الگوی مفهومی آموزش همزیستی مسالمت‌آمیز در آیینه قرآن کریم با نظر به تفسیر المیزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: دانش‌آموخته دکتری فلسفه تعلیم‌و‌تربیت دانشگاه خوارزمی

2 دانشیار گروه فلسفه تعلیم‌و‌تربیت دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

4 دانشیار دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شاهد

چکیده

امروزه یکی از مهم‌ترین مسئله‌های بشر، ایجاد شرایط مناسب برای همزیستی مسالمت‌آمیز میان افراد است. اسلام می‌تواند یکی از منابع حل این مسئله باشد. برهمین‌اساس، قرآن کریم و به‌طور خاص تفسیر المیزان مورد توجه این پژوهش قرارگرفته است. ازاین‌رو، هدف پژوهش حاضر، احصای دلالت‌های تربیتی همزیستی مسالمت‌آمیز در تفسیر المیزان، به‌منظور ارائه یک الگوی مفهومی برای دستیابی به همزیستی مسالمت‌آمیز است. روش پژوهش به‌صورت ترکیبی بوده، به‌این‌ترتیب که برای دستیابی به پاسخ هرکدام از سؤالات اصلی از روش‌های متفاوتی استفاده ‌شده است؛ لذا برای پاسخ به سؤال اول پژوهش از روش‌ تحلیل مفهومی استفاده ‌شده و برای پاسخ به سؤالات دوم و سوم از روش استنتاجی بهره گرفته ‌شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از 6 مبنای انسان‌شناسی و 6 مبنای ارزش‌شناسی برای همزیستی مسالمت‌آمیز در تفسیر المیزان هستند. یافته‌های پژوهش همچنین به معرفی اصول و روش‌های همزیستی مسالمت‌آمیز، درقالب یک الگوی مفهومی می‌پردازد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که در این الگو، 12 مبنا، 7 اصل و 19 روش تربیتیِ همزیستی مسالمت‌آمیز با یکدیگر مرتبط بوده و مسیر دستیابی به همزیستی مسالمت‌آمیز را مشخص می‌کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Conceptual Model of Training Peaceful Coexistence in the Point of View of the Holy Quran Through Al-Mizan Interpretation

نویسندگان [English]

  • Salman Rezvankhah 1
  • Susan Keshavarz 2
  • Akbar Salehi 3
  • Mohsen Farmahini Farahani 4
1 Corresponding author: PhD in the philosophy of education, Kharazmi University
2 Assistant professor at the Department of Philosophy of Education, Kharazmi University
3 Associate professor at the Department of Philosophy of Education, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Kharazmi University, Tehran, Iran
4 Associate professor at the Faculty of Educational Sciences, Shahed University
چکیده [English]

These days, one of the most important challenges of human beings concern the provision of a proper condition for peaceful coexistence for people. Islam can provide a solution for this problem. For this reason, the Holy Qur’an, particularly the Al-Mizan interpretation of the Holy Qur’an, have been investigated in this research. Therefore, the aim of the present study is to enumerate the educational implications of peaceful coexistence in the interpretation of Al-Mizan, in order to provide a conceptual model for achieving peaceful coexistence. The research follows mixed approach using different methods to find answers for all of the main questions. Hence, conceptual analysis method has been employed to answer the first question of the research, and to answer the second and third questions, inferential method has been used. The research findings signified six anthropological bases and six value bases for peaceful coexistence in Al-Mizan interpretation. The research also resulted in the identification of the principles and methods of peaceful coexistence in the form of a conceptual model. It indicated that 12 bases, 7 principles and 19 educational methods of peaceful coexistence are related to one another in this model, and signified the path to achieve peaceful coexistence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Peaceful coexistence
  • conceptual model
  • the Holy Qur’an
  • Al-Mizan interpretation
  • educational implications
قرآن کریم، ترجمه مهدی فولادوند (1381)، قم: دفتر مطالعات تاریخ و مطالعات اسلامی.
ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم (1405 ق)، لسان العرب، قم: ادب الحوزه.
امیرسالاری، علی  (1386)، تربیت اخلاقی از دیدگاه امام صادق(ع)، به راهنمایی دکتر محسن فرمهینی فراهانی، دانشگاه شاهد، کارشناسی ارشد، رشته فلسفه تعلیم‌و‌تربیت.
باقری، خسرو  (1374)، سه مغالطه رایج در مفهوم اجتماعی‌بودن، حضور در جمع و سیطره بر جمع،   ماهنامه تربیت، ش 100، س نهم: 87 ـ 92.
بیات، عبدالرسول  (1381)، فرهنگ واژه‌ها، قم: مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی.
حاجی‌زاده،‌هانیه و کرمی، مرتضی  (1393)، تحلیل برنامه درسی قصدشده و اجراشده دوره راهنمایی براساس مؤلفه‌های آموزش صلح یونسکو، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، ش 15، س یازدهم: 92 ـ 109.
حسینی، سیدصادق (1391)، مدارا با مخالفان مذهبی از دیدگاه فقه اسلامی، فصلنامه حبل‌المتین، ش 2، س اول: 24 ـ 53.
حق‌پناه، رضا (1388)، جنگ و صلح ازمنظر علامه طباطبایی، اندیشه، ش اول، س پانزدهم: 77 ـ 120.
داودی، محمد (1390)، اخلاق اسلامی، مبانی و مفاهیم، قم: معارف.
راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412 ق)، المفردات فی غریب القرآن، دمشق: دارا لعلم.
طباطبایی، محمدحسین (1387)، تعالیم اسلام، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین (1392)، بررسی‌های فلسفی، جلد دوم، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، محمدحسین (1388)، المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عسگری، احمد و عبدالعلی‌نژاد، محمدمهدی (1397)، نقش «دیگری» نزد یوهانس اکهارتوس، پژوهشنامه فلسفه دین، ش 32، س شانزدهم: 131 ـ 153.
عمرانی، سیدمسعود، افسر دیر، حسین و عمرانی، مرجان‌سادات (1394)، راهکارهای تربیت اجتماعی و عاطفی نوجوانان در قرآن و احادیث، پژوهشنامه معارف قرآنی، ش 23، س ششم: 7 ـ 34.
فتحی واجارگاه، کوروش و اسلامی معصومه (1387)، بررسی میزان توجه به آموزش صلح در برنامه درسی دوره ابتدایی از دیدگاه متخصصان تعلیم‌وتربیت، کارشناسان برنامه‌ریزی درسی و معلمان دوره ابتدایی شهر تهران، فصلنامه نوآوری‌های پژوهشی، ش 25، س هفتم: 49 ـ 76.
فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد (1410 ق)، کتاب العین، قم: هجرت.
فلاح نودهی، معصومه (1388)، بررسی مؤلفه‌های آموزش صلح یونسکو در اسناد و مدارک جمهوری اسلامی ایران (1383 ـ 1385): سند چشم‌انداز بیست‌ساله ایران، اهداف کلی آموزش‌وپرورش ایران، اهداف دوره متوسطه، دانشور رفتار، ش 36، س شانزدهم: 55 ـ 68.
کریمی‌نیا، محمدمهدی (1384)، دیدگاه اسلام درباره همزیستی مسالمت‌آمیز، فصلنامه بصیرت، ش 35، س دوازدهم: 120 ـ 140.
کلینی، یعقوب (1388)، اصول کافی، ترجمه علی‌اکبر غفاری، تهران: دارالکتاب اسلامی.
مصباح، مجتبی (1383)، بنیاد اخلاق: روشی نو در آموزش فلسفه اخلاق، قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مقدس‌نیا، محمد و محمدی، محمدمهدی (1387)، آداب معاشرت، قم: زمزم هدایت.
هاشمی، سیدجلال (1388)، بررسی همزیستی مسالمت‌آمیز به‌مثابه هدفی تربیتی و بازتاب آن در کتاب‌های درسی مقطع متوسطه آموزش و پرورش ایران، به راهنمایی: دکتر مصطفی صفایی‌مقدم، دانشگاه شهید چمران اهواز، دکتری، رشته فلسفه تعلیم‌وتربیت.
یاسپرس، کارل (1390)، زندگینامه فلسفی من، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: هرمس.
Grau, Roser; García-Raga, Laura, "Learning to Live Together: A Challenge for Schools Located in Contexts of Social Vulnerability:, Journal of Peace Education, v14 n2 , 2017.
Herrera Torres, Lucía; Bravo Antonio, Iván, "Predictive Value of Social Skills in Living Together at Primary School. Analysis in a Cultural Diversity Context", Journal of New Approaches in Educational Research, v1 n1, 2012.
Minow, M. "Education for Coexistence", Arizona Law Review, v44, n1, www.law.arizona.edu. 2002.
Zembylas, Michalinos, "Toleration and coexistence in conflicting societies: some tensions and implications for education", Pedagogy,Cultural and education. vol 19, n3, 2011.
Zembylas, Michalinos. and Kendeou, Panayiota and Michaelidou, Athina, "The Emotional Readiness of Greek Cypriot Teachers for peaceful Co-Existence" , Europian jornal of education. vol 46, n4, 2011.
دوره 29، شماره 50
فصلنامه بهار
خرداد 1400
صفحه 33-58
  • تاریخ دریافت: 19 اردیبهشت 1399
  • تاریخ بازنگری: 02 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 07 تیر 1399
  • تاریخ انتشار: 01 خرداد 1400