهبری:               www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1392 ـ الف)، بیانات در دیدار جمعی از مداحان، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری:  www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1392 ـ ب)، بیانات در جلسه تبیین سیاست­های اقتصاد مقاومتی، پایگاه اطلاع­رسانی دفتر مقام معظم رهبری:              www.leader.ir.
خامنه­ای، آیت‌الله سیدعلی (1392 ـ ج)، بیانات در دیدار رئیس و اعضای مجلس خبرگان رهبری، پایگاه اطلاع-رسانی دفتر مقام معظم رهبری:       www.leader.ir.
سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، 1390.
سند چشم­انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران، 1383.
نقشه جامع علمی کشور، 1389.
نوریان، محمد (1387)، تحلیل محتوای رسانه‌های آموزشی باتأکیدبر کتاب‌های درسی، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب.
دوره 28، شماره 47
فصلنامه تابستان
مرداد 1399
صفحه 87-105
  • تاریخ دریافت: 25 بهمن 1397
  • تاریخ بازنگری: 12 مرداد 1398
  • تاریخ پذیرش: 13 مرداد 1398
  • تاریخ انتشار: 01 مرداد 1399