اثربخشی مهارت‌های معنوی مبتنی بر آموزه‌های قرانی و روایات بر سرزندگی و خوش‌بینی تحصیلی دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، گروه علوم تربیتی، واحد بندر گز، دانشگاه آزاد اسلامی، بندر گز، ایران .

2 نویسنده مسئول : استادیار ، گروه علوم تربیتی، واحد بندر گز، دانشگاه آزاد اسلامی، بندر گز، ایران .

چکیده

این مقاله با هدف بررسی اثربخشی مهارت‌های معنوی مبتنی بر آموزه‌های قرانی و روایات بر سرزندگی و خوش‌بینی تحصیلی دانش‌آموزان دختر پایه نهم متوسطه شهرستان گلوگاه انجام شد. پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش انجام پژوهش از نوع شبه آزمایشی، طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون است. حجم نمونه به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده در دو گروه 25 نفره انتخاب شدند؛ یک گروه به‌عنوان گروه آزمایش که پروتکل مهارت‌های معنوی مبتنی بر آموزه‌های قرانی و روایات بر اساس الگوی برومندزاده و کریمی ثانی (1394) در آن‌ها اجرا شد و گروه گواه که این آموزش در آن‌ها اجرا نشد. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل: الف) برنامه مهارت‌های معنوی مبتنی بر آموزه‌های قرانی و روایات که در 10 جلسه 100 دقیقه‌ای و در یک ماه برگزار شد، ب) پرسشنامه استاندارد خوش‌بینی تحصیلی (قاسمی و همکاران، 1397)، ج) پرسشنامه سرزندگی تحصیلی دهقانی زاده و حسین چاری (1391)، بوده است. نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل آماری کواریانس نشان داد که آموزش مهارت‌های معنوی مبتنی بر آموزه‌های قرانی و روایات بر مؤلفه‌های سرزندگی تحصیلی (حساس دیده شدن، مفید بودن، توانایی مقابله با چالش‌ها) و مؤلفه‌های خوش­بینی تحصیلی (اعتماد به معلم، حس کارآمدی، تأکید علمی معلم) دانش‌آموزان تأثیر مثبت و معنادار دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Spiritual Skills Based on Quranic Teachings and Narrations on Students' Vitality and Academic Optimism

نویسندگان [English]

  • Atieh Asgari 1
  • masumeh bagherpur 2
1 MA, Department of Educational Sciences, Bandar Gaz Branch, Islamic Azad University, Bandar Gaz, Iran.
2 Corresponding Author, Assistant Professor, Department of Educational Sciences, Bandar Gaz Branch, Islamic Azad University, Bandar Gaz, Iran.
چکیده [English]

The aim of this article was to investigate the effectiveness of spiritual skills based on Quranic teachings and narrations on the vitality and academic optimism of ninth grade female high school students in the city of Gulugah, which is a quasi-experimental study in terms of practical purpose and research method. Test and post-test. The sample size was selected by simple random sampling in two groups of 25 people, one group as an experimental group in which the protocol of spiritual skills based on Quranic teachings and narrations based on the model of Boroumandzadeh, Nilofrokrimi Thani (2015) was performed and the group Evidence that this training was not implemented in them. Data collection tools include: a- Spiritual skills program based on Quranic teachings and narrations which was held in 10 sessions of 100 minutes in one month b- Standard questionnaire of academic optimism (Ghasemi et al., 2018) c- Vitality questionnaire Dehghanizadeh and Hossein Chari (2012) were educated. The results obtained from statistical analysis of covariance showed: teaching spiritual skills based on Quranic teachings and narrations on the components of academic vitality (sensitivity, usefulness, ability to meet challenges) and components of academic optimism (trust in Teacher, sense of efficiency, teacher's scientific emphasis) have a positive and significant effect on students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spiritual Skills
  • Quranic Teachings And Traditions
  • Vitality
  • Academic Optimism
ابوالقاسمی، شهناز و سعیدی، مژده. (1391). تأثیر آموزش راهکارهای مقابله‌ای بر استرس اسلامی و مانتراها بر اضطراب امتحان دانش‌آموزان دبیرستانی دخترانه در تنکابن. روانشناسی دین، 5 (2)، 66-55.
اشکذری، فاطمه. (1393). اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر سرزندگی تحصیلی و اضطراب دانش‌آموزان. تهران: نشر ویهان.
برومندزاده، نیلوفر و کریمی ثانی، پرویز. (1394). تعیین اثربخشی آموزش مهارت‌های معنوی بر سلامت عمومی و اضطراب دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر تبریز. فصلنامه آموزش و ارزشیابی، 8(31)، 23-9.
بوالهری، جعفر و محسنی­کبیر، معصومه. (1399). مهارت‌های معنوی: کتاب ویژه مربیان. تهران: وزارت علوم تحقیقات و فناوری دفتر مشاوره و سلامت.
بوالهری، جعفر و محسنی­کبیر، معصومه. (1398). طراحی و ارزشیابی بسته آموزشی مهارت‌های معنوی برای دانشجویان. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، ۲۵(۲)، 221-210.
 بهرام پوری، ابوالحسن و سبزیان، حسن. (1396). نظام آموزشی و مدرسه کارآمد. تهران: نشر علوم بنیادی.
پورعدل، سعید؛ صبحی قراملکی، ناصر و عباسی، مسلم. (1393). مقایسه­ اهمال­کاری تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در دانش­آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص. مجله ناتوانی‌های یادگیری، 4(3)، 38-22.
تاج‌الدینی رابری، سعیده؛ زینلی کرمانی، ساعد؛ تاج‌الدینی رابری؛ سعید و صادق زینلی، محمد. (1394). نقش باورهای مذهبی در افزایش سرزندگی تحصیلی. مجموعه مقالات اولین همایش ملی اسلام و سلامت روان، مؤسسه برگزارکننده، شهر.
توان، بهمن؛ قمی، مهین؛ مسلمی، زهرا؛ جعفری‌پور فردوسیه، حسن؛ محمودی، سید عبدالله و مسلمی، اعظم. (1398). رابطه هوش معنوی با اشتیاق تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ۱۹، 247-239.
توکلی، مریم. (1397). پیش‌بینی بهزیستی معنوی بر اساس کیفیت زندگی کاری و سبک‌های دل‌بستگی در بین کارکنان ادارات دولتی بندر گز، پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر گز، گروه روانشناسی گرایش روانشناسی عمومی.
چابکی­نژاد، زهرا و صابر اشکذری، فاطمه. (1397). اثربخشی درمان یکپارچه توحیدی بر اضطراب و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دختر پیش‌دانشگاهی استان یزد. مجله پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری، 4(32)، 60-40.
حامدی نسب، صادق؛ عسگری، علی و پورشافعی، هادی. (1396). بررسی نقش واسطه‌ای خوش‌بینی علمی دانش‌آموزان در رابطۀ بین خوش‌بینی علمی مدرسه و خودکارآمدی دانش‌آموزان. نام مجله، 3(3)، 76-47.
حسین‌پور، سید علی و نجفی، محدثه. (1392). با نگاهی به تقدس در معماری ایرانی. تهران: نشر طحان.
خنیفر، حسین و پورحسینی، مژده. (1394). مهارت‌های زندگی. تهران: نشر هاجر.
رادمهر، پروانه و یوسف‌وند، لیلا. (۱۳۹۶). رابطه بهزیستی معنوی و شادکامی با آلکسیتیم یا در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. مجموعه مقالات سومین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی ایران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی، قم.
ربانی­نیا، رضا. (1399). بررسی اثربخشی رویکردهای مبتنی بر معنویت بر اهداف پیشرفت تحصیلی و سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه قائنات. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی حکمت رضوی مشهد.
سیاح برگرد، مهدی؛ کیانی، آیه؛ اولی پور، علیرضا؛ حسینی آهنگری، سید عابدین و حیدری، احمد.(1396). بررسی رابطه باورهای مذهبی و شادکامی با موفقیت تحصیلی در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز. توسعه آموزش جندی شاپور، 6(4)، 338-332.
صبا، بهمن و اصل فتاحی، بهرام. (1396). تأثیر آموزش هوش معنوی با تأکید بر آموزه‌های قرآنی بر واکنش به استرس تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه شهرستان شبستر. مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی، 2(۳)، 136-117.
عباسیان، حسین و حیدرزاده، سارا. (1394). تبیین نقش خوش‌بینی تحصیلی و ساختار توانمندساز در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. پژوهش‌های رهبری و مدیریت آموزشی، 1(2)، 147-165.
عسکری، محبوبه؛ نوروزی، محدثه؛ رادمهر، حامد و محمدی، حسین. (1396). بررسی اثربخشی آموزش سلامت معنوی بر امیدواری و راهبردهای مقابله‌ای در بیماران مبتلا به مولتیپل. فصلنامه پژوهش در دین و سلامت، 3(3)، 17-5.
فخاریان، جمیله؛ یعقوبی، ابوالقاسم؛ ضرغام حاجبی، مجید و محققی، حسین. (1399). تدوین مدل علی سرزندگی تحصیلی بر اساس جو عاطفی خانواده، محیط یادگیری سازنده‌گرای اجتماعی و درگیری تحصیلی با میانجی‌گری خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه. فصلنامه تدریس پژوهشی، 7(3)، 28-1.
قاسمی، علی؛ کدیور، پروین؛ کرامتی، هادی و عرب‌زاده، مهدی. (1397). بررسی روایی و پایایی پرسشنامه خوش‌بینی تحصیلی معلم. نشریه روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، 9(32)، 148-131.
کمری، سامان و فولادچنگ، محبوبه. (1395). اثربخشی آموزش معنویت درمانی مبتنی بر مثبت نگری بر میزان امید به زندگی و رضایت از زندگی نوجوانان. پژوهش‌های روانشناسی بالینی و مشاوره، 1(11)، 23-5.
مرادی، کیوان؛ واعظی، مظفرالدین؛ فرزانه، محمد و میرزایی و محمد. (1394). خوش‌بینی تحصیلی معلمان و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در مدارس متوسطه شهری. مجله علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 6(22)، 164-141.
ملکی، حسن؛ شاملی، عباسعلی و شکراللهی، مهدی. (1396). مطالعه کتابخانه‌ای تربیت عبادی در کودکان. پژوهشکده امربه‌معروف و نهی از منکر. فصلنامه اسلام‌پژوهی تربیتی، 3(1)، 132-105.
نوری، ربابه. (1399). آموزش مهارت‌های معنوی. تهران: دانشگاه تهران.
ویسکرمی، حسنعلی و یوسف‌وند، لیلا. (1397). بررسی نقش سرزندگی تحصیلی و شادکامی در پیش‌بینی خلاقیت دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان. پژوهش در آموزش علوم پزشکی، ۱۰(۲)، 37-28.
Chinomona, E. (2017). Modelling The Influence Of Workplace Spirituality, Quality Of Work Life, Expectations Towards Work On Commitment To Long-Term Career Of Employees In Gauteng Province, South Africa. Journal of Applied Business Research, 33(4), 693-704.
Davis B. Mediators of the relationships between hope and wellbeing in older adults. Clinical Nursing Research, 14(3), 253-272.
Khan, S, Arshad, M.A., & Khan, K. (2018). self-development through soul management: context of islamic spiritual intelligence. Research Journal of Commerce Education andManagement Sciences, 1(1), 1-12.
King, P W. (2009). Climbing maslow’s pyramid. Leicester: Troubadour Publishing Ltd.
Loureiro, Coelho MC, Coutinho, Borges, Lucchetti, Lerkkanen, M., & Rasku-Puttonen, H. (2018). Quality of educational dialogue and association with students’ academic performance. Learning and Instruction, 55, 67-79.
Midi, M. M., Cosmos, G., Sinik, S. (2019). The effects of spiritual intelligence on academic achievement and psychological well-being of youths in kanibungan village, pitas. Southeast Asia Psychology Journal, 9, 1-14.
Mueller P, Plevak DJ, Rumnans TA. (2018). Religious involvement, spirituality, and medicine: Implications for clinical practice. Mayo Clinic Proceedings, 76(12), 1225-1235.
Pant, N., & Srivastava, S. K. (2019). The Impact of Spiritual Intelligence, Gender and Educational Background on Mental Health among College Students. Journal of religion and health, 58(1), 87-108.
Putwain,D. V & Connors, L & Symes, W & Douglas-Osborn. E. (2011) is academic buoyancy anything more than adaptive coping?. Anxiety,Stress & Coping, , 1-10.
Rabow, M. W., & Knish, S. J. (2015). Spiritual well-being among outpatients with cancer receiving concurrent oncologic and palliative care. Supportive Care in Cancer, 23(4), 919-923.
Shishu, Z. (2013). Religious participations and educational attainment: An empirical investigation. University of Incarnet Word, USA, Available at: http://cdn. intechopen.com/ pdfs/34152/InTech.
Solberg PA, Hopkins WG, Ommundsn Y, Halvari H. (2012). Effects of three training types on vitality among older adults: A self- determination theory perspective. Psychology of Sport and Exercise, 13, 407- 417.
دوره 30، شماره 55
فصلنامه تابستان
شهریور 1401
صفحه 269-290
  • تاریخ دریافت: 20 اردیبهشت 1400
  • تاریخ بازنگری: 26 تیر 1400
  • تاریخ پذیرش: 27 شهریور 1401
  • تاریخ انتشار: 01 شهریور 1401