پژوهش درباب رویکرد تربیت اخلاقی طرح کرامت در مدرسه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

2 نویسنده مسئول: استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

3 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر، مطالعه و شناسایی رویکرد تربیت اخلاقی طرح کرامت در مدرسه است. برای دستیابی به این هدف، از سه روش کاوشگری فلسفی انتقادی، تحلیل مفهومی و تحلیلی تطبیقی استفاده شده است. پژوهش حاضر، حاوی دو قسمت عمده است؛ در بخش نخست، به بیان رویکردهای مهم تربیت اخلاقی ازحیث مبانی، اهداف و روش و ارزیابی آنها پرداخته می­شود. بخش دوم، ناظر به مقایسۀ طرح کرامت با هر کدام از این رویکردها و شناسایی رویکرد تربیت اخلاقی حاکم بر آن است. یافتۀ اصلی این مطالعه نشان می­دهد که در زمینۀ مبانی، اهداف و روش­ها، طرح کرامت در مدرسه با مبانی، اهداف و روش­های دو رویکرد تربیت منش و رویکرد دینی ـ اسلامی به تربیت اخلاقی قابل انطباق است. همچنین، مطالعۀ حاضر، امکان قراردادن دو رویکرد تربیت ‌‌منش و رویکرد دینی ـ اسلامی در ترکیبی سازوار را اثبات کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Investigation of Moral Training Approach of the Dignity Plan in Schools DOR:20.1001.1.22516972.1399.28.49.9.0

نویسندگان [English]

  • Parvin Mirzapor Tizkharab 1
  • Edris Eslami 2
  • Kamal Afani 3
1 Master of curriculum planning, Faculty of Humanities, Islamic Azad University of Mahabad
2 PhD in philosophy of education, assistant professor the Faculty of educational sciences, Islamic Azad University of Mahabad.
3 PhD in educational management, assistant professor of the Faculty of Educational Sciences, Islamic Azad University of Mahabad
چکیده [English]

The main purpose of this study is to investigate and the moral educational approach of the dignity plan at schools. To achieve this goal, three methods of critical philosophical exploration, conceptual analysis, and comparative analysis are employed. This study contains two main stages. Firstly, the main approaches of moral education containing the principles, goals, methods, and evaluations are discussed. The second stages involves a comparison of the dignity plan with regard to each of these approaches, and an identification of the moral education approach governing it. The finding of this study revealed that the dignity plan in schools is comparable with the principles, goals and methods of the two approaches of training-based and the religious-Islamic approaches to moral education. Moreover, the results showed that there is a possibility of placing these two approaches in a harmonious combination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dignity plan
  • moral education
  • training-based approach
  • religious approach
  • religious characteristics approach
قرآن کریم (1380)، ترجمۀ علی مشکینی، قم: مرکز چاپ و نشر قرآن کریم.
آرمند، محمد و مهرمحمدی، محمود (1388)، نقد و بررسی الگوی تربیت منش لیکونا براساس آراء علامه طباطبایی، مطالعات برنامۀ درسی، سال چهارم، ش 13 و 14: 62 ـ 25.
احمدی، احمد (1380)، اصول و روش‌های تربیت در اسلام، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
اشعری، زهرا و حسنی، محمد(1393)، تبیین و نقد عاملیت اخلاقی در نظریۀ یادگیری شناختی اجتماعی، علوم تربیتی از دیدگاه اسلام، سال دوم، ش 3: 111 ـ 93.
باقری، خسرو (1385)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی (ج. 1)، تهران: مدرسه.
جعفری، محمدتقی (1370)، حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب،تهران: دفتر خدمات حقوقی بین‌الملل جمهوری اسلامی ایران.
جهان‌پور، علی‌محمد و فکوری، حسین (1393)، ارزیابیطرحآموزشمهارت‌هایزندگی (طرح کرامت) بربهداشتروانیواعتمادبهنفسدانشآموزان دورهاولودومابتداییشهرستانرشتخوارازدیدگاهمدیرانومعاونینآموزشیومعلمان ابتدایی1393 ـ 1392، نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان‌شناسی.
جوادی آملی، عبدالله (1366)، کرامت در قران، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء.
حسنی، محمد (1394)، بررسی و نقد چهارچوب نظری طرح کرامت در دورۀ دبستان، علوم تربیتی از دیدگاه اسلام. سال سوم، ش 5: 53 ـ 21.
حسنی، محمد (1395)، بررسی رویکرد تربیت اخلاقی در نظام تربیت رسمی و عمومی دورۀ ابتدایی، تربیت اسلامی، س 11، ش 22: 28 ـ 1.
حسنی، محمد (1393)، بررسی و نقد طرح کرامت در دورۀ دبستان، ارائه‌شده در پنجمین همایش ملی انجمن فلسفۀ تعلیم‌وتربیت ایران، کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.
حسین‌خواه، سلیمان (1397)، بررسی تجربه زیسته مدیران و معلمان ابتدایی شهرستان مهاباد درمورد طرح کرامت، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد.
حقیقت، شهربانو و مزیدی، محمد (1387)، بررسی و ارزیابی زمینۀ فلسفی و روش­های آموزشی چهار رویکرد تربیت اخلاقی معاصر، اندیشۀ دینی، (26): 105 ـ 134.
خزاعی، زهرا (1382)، تبیین فضیلت از دیدگاه مکین تایر، خردنامۀ صدرا،(33): 68 ـ 77.
خزاعی، زهرا (1387)، اخلاق فضیلت و اخلاق دینی، پژوهشنامۀ اخلاق، (1): 83 ـ 97.
داوودی، محمد (1385)، رویکردها و پرسش­های بنیادین در تربیت اخلاقی، انجمن معارف اسلامی ایران، 2 (2): 153 ـ 175.
دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود و بابایی، رضا (1385)، اخلاق اسلامی، تهران: معارف.
راستی، سمیه و کیان، مریم (1395)، اثربخشی اجرای برنامه درسی طرح کرامت به روش قصه‌گویی بر خلاقیت و یادگیری دانش‌آموزان پایه سوم شهر یزد، سومین همایش بین‌المللی روان‌شناسی و علوم تربیتی.
الرود، فردریک (1381)، فلسفه­های معاصر تربیت اخلاقی (ترجمۀ حسین کارامد)، معرفت، ش 61: 85  ـ 71.
ریان، کی (1375)، آموزش اخلاق و ارزش‌ها (ترجمۀ محمود معافی)، رشد آموزش معارف اسلامی، ش 29: 61 ـ 53.
ریان، کی (1382)، تعلیم‌وتربیت اخلاقی و ارزشی، مهدی سجادی (مترجم)، درگفتارهایی پیرامون: رویکردها و روش‌های تربیت اخلاقی (ص 26 ـ 1)، تهران: جنگل.
سجادی، مهدی (1379)، رویکردها و روش‌های تربیت اخلاقی و ارزشی، پژوهش‌های فلسفی ـ  کلامی، (3): 165 ـ 144.
سلمان‌زاده، پروین و فرهادی، اعظم (1394)، بررسی تطبیقی اهداف و روش­های تربیت اخلاقی ازمنظر پیامبر اگرم صلی‌الله علیه و آله و لورنس کلبرگ، نامۀ جامعه، ش 115: 161 ـ 127.
شاملی، عباسعلی(1379)، در تکاپوی رسیدن به مدلی از تربیت اخلاقی در اسلام، مسائل کاربردی تعلیم‌وتربیت اسلامی، ش 2: 46 ـ 13.
شکوهی، غلامحسین (1385)، مبانی و اصول آموزش‌وپرورش، مشهد: به نشر.
صانعی دره بیدی، منوچهر (1387)، فلسفۀ اخلاق و مبانی رفتار، تهران: سروش.
طباطبایی، محمدحسین (1382)، ترجمۀ تفسیرالمیزان، ج 18 (ترجمه محمدباقر موسوی همدانی)، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عرب‌نیا، مریم و مشتاقی، سعید (1394)، اثربخشی آموزش بعد مهارت‌های اجتماعی طرح کرامت بر مهارت‌های زندگی شهروندی دانش‌آموزان دختر شهرستان دزفول، اولین همایش بین‌المللی روان‌شناسی و علوم تربیتی.
علی اشرف جودت، تقی (1378)، نقش عادت در تربیت اسلامی، تهران: امیرکبیر.
علی‌حسینی، علی؛ قائمی، فهیمه و ابراهیمی، علی(1396)، بررسی روش مقایسه‌ای در مطالعات فلسفی ـ سیاسی، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، سال 21، ش 1: 126ـ 105.
کار، دیوید (1382)، سه رویکرد اساسی در تربیت اخلاقی، مهدی سجّادی (مترجم)،درگفتارهای پیرامون: رویکردها و روش‌های تربیت اخلاقی، تهران: جنگل.
کاردان، علی‌محمد(1388)، سیر آراء تربیتی در غرب، تهران: سمت.
کریم­زاده، اسماعیل؛ شکوهی، مرتضی؛ سیاه‌پشت، مهرداد؛ روحانیان، سیاوش؛ سجادی، ربیع و پیغمبرزاده، ملیحه (1389)، آموزش آداب و مهارت­های زندگی اسلامی (طرح کرامت) کتاب راهنمای معلم پایۀ اول، تهران: یادمان هنر اندیشه.
کریم­زاده، اسماعیل؛ شکوهی، مرتضی؛ سیاه‌پشت، مهرداد؛  روحانیان، سیاوش؛ سجادی، ربیع و پیغمبرزاده، ملیحه (1389)، آموزش آداب و مهارت­های زندگی اسلامی (طرح کرامت کتاب راهنمای معلم پایۀ پنجم، تهران: یادمان هنر اندیشه.
کریمی، عبدالعظیم (1373)، مراحل شکل‌گیری اخلاق در کودک (باتأکیدبر رویکرد تحولی): راهبردهای عملی در تربیت اخلاقی دانش‌آموزان، تهران: تربیت.
کرین، ویلیام (1388)، نظریه‌های رشد: مفاهیم و کاربردها (ترجمۀ غلامرضا خوی‌نژاد و علیرضا رجایی)، تهران: رشد.
کومبز، جرالد آر و دنیلز، لو روی بی (1387)، پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی، ترجمه خسرو باقری، در روش شناسی مطالعات برنامۀ درسی، تهران: سمت.
هاگرسون، نلسون ال(1387)، کاوشگری فلسفی: نقد توسّعی، ترجمه محمدجعفر پاک‌سرشت در