تبیین مبانی هستی‌شناسی اخلاق سعادت و استنتاج دلالت‌های آن در اصول تربیت اخلاقی از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، گروه علوم تربیتی ، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه شاهد ،تهران، ایران.

2 نویسنده مسئول:دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین مبانی هستی‌شناسی اخلاق سعادت و استنتاج دلالت‌های آن در اصول تربیت اخلاقی از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی است. روش پژوهش استنتاجی بوده و به‌منظور گردآوری داده­های لازم جهت نیل به اهداف پژوهش، منابع موجود و مرتبط در قلمرو هستی‌شناسی و اخلاق قرآنی آیت‌الله جوادی آملی با استفاده از برگه­های فیش‌برداری از منابع، جمع­آوری و طی شش گام مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که حقیقت سعادت از نگاه آیت‌الله‌ جوادی‌ آملی یک درخواست فطری- عقلانی است و تحریک آن به کیفیت تربیت اخلاقی بستگی دارد و وقتی این خواست ظهور می‌کند که روح انسان با یافتن صفا و نورانیت و فراهم آوردن شرایطی اختیاری زمینه تحریک آن را فراهم آورد. در غیر این صورت این خواست در زیر حجاب خواسته‌های دنیایی و طبیعی مخالف با فطرت و عقلانیت مستور می‌ماند. چنین خواست فطری–عقلانی مبتنی بر مبانی هستی شناختی مانند از اویی و به‌سوی اویی بودن، هدفمندی، حرکت به‌سوی کمال مطلق، وابستگی به عدالت، مبتنی بر فطرت بودن، کرامت و شرافت انسان نسبت به دیگر مخلوقات می­باشد. از درون این مبانی می‌توان به اصولی مانند خدابینی، حکمت‌مداری، کمال‌گرایی، عدالت‌طلبی، ایمان‌گرایی، فطرت‌گرایی و عزتمندی رسید که قابلیت کاربست در تربیت اخلاقی منتهی به سعادت را دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Explaining the Ontological Foundations of the Ethics of Happiness And Deducing Its Implications inthe Principles of Moral Education From the Point of View of Ayatollah Javadi Amoli

نویسندگان [English]

  • Ahmad Taleifard 1
  • akbar rahnama 2
  • Roghyh Mousavi 3
1 Ph.D. Candidate, Department of philosophy of education, Department of Educational Sciences, Faculty of Humanities, Shahid University, Tehran, Iran
2 Corresponding author: Associate Professor, Department of Educational Sciences, Shahid University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Shahid University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The purpose of the current research is to explain the ontological foundations of the ethics of happiness and to deduce its implications in the principles of moral education from the point of view of Ayatollah Javadi Amoli. The research method is inferential and in order to collect the necessary data to achieve the goals of the research, existing and related sources in the field of ontology and quranic ethics of Ayatollah Javadi Amoli were collected and analyzed in six steps by using the sheets of sources. has taken. The results of the research show that the truth of happiness from Ayatollah Javadi Amoli's point of view is a natural-rational request and its stimulation depends on the quality of moral education and when this desire emerges, the human soul finds purity and enlightenment and provides optional conditions for its stimulation provided. Otherwise, this desire remains hidden under the veil of worldly and natural desires that are against nature and rationality. Such a natural-rational desire is based on ontological foundations such as being from him and towards him, being purposeful, moving towards absolute perfection, dependence on justice, being based on nature, human dignity and honor in relation to other creatures. from these foundations, one can reach principles such as godliness, wisdom, perfectionism, justice, faith, naturalism, and dignity, which can be used in moral education leading to happiness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Ethics of Happiness
  • the Foundations of Ontology
  • the Principles of Moral Education
  • Ayatollah Javadi Amoli

مراجع

امیری، حجت. (1397). جایگاه آبادانی دنیا در سعادت انسان از دیدگاه آیت‌الله جوادی آملی. پایان‌نامه سطح سه مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
امینی مشهدی، سمانه و آهنچیان، محمدرضا. (1393). تربیت اخلاقی و سعادت در نظام آموزشی ایران؛ مقابله دیدگاه فارابی، لاک، رورتی. دوفصلنامه اسلام و پژوهش­های تربیتی، 6 (1)، 80-65.
باقری، مهدی. (1389). مفهوم و جایگاه سعادت در اندیشه سیاسی ـ اجتماعی علامه طباطبائی و آیت‌الله جوادی آملی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه امام صادق(ع).
جوادی آملی، عبدالله. (1398). صهبای حج. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1397 الف). جامعه در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1397 ب). سیره پیامبران در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1395). مبادی اخلاق در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1394 الف). ادب فنای مقربان. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1394 ب). حکمت نظری و عملی در نهج‌البلاغه. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1392). صورت و سیرت انسان در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1391 الف). انسان آینه‌دار کمال و جمال خداوند. قابل دریافت از:
https://hawzah.net/fa/News/View/92090/
جوادی آملی، عبدالله. (1391 ب). گستره‌ی دین. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1390 الف). نسیم اندیشه. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1390 ب). اسلام و محیط‌زیست. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1388)، حق و تکلیف در اسلام. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1386). تفسیر تسنیم. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1385). هستی‌شناسی در قـرآن. قم: اسـرا.
جوادی آملی، عبدالله. (1384). فـطرت در قـرآن. قم: اسـرا.
جوادی آملی، عبدالله. (1383). هدایت در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1382). حیات حقیقی انسان در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1381 الف). شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1381 ب). نسبت دین و دنیا. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1379). مراحل اخلاق در قرآن. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. (1377). فلسفه حقوق بشر. قم: اسراء.
حسینی، عبدالرحیم. (1389). بازاندیشی نظریه سعادت در فلسفه اسلامی. فصلنامه فلسفه دین، 7(3)، 81-63.
خواص، امیر. (1381). بررسی تطبیقی سعادت از دیدگاه افلاطون، ارسطو و امام محمد غزالی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده الهیات و معارف اسلامی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
رحمانی، مرتضی. (1397). کمال و سعادت حقیقی انسان بر مبنای ویژگی‌های فطرت و استعدادهای درونی. پایان‌نامه سطح سه مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
زارعان، محمدجواد. (1397). ایمان، بنیاد ارزش‌ها. چکیده مقالات اولین همایش بین‌المللی تعلیم و تربیت مبتنی بر ارزش‌ها: گرایش‌های معاصر و چشم‌اندازهای اسلامی، قم: جامعه المصطفی(ص).
طباطبایی، محمدحسین. (1384). المیزان فی تفسیر القرآن (ترجمه محمدباقر موسوی همدانی). قم: دفتر انتشارات اسلامی.
عباسی مطلق، محمد. (1399). بررسی هستی‌شناسی مادی و معنوی از دیدگاه قرآن با تکیه بر تفسیر تسنیم. پایان‌نامه سطح سه مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
فیض، علیرضا. (1361). مبادی فقه و اصول. تهران: دانشگاه تهران.
لک زایی، رضا. (1390). سعادت متعالیه از منظر آیت‌الله جوادی آملی. فصل­نامه حکمت اسراء، 3(1)، 93-77.
محسنی، محمدسالم. (1393). سعادت از منظر فلسفه‌های مشاء، اشراق و حکمت متعالیه. ماهنامه معرفت، 23(6)، 34-25.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1382). به‌سوی خودسازی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
نادی نژاد، فاطمه. (1392). بررسی تطبیقی هستی­شناسی و پیامدهای تربیتی آن از دیدگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی و آگوستین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه کرمان.
Annas, J. (1993). The Morality of Happiness. Oxford University Press
Clark, K, J, & Samuel, A. (2011). Morality and Happiness. https://www.researchgate.net/publication/290273346
Effingham, N. (2013). An Introduction to Ontology. Polity.
Fernhout, H. (1989). Moral Education as Grounded in Faith. Journal of Moral Education, 18(3), 186-198.
Poli, R, Seibt, J., Healy, & M,
r Happiness and the Virtues of the Will. Journal of Moral Theology, 3(1), 18-3Kameas, (2011). Theory and Applications of Ontology. Springer Netherlands.
Porter, J. (2014). The Desire fo8.
Scarlato, M, C, & Kohm, L, M. (1999). Integrating Religion, Faith, and Morality in Traditional Law School Courses. Regent University Law Review, 11(1), 49-69.
Shau, K. (2018). Aristotle on Happiness: An Analysis. https://kevinshau.medium.com/aristotle-on-happiness-an-analysis-1d5f57dd192
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
دوره 30، شماره 56
فصلنامه پاییز
آذر 1401
صفحه 59-86

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 مهر 1400
  • تاریخ بازنگری: 06 آذر 1400
  • تاریخ پذیرش: 08 آذر 1400
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار