نقش تربیتی آموزش محتوای فقه حقوق خانواده بر تفکر تأملی دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیارگروه عمومی و مدرس دروس معارف، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان

2 استادیار گروه معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان

چکیده

هدف اصلی این تحقیق، بررسی نقش تربیتی آموزش محتوای فقه حقوق خانواده بر تفکر تأملی دانشجویان دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان بوده است. پژوهش حاضر، تحقیقی شبه‌آزمایشی است که جهت دسترسی به اهداف، از طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون باگروه گواه استفاده شد. جامعه آماری، شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه ولی­عصر(عج) رفسنجان در نیمسال دوم 98 ـ 97 بود. نمونه انتخاب‌شده به پرسشنامه تفکر تأملی کمبر[1] و همکاران پاسخ دادند. با درنظرگرفتن نمره بین 65 ـ 52 درآزمون، تعداد 120 نفر شرایط ورود به تحقیق را پیدا کردند. با استفاده از روش انتخاب به شیوه تصادفی ساده ؛40 نفر انتخاب شدند که به دو گروه 20 نفری (آزمایش و گواه) تقسیم شدند و گروه آزمایش، 14جلسه تحت آموزش محتوای درس فقه حقوق خانواده قرار گرفتند. پس از اتمام آموزش، مجدداً آزمون گرفته شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها در سطح توصیفی و استنباطی انجام گرفته است. بین نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون به‌لحاظ میانگین نمرات خرده‌مقیاس‌های تفکر تأملی  و درنهایت تفکر تأملی؛ تفاوت معنی‌داری وجود داشت. شیوة مناسب تدریس و محتوای مناسب، از عوامل مهم تأثیرگذار بر رشد مهارت تفکر تأملی  است. ارائۀ محتوای درس فقه حقوق خانواده تأثیر معنی‌داری بر افزایش مهارت‌های تفکر تأملی (مؤلفه‌های فهمیدن و تفکر انتقادی) دانشجویان دارد.



[1].Kember





 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Educational Role of Teaching the Content of Family Law Jurisprudence in Students' Reflective Thinking DOR:20.1001.1.22516972.1399.28.49.3.4

نویسندگان [English]

  • Marzieh Kahnooji 1
  • Ghaleb Ghadiri 2
1 Corresponding author: PhD in the philosophy of education, assistant professor at the Departments of General courses, Vali Asr University of Rafsanjan.
2 PhD in jurisprudence and principles of Law, assistant professor at the Department of Islamic Education and Law, Vali Asr University of Rafsanjan
چکیده [English]

The main purpose of this study is to investigate the educational role of teaching the family law jurisprudence materials on the reflective thinking of students at Valiasr University of Rafsanjan. This is a quasi-experimental study which employs a pretest-posttest design through experimental and control groups to achieve the objectives. The statistical population includes all undergraduate students of Valiasr University of Rafsanjan in the second semester of 2018-2019. The selected sample responded to the reflective thinking questionnaire of Kember et al. Gaining a score of 52-65 in the test, 120 people were found qualified to enter the study. Using simple random sampling method, the researchers selected 40 people and divided them into two groups of 20 members (constituting the experimental and control groups). The experimental group underwent 14 sessions of teaching the material of family law jurisprudence. By completion of the teaching sessions, the researchers repeated the test once more. Data analysis was performed at descriptive and inferential levels. There was a significant difference between the results of pretest and posttest in terms of the mean scores of the subscales of reflective thinking and the final reflective thinking. Proper teaching method and appropriate materials are important factors influencing the development of reflective thinking skills. Teaching the family law jurisprudence materials had a significant effect on increasing students' reflective thinking skills (the constituents of comprehension and critical thinking).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Training
  • jurisprudence of family law
  • reflective thinking
اعرافی، علی‌رضا (1395)، تأثیرات فقه بر نظام تربیتی، نشریه راهبرد فرهنگ، ش 36: 131 ـ 113.
تقوی، سیدمرتضی (1374)، جایگاه فقه در‌ اندیشه دینی، مجله فقه اهل بیت، سال اول، ش 2: 234 ـ 182.
جمعی از نویسندگان (1423ق)، موسوعه الفقه الاسلامی لمذهب اهل البیت (علیهم السلام)، جلد اول، قم: مؤسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی.
حسینی لر، فخرالسادات؛ مکتبی، غلامحسین؛ شهنی ییلاق، منیجه و حاج‌یخچالی، علی‌رضا (1398)، تأثیر الگوی تفکر تأملی بر اطمینان از تصمیم‌گیری شغلی و تفکر تأملی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان اهواز، فصلنامه مشاوره شغلی  و سازمانی، 11(38): 82 ـ 67.
حمیدی، فریده؛ امام‌جمعه، محمدرضا و نامی، امیر (1399)، تأثیر روش تدریس گفتگویی در حلقه‌های کندوکاو فلسفی بر تفکر تأملی دانش‌آموزان ابتدایی، مجله تازه‌های علوم شناختی، 22(2): 131 ـ 120.
سلطان‌القرائی، خلیل و سلیمان‌نژاد، اکبر (1387)، تفکر انتقادی و ضرورت آموزش آن در کلاس درس، نشریه تربیت اسلامی، 3(6): 195 ـ 181.
صاحب‌یار، حافظ، گل‌محمدنژاد، غلامرضا و برقی، عیسی (1398)، مطالعه اثربخشی یادگیری معکوس بر تفکر تأملی دانش‌آموزان دوره متوسطه در درس ریاضی، نشریه ابتکار  وخلاقیت در علوم انسانی،  8 (4): 62 ـ 33.
طالب‌زاده نوبریان، محسن؛ قادری، هیمن و جودی اصفهان‌حق، آیلار (1398)، بررسی میزان توجه برنامه درسی اجراشده به تفکر تأملی از دیدگاه دبیران رشته علوم تجربی  و علوم انسانی شهر کرج، فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی، 15(3): 199 ـ 185.
عظیمی، اسماعیل و تقی‌زاده، عباس (1398)، رواسازی  و اعتباریابی پرسشنامه سطوح تفکر تأملی: مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه تربیت معلم، فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی،7 (2): 54 ـ 43.
عمیدی، علی(1378 ) ، نظریۀنمونهگیریوکاربردهایآن، جلد اول، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
کدیور، پروین؛ تنها، زهرا و فرزاد، ولی‌الله (1391)، رابطۀ باورهای معرفت‌شناختی، رویکردهای یادگیری و تفکر تأملی با پیشرفت تحصیلی، مجله روان‌شناسی، 16(3): 265 ـ 251.
ﮐﻬﻨﻮﺟﯽ، ﻣﺮﺿﯿﻪ؛ کامیاب، حسین و نگارستانی، حسین (1398)، ﺗﺄﺛﯿﺮ آﻣﻮزش درس ﺗﻔﺴﯿﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ﺑﻪ ﺷﯿﻮة ﻧﯿﺎزﻣﺤﻮر ﺑﺮ  ﺗﻔﮑﺮ اﻧﺘﻘﺎدی داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸﮕﺎه وﻟﯽ ﻋﺼﺮ(ﻋﺞ) رﻓﺴﻨﺠﺎن، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻌﺮﻓﺘﯽ در داﻧﺸﮕﺎه اﺳﻼﻣﯽ ،23(8): 40 ـ 21.
گرجی، ابوالقاسم (1388)، تاریخ فقه و فقها، چاپ دهم، تهران: سمت.
مشکینی اردبیلی، علی (1379)، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، چاپ هفتم، قم: دفتر نشر الهادی.
لطفی، ابوالقاسم؛ رضوانی، ابوالقاسم و عجم، علی‌اکبر (1398)، بررسی جو آموزشی خلاق بر گرایش به تفکر تأملی بین دانشجویان دانشکده­ی پرستاری و مامایی شهر قاین، مجله توسعه آموزش در علوم پزشکی، 12(36): 51 ـ 42.
نویدی، احد و راوری تویسرکانی، فاطمه (1393)، الگویابی روابط ساختاری متغیرهای محیط کلاس، اهداف پیشرفت، تفکر تأملی و عملکرد در درس ریاضی، فصلنامه آموزش فناوری، 8 (3): 192 ـ 183.
واعظ‌فر، سیدسعید؛ محمدی‌فر، محمدعلی و نجفی، محمود (1393)،اثربخشی آموزش به روش سؤالات هدف‌مند بر عملکرد ریاضی  و تفکر تأملی، مجله روان‌شناسی مدرسه، 3(2): 252 ـ 240.
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (1379)، شورای عالی برنامه‌ریزی مشخصات کلی برنامه و سرفصل دروس دوره کارشناسی فقه و حقوق، مصوب سیصد و نود و هفتمین جلسه شورای عالی برنامه‌ریزی.
همت بناری، علی (1381)، نگاهی به تعامل فقه و تربیت باتأکیدبر نقش فقه در تربیت، فصلنامه معرفت، 6 (57): 49 ـ 39.
Burbank, M، Ramirez, L، & Bates, A (2012)،Critically reflective thinking in urban teacher education: A comparative case study of two participants' experiences as content area teachers،Journal of  The Professional Educator, 36(2), 1-17.
Chen,M-A.R.Hwang,G-J.Chang Y-Y (2019)A reflective thinking‐promoting approach to enhancing graduate students' flipped learning engagement, participation behaviors, reflective thinking and project learning outcomes ، British Journal of Educational Technology،Vol50(5)،Pp2288-2307.
Clarà, M(2015)، What Is Reflection? Lookingfor Clarity in an Ambiguous Notion، Journal of Teacher Education, 66(3), 261–271.
Ennis,R (1987)،Integrating Critical Thinking Skill into the Classroom، Journal of college student Development،Vol41،Pp326-353.
Foong, L، Y، Y, Nor, M، B، M& Nolan, A (2018)، The influence of practicum Supervisors facilitation styles on student teachers reflective thinking during collective reflection، Reflective Practice,19(2),225-242.
Green B، A،, Miller R، B،, Crowson H، M،,Duke, B، L،, Akey K، L )2004Predicting highschool student, cognitive engagement and achievement: contribution of classroom perception and motivation، Contemporary Educational Psychology, 29 (4), 462- 482.
Kember, D،, & Leung، D،Y،P،Jones,A،Loke,A،Y،Mckay,J&Sinclair,K (2000)،Development of questionnaire to measure the level of reflective thinking, Journal of Assessment and Evaluation in Higher Education, 25(4), 381-395.
Korthagen, F، A، J (2016)، Pedagogy of teacher education، In M، L، Loughran, J،, & Hamilton (Ed،), International Handbook of Teacher Education .
Leung, D،Y،, & Kember, D (2003The relationship between approaches to learning and reflection upon practice، Educational Psychology, 23 (1), 61- 71.
Lucas,U،, & Leng, Ph (2006)، Assessing levels of reflective thinking : The evaluation of an instrument for use within accounting and business education، 1set pedagogic research in higher education conference, Liverpo