شناسایی شایستگی‌های مشاوران در نظام تعلیم و تربیت عمومی با رویکرد اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته مقطع دکتری رشته مشاوره، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 نویسنده مسئول: استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران،ایران.

3 استاد، گروه مشاوره، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تعیین شایستگی­های مشاوران نظام تعلیم و تربیت عمومی کشور بود. این پژوهش از نظر هدف از نوع تحقیقات توسعه‌ای و از نظر روش جزو پژوهش‌های کیفی بود که با استفاده از روش تحلیل مضمون و مصاحبه ساختاریافته انجام شد. جامعه آماری پژوهش، تعداد 54 نفر شامل (مدیران گروه­های مشاوره مناطق نوزده‌گانه آموزش‌وپرورش شهر تهران به تعداد 19 نفر و اساتید دانشگاه فرهنگیان و مشاوران آموزش‌وپرورش شهر تهران با تحصیلات دکتری به تعداد 35 نفر) بود. نمونه تحقیق برای مصاحبه­ ساختاریافته تعداد 18 نفر از جامعه آماری پژوهش بود که با شیوه هدفمند انتخاب شدند. از روش کتابخانه‌ای به‌منظور بررسی ادبیات، پیشینه و اسناد بالادستی حوزه تعلیم و تربیت و از روش میدانی به‌منظور گردآوری نظرات اعضای نمونه کیفی بهره گرفته شد. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کتابخانه‌ای، فیش و در بخش میدانی مصاحبه ساختاریافته بود. برای تعیین اعتبار ابزار مصاحبه ساختاریافته از اعتبار محتوایی (روایی محتوا و روایی صوری) استفاده شد. در این کار از نظرات گروه هدایت‌کننده تحقیق و شش نفر از اساتید دانشگاه استفاده و سؤالات دارای اشکال، اصلاح شدند. برای توصیف داده­های تحقیق از جداول فراوانی و نمودارها و برای بررسی معنی‌داری فراوانی نظرات مصاحبه‌شوندگان از آزمون دوجمله­ای استفاده شد. یافته‌های حاصل از بررسی ادبیات و تحلیل مصاحبه‌ها، 8 مؤلفه اصلی شایستگی­های مشاوران آموزش‌وپرورش شامل دانش، توانایی‌ها، مهارت‌ها، ویژگی­های شخصیتی، ویژگی‌های اخلاقی، نگرش، بینش و اعتبار بود که در سطح معنی­داری 05/0 مورد تائید قرار گرفتند. از بین 197 مؤلفه فرعی شایستگی­های استخراج‌شده از ادبیات و پیشینه تحقیق پس از اخذ نظرات مصاحبه‌شوندگان تعداد 150 مؤلفه فرعی با آزمون دوجمله­ای در سطح معنی‌داری 05/0 مورد تائید قرار گرفته و 47 مؤلفه فرعی معنی‌دار نشده و رد شدند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Identifying the Competencies of Counselors in the Public Education System with an Islamic Approach

نویسندگان [English]

  • Maryam Naseri 1
  • Reza Hosseinpour 2
  • Abdoullah Shafiabady 3
1 Graduated with a doctorate degree in counseling, Science and Research Department, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Corresponding Author: Assistant Professor, Educational Sciences, Imam Hossein University, Tehran, Iran,
3 Professor, Counseling Department, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The aim of the current research was to determine the qualifications of consultants in the country's public education system. In terms of the purpose of this research, it was a developmental type of research and in terms of the method, it was a qualitative research that was conducted using thematic analysis and structured interviews. The statistical population of the research consisted of 54 people including (19 people of the directors of consulting groups of the nineteen educational districts of Tehran and 35 people of Farhangian University and educational consultants of Tehran with doctoral education). The research sample for the structured interview was 18 people from the statistical population of the research who were selected in a targeted manner. The library method was used in order to review the literature, background and upstream documents in the field of education and the field method was used in order to collect the opinions of the qualitative sample members.The data collection tool in the library section was FISH and in the field section was structured interview. Content validity (content validity and face validity) was used to determine the validity of the structured interview tool. In this work, the opinions of the research guiding group and six professors of the university were used and the questions with problems were corrected. Frequency tables and graphs were used to describe the research data, and binomial test was used to check the significance of the frequency of the interviewees' opinions. The findings of the literature review and interview analysis were the 8 main components of the competencies of educational consultants, including knowledge, abilities, skills, personality traits, moral traits, attitude, insight, and credibility, which were confirmed at a significance level of 0.05. they got. Among the 197 sub-components of competencies extracted from the literature and research background, after obtaining the opinions of the interviewees, 150 sub-components were confirmed with a two-sentence test at a significance level of 0.05, and 47 sub-components were not significant and were rejected.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competency
  • Main Component
  • Secondary Component
  • Consultant
  • Education and Training
  • Islamic Approach

مراجع

آموزش‌وپرورش. (1382). سالنامه برنامه و سیاست‌های آموزش‌وپرورش. تهران: وزارت آموزش‌وپرورش.
آموزش‌وپرورش. (1390). سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش. تهران: وزارت آموزش‌وپرورش.
پروچاسکا، جیمز و نورکراس، جان­سی. (2013). نظریه­های روان‌درمانی (ترجمه هامایاک آوادیس یانس). تهران: انتشارات رشد.
چوپانی، موسی و کرمی، مرتضی. (1398). معماری شایستگی­های مشاوران مراکز مشاوره و خدمات روانشناسی: ارائه الگو مبتنی بر داده‌های کیفی مطالعه موردی: مراکز مشاوره شمیم وابسته به نیروهای مسلح ج.ا.ا. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، سال دهم، شمارة 37.
حقایقی زنجانی، حسین. (1376). صفات و ویژگی های مشاور در اسلام. تهران: نشریه‌ مکتب اسلام، شماره 3.
حسین‌پور، رضا؛ رضایت، غلامحسین و عمادی، حیدر. (1394). طراحی الگوی شایستگی‌های مداحان و نیازسنجی آموزشی آن­ها. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه آموزشی، دانشکده، دانشگاه جامع امام حسین(ع)، تهران:
دلاور، علی. (1398). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: انتشارات ویرایش.
دیانتی، محمد و عرفانی، مریم. (1388). شایستگی؛ مفاهیم و کاربردها. ماهنامه تدبیر، 206، 19-14.
دیباواجاری، مریم؛ شفیع­آبادی، عبدالله؛ اسمعیلی، معصومه و کرمی، ابوالفضل. (1392). مقایسه صلاحیت­های مشاوره چندفرهنگی مشاوران قومیت­های مختلف شهر تهران در ابعاد دانش، آگاهی و مهارت. پژوهش در سلامت روان‌شناختی، 6(3)، 49-40.
رضایت، غلامحسین. (1390). طراحی الگوی شایستگی­های رؤسای دانشگاه­های دولتی ایران. پایان‌نامه دکتری. گروه آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
رضایت، غلامحسین؛ یمنی دوزی سرخابی، محمد؛ کیامنش، علیرضا و نوه ابراهیم، عبدالرحیم. (1390). طراحی الگوی شایستگی‌های رؤسای دانشگاه‌های دولتی ایران. فصلنامه آموزش عالی ایران، 4(1)، 84-47.
رضایت، غلامحسین؛ یمنی دوزی سرخابی، محمد؛ کیامنش، علیرضا؛ نوه ابراهیم، عبدالرحیم. (1390). معماری الگوهای شایستگی: ارائه چارچوب مفهومی. فصلنامه پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، 3(10)، 82-49.
رضایت، غلامحسین و صادق­بیگی، منیژه. (1397). تدوین الگوی شایستگی­های دبیران دبیرستان­های دولتی ایران. فصلنامه نوآوری­های آموزشی، سال هفتم، شماره 65، 104-75.
سلطانیه، حسین. (1392). مشاوره تحصیلی. تهران: انتشارات کانون مشاوران ایران.
سلیمانیان، علی‌اکبر و نظری، علی‌محمد. (1392). فنون و فرآیند مشاوره: رویکرد یکپارچه چندنظریه‌ای. تهران: نشر علم
شفیع­آبادی، عبدالله. (1394). روش­ها و فنون مشاوره. تهران: کتاب فکر نو.
شفیع­آبادی، عبدالله و ناصری، غلامرضا. (1390). نظریه­های مشاوره و روان­درمانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
شورای عالی انقلاب فرهنگی. (1390). مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم­وتربیت جمهوری اسلامی ایران. تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی.
علاقه‌بند، علی. (1380). اصول مدیریت آموزشی. تهران‌: دانشگاه پیام نور
کاویانی، حسین؛ نوری­زاده، مریم؛ پورناصح، مهرانگیز و قدس­میرحیدری، سیمین. (1381). جایگاه مشاوران مدارس و موانع مشاوره. فصلنامه تازه­های علوم شناختی، سال چهارم، شماره 1، 67-82.
کریمی مزیدی، سجاد؛ زارعی محمودآبادی، حسن؛ قادری ثانوی، رمضانعلی؛ حبیب‌پور، کرم و علی‌پور، فردین. (1392). رابطه سرمایه اجتماعی و کجروی در بین دانش‌آموزان پسر ۱۵ تا ۱۸ ساله شهر تهران در سال تحصیلی ۱۳۹۱-۱۳۹۰. فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، ۱۳(۵۰)، ۱۱۱-۱۳۴.
کوری، جرالد. (2013). موردپژوهی در مشاوره و روان‌درمانی (ترجمه عبدالله شفیع‌آبادی و بیتا حسینی). تهران: انتشارات جنگل.
کیانی، اردشیر؛ نوابی­نژاد، شکوه و احمدی، خدابخش. (1387). ویژگی­های شخصیتی و رعایت اخلاق حرفه­ای در مشاوران و روانشناسان. مجله اندیشه و رفتار، 2(8)، 79-90.
محمــدی، جهانگیر. (1384). مهارت‌های موردنیاز معلمان در عصر دانایی. تهران: مجموعه مقالات برگزیده همایش معلم در عصر فناوری اطلاعات.
 محمدیان­فر، علیرضا. (1380). مشاور و مشاوره. تهران: نشر آفتابیان فرهنگ.
مطهری، محمدرضا. (1379). مشاوره و راهنمایی از دیدگاه اسلام. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
نعیمی، ابراهیم و شریعتی، صدرالدین. (1386). بررسی اصول و فنون مشاوره اسلامی از دیدگاه قرآن و روایات. رساله دکتری، گروه آموزشی، دانشکده، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
یوسلیانی، غلامعلی؛ دادجوی توکلی، عطیه و عبدالهی، بیژن. (1393). شناسایی و اعتبارسنجی شایستگی‌های حرفه‌ای معلمان اثربخش. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 13(49)، 25-48.
Borgers, S. B., & Tyndall, L. W. (2013). Setting expectation for group. Journal for specialists in group work, 7(2), 109-111.
Boyatzis, R. E. (1982). The competent manager: A model for effective performance, New York: John Wiley & Sons.
Boyatzis, R. E. (2008). Competencies in the 21 st century. Journal of Management Development, Vol. 27, NO. 1, pp. 5-1.
Boyatzis, R. E., Goleman, D. & Rhee, K. (1999). Clustering Competences in Emotional Intelligence: Insight from the Emotional Competence Inventory. Handbook of Emotional Intelligence. San Francisco: Jossey-Bass.
Boyatzis, R. E., Goleman, D. & Rhee, K. (2000). Clustering Competence in Emotional Intelligence Insights for the Emotional Competence Inventory. Chapter in Handbook of Emotional Intelligence. San Francisco. Jossey-Bass.
Bozionelos, N., Bozionelos, G., Polychroniou, P., & Kostopoulos, K. (2012). Mentoring receipt and personality: Evidence for non-linear relationships. Journal of Business Research, 43, 173-192.
Comas-diaz, L. (2014). The future of psychotherapy with ethnic minorities. Journal of Psychotherapy, 29(1), 88-94.
Dubois, D. D., & Rothwell, W. J. (2000). The competency toolkit: Volume I. Amherst, MA: HRD Press.
Dubois, D. D., Rothwell, W. J., Stern, D. J., & Kemp, L. K. (2004). Competency-based Human Resource Management. Palo Alto, CA: Davies-Black Publishing.
Dubois, D.D. (1993). Competency-based performance improvement: a strategy for organizational change. Amherst, MA: HRD. organizational change. Amherst, MA.
Farber, B. A., & Dooling, E. M. (2011). Positive regard and affirmation. In J.C. Norcroos (ED), Psychotherapy relationship that work: Evidence-based responsiveness (2nd ed., pp. 168-186). New York: Oxford university press.
Frame, M. W. (2003). Integrating religion and spirituality into counseling: A comprehensive approach. Belmont, CA: Books /Cole, Cengage Learning.
Gallo, G. (2004). Operation Research and Ethics: Responsibility, Sharing and cooperation. European Journal of Operational Research, 153(2), 468-478.
Gentry, W. A., Weber, T. J., & Sadri, G. (2008). Examining career-related mentoring and managerial performance across cultures: A multilevel analysis. Journal of Vocational Behavior, 72, 241-253.
Hamel, G., & Prahalad, C. K. (1994). Competing for the future. Harvard Business Review, 72(4), 122-128.
Hay Group. (2003). Using competencies to identify high performers: An overview of the basics [Report]. Available from https://www.haygroup.com/index.aspx.
Kazantizis, N., Labate, L. (2007). Handbook of homework assignments in psychotherapy: Research, practice, prevention. New York: Springer.
Kuoyang, K., Rogres, A., Spitzmuller, Ch., Lin, M. T., & Lin, Ch. H. (2014). Who should serve as mymentor? The effects of mentor's gender and supervisory status on resilience in mentoring relationships. Journal of Vocational Behavior, 85, 191–203.
Lawrence, DJ. (2011). Human Subject Research: Reporting Ethics Approval and Informed Consent In 3 Chiroractic Journals. Journal of Manipulative and Physiological Therapeutics, 34(9), 627-633.
McClelland, D. (1973). Testing for competence rather than for "intelligence". American Psychologist, 28(1), 1-14.
Michael, S. O. (2015). In search of universal principles of higher education management and applicability to Moldavian higher education system. International Journal of Educational Management, 18(2), 118-137.
Mulder, M. (2001). Competence development - some background thoughts. The Journal of Agricultural Education and Extension, 7(4), 147-158.
Mulder, Martin. Gulikers, Judith. Biemans, Harm. Wesselink, Renate. (2009). The new competence concept in higher education: error or enrichment?. Journal of European Industrial Training, 33(8/9), pp. 755-770.
Ramaswami, A., Huang, J., & Dreher, G. F. (2014). Mentoring across cultures: The role of gender and marital status in Taiwan and the U.S. Journal of Business Research, 67, 2542-2549.
Solansky, S. T. (2010). The evaluation of two key leadership development program components: Leadership skills assessment and leadership mentoring. Journal of The Leadership Quarterly, 21, 675-681.
Wang, Y. H., Hu, Ch., Hurst, C. S., & Yang, Ch. Ch. (2014). Antecedents and outcomes of career plateaus: The roles of mentoring others and proactive personality. Journal of Vocational Behavior, 85, 319-328.
Weinberg, F. G., & Locander, W. B. (2014). Advancing workplace spiritual development: A dyadic mentoring approach. Journal of The Leadership Quarterly, 25, 391-408.
Zur, O. (2013). Boundaries in psychotherapy: Ethical and clinical explorations. Washington, DC: American psychological Association.
پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
دوره 30، شماره 56
فصلنامه پاییز
آذر 1401
صفحه 11-57

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 22 دی 1398
  • تاریخ بازنگری: 07 مرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 23 مرداد 1401
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار