مبانی خدا شناسی مولانا و دلالت های آن در تربیت عاطفی (اصول و روش‌ها)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه شهید باهنر، کرمان،ایران

2 گروه علوم تربیتی ،دانشگاه شهید باهنر، کرمان،ایران

3 گروه ادبیات دانشگاه شهید باهنر، کرمان،ایران

چکیده

نظام تعلیم‌وتربیت، با تعلیم و تزکیۀ نیروی انسانی، تلاش می­کند از عمده­ترین مشکلات جامعۀ بشری مانند بی­عدالتی اجتماعی، جنگ و خونریزی، انحطاط اخلاقی و فساد اقتصادی پیشگیری نماید. به‌نظر می­رسد برای رسیدن به چنین اهدافی، نظام تعلیم‌وتربیت باید اهداف حیطۀ عاطفی را پرورش دهد. هدف از انجام این تحقیق، بررسی مبانی خدا­شناسی مولوی برای دستیابی به تأثیرات این مبانی بر تربیت عاطفی بوده و با استفاده از روش توصیفی ـ استنتاجی، آثار مولوی بررسی و دیدگاه­های وی درمورد مبانی معرفت به موجودیّت خدا، قدرت، حلم، رحمت و توّابیّت ، شرح داده شد. همچنین ارتباط و تأثیر این دیدگاه­ها، با هدف اصلی این تحقیق، جستجو و مورد مداقّه قرار گرفت. از بررسی مبنای معرفت به موجودیّت خدا، اصل طلب؛ از مبنای قدرت، اصل تضرّع؛ از مبنای حلم، اصل یقظه؛ از مبنای رحمت، اصل ظرفیت‌افزایی برای جذب رحمت و از مبنای توابیّت، اصل بازگشت، منتج شد و به اتّکای این اصول، روش­های مناسب مانند: نماز با حضور قلب، آگاهی و معرفت، صدق و راستی، دوری از تجاوز و زیاده&zwnj

عنوان مقاله [English]

Rumi's theological principles and its implications in emotional education (principles and methods)

نویسندگان [English]

  • Ramazan Jahandari 1
  • Sayyed Hamid Reza Alavi 2
  • Ahmad Amiri Khorasani 3
1 PhD candidate in the philosophy of education, Shahid Bahonar University of Kerman.
2 Full professor at the Department of Educational Sciences, Shahid Bahonar University of Kerman.
3 Full professor at the Department of Literature, Shahid Bahonar University of Kerman.
چکیده [English]

The education system, by training and cultivating manpower, tries to prevent the major problems of human society such as social injustice, war and bloodshed, moral degeneration and economic corruption. To achieve such goals, it seems, the education system must cultivate emotional goals. The purpose of this study was to investigate the principles of Rumi's theology to achieve the effects of these principles on emotional education and using a descriptive-inferential method, Rumi's works and his views on the principles of knowledge of the existence of God, power, patience, mercy and repentance, Was described. Also, the relationship and impact of these views with the main purpose of this research was explored and studied. From the study of the basis of knowledge of the existence of God, the principle seeker; From the basis of power, the principle of supplication; From the basis of dream, the principle of momentum; From the basis of mercy, the principle of increasing capacity to attract mercy and from the basis of repentance, the principle of return, resulted, and based on these principles, appropriate methods such as: prayer with the presence of heart, awareness and knowledge, truth and truth, avoidance of excess and excess.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moulana Jalaluddin Rumi
  • emotional training
  • theology
  • power
  • mercy
قرآن کریم  (1389)، ترجمۀ حسین انصاریان، چاپ دوم، قم: انتشارات آیین دانش.
ابراهیم‌زاده، عیسی (1370)، فلسفه تربیت یا فلسفۀ آموزش‌وپرورش، چاپ سوّم، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
ابوالقاسمی، سیّده‌مریم  (1392)، اصطلاحات و مفاهیم عرفانی دیوان شمس، چاپ سوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات (وابسته به اوقاف و امور خیریّه).
اوزمن، هوارد اِ. و سموئل، ام. کراور (1387)، ترجمۀ گروه علوم تربیتی، مبانی فلسفی تعلیم‌وتربیت، چاپ دوم، قم: انتشارات مؤسّسۀ آموزشی و فرهنگی امام خمینی(ره).
جمعی از مؤلّفان، (1375)، روانشناسی رشد، ج 1و2، تهران: انتشارات سمت.
چهری، طیّب و صفایی مقدّم، مسعود (1392)، جایگاه تربیت عاطفی در تعلیم‌وتربیت اسلامی، چهارمین همایش انجمن فلسفۀ تعلیم‌وتربیت ایران، مبانی فلسفی تحوّل در نظام آموزش و پرورش ایران.
سارجالونی، فرحنار (1391)، بررسی تربیت عواطف ازمنظر امام علی(ع)، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
سجادیه، نرگس (بهار 1388)، باز­خوانی برخی از آراء تربیتی مولوی و پیش‌فرض‌های فلسفی آن، فصلنامۀ نوآوری­های آموزشی، ش 22، سال هشتم: 151 ـ 121.
شریعتمداری، علی  (1369)، اصول و فلسفۀ تعلیم‌وتربیت، چاپ چهارم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
علوی، سیدحمیدرضا  (1391)، نکات اساسی در فلسفۀ تعلیم و تربیت و مکاتب فلسفی- تربیتی، چاپ دوم، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر.
قائمی، علی  (1370)، زمینۀ تربیت، تهران: انتشارات امیری.
گنجی، حمزه (1376)، بهداشت روانی. تهران: ارسباران.
مرادی، مرتضی؛ باقرپور، مهدی؛ حسنوند، محمّدحسن؛ رضاپور، مصطفی و شهاب زاده، صدیقه  (1395)، نقش واسطه­ای حرمت خود و عواطف مثبت و منفی در رابطه بین تاب‌آوری و بهزیستی روان‌شناختی، روان‌شناسی تحوّلی: روان‌شناسان ایرانی، ش 47، سال دوازدهم: 305 ـ 289.
معین، محمّد  (1371)، فرهنگ لغت، تهران: مؤسّسۀ انتشارات امیر­کبیر.
موسوی، سیّد­رضا (1392)، «روش­های تربیت عاطفی ازمنظر قرآن و حدیث باتأکیدبر محبت، خشم و ترس»، پایان­نامۀ دکترا، دانشگاه قم.
موسی­پور، نعمت­الله و علوی، سیّدحمید­رضا (1388)، نگارش علمی (راهنمای تدوین و نگارش مقاله، پایان­نامۀ­، رساله و گزارش پژوهش)، چاپ دوم، کرمان: انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان.
مولوی، جلال­الدّین محمّد  (1375)، مثنوی معنوی (به اهتمام رینولد نیکلسون)، چاپ اوّل، تهران: انتشارات ناهید.
مولوی، جلال­الدّین محمّد  (1393)، کلّیّات شمس تبریزی، مطابق با نسخۀ تصحیح‌شده استاد فروزانفر، چاپ اوّل، تهران: انتشارات ارتباط نوین.
مولوی، جلال­الدّین محمّد (1389)، فیه­مافیه، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
میر­شمسی، زینب­السّادات  (1392)، عواطف به چه معنی شناختی هستند؟، فصلنامۀ علمی ـ پژوهشی دانشگاه قم، ش 34، سال چهاردهم: 224 ـ 205.
نجفی، محمد؛ و منقی، زهره و نصرتی هشی، کمال (زمستان 1394)، سازماندهی نظام عاطفی مبتنی‌بر آموزه‌های قرآنی، پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، ش 29، سال بیست‌وسه دورۀ جدید: 82 ـ 49.
همایی، جلال‌الدین  (1360)، تفسیر مثنوی مولوی، چاپ سوم، تهران: انتشارات آگاه.
همایی، جلال‌الدین  (1369)، مولوی‌نامه (مولوی چه می­گوید؟)، چاپ هفتم، تهران: نشر کُما.
Mirdal, GM.”Mevlana Jalāl-ad-Dīn Rumi and mindfulness”. Journal of Religion and Health, no 51(4), 2012: p 1202-1215.
Cihan-Artun, Fatma B. “ Rumi, the Poet of Universal Love: The Politics of Rumi's Appropriation in the West ”. Doctoral Dissertations, University of Massachusetts Amherst, 2016.