کاربرد خیال در تربیت بر اساس مبانی صدرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

نویسنده مسئول: استادیار، گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه فرهنگیان، اصفهان، ایران

چکیده

پیشنهاد اصولی برای استفاده از خیال در تربیت، هدف مقاله حاضر است. چیستی خیال، ماهیت تربیت، رابطه این دو با یکدیگر و اصول کاربرد خیال در تربیت، پرسش‌های اصلیِ در این پژوهش هستند. از روش تحلیل و استنتاج، برای تبیین موضوع استفاده شده است. ابداعات فلسفی ملاصدرا در اثبات عالم خیال متصل و تجرد خیال، که امکان اتحاد نفس با این صور را فراهم نموده، پیامدهای مهمی در تبیین تحولات نفس به‌عنوان موضوع اصلی تربیت، داشته است. علاوه بر آن حضور و نقش خیال در ظهور اراده‌ها و انجام اعمال، کسب معرفت، و شکل‌گیری هویت انسان‌ها، رابطه‌ای مهم و ماندگار میان خیال و امر تربیت فراهم آورده است. اصول چهارده‌گانه کاربرد خیال در تربیت، در سه بخش اصول عام، اصولی برای تربیت خود و اصولی برای تربیت دیگران، با هدف کمک به تقویت نقش خیال در حوزه تربیت، ارائه شده‌اند. اهمیت خیال، مدیریت خیال، مدیریت عواطف، نقد صور خیالی، گشودگی برای افق‌های جدید، الگودهی هویتی، زمینه‌سازی و ... از اصول پیشنهادی کاربرد خیال در تربیت هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Application of imagination in education based on Sadrai principles

نویسنده [English]

  • Seyed Mehdi Mirhadi
Corresponding author: Assistant Professor of Philosophy of Education, Farhangian University, Isfahan, Iran
چکیده [English]

The purpose of this article is to suggest principles for using imagination in education. What is imagination, the nature of education, the relationship between the two and the principles of using imagination in education are the main questions in this research.
The method of analysis and inference has been used to explain the subject. Mulla Sadra's philosophical innovations in proving the connected world of imagination and the isolation of imagination, which provided the possibility of uniting the soul with these forms, had important consequences in explaining the evolution of the soul as the main subject of education.
In addition, the presence and role of imagination in the emergence of wills and actions, acquisition of knowledge, and the formation of human identity has provided an important and lasting relationship between imagination and education. The fourteen principles of the use of imagination in education are presented in three sections: general principles, principles for self-education and principles for the education of others, with the aim of helping to strengthen the role of imagination in the field of education.
The importance of imagination, management of imagination, management of emotions, criticism of imaginary images, openness to new horizons, identity modeling, context building, etc. are some of the suggested principles of using imagination in education

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fiction
  • Education
  • Principles
  • Mulla Sadra
ابن سینا، حسین (1387). اشارات و  تنبیهات. تهران: دفتر نشر کتاب.
ابن سینا، حسین (1392) اشارات و تنبیهات جلد 1. ترجمه حسن ملکشاهی، تهران: انتشارات سروش.
اعرافی، علیرضا(1391) تعریف تربیت و تطبیق آن بر حرکت فلسفی، فصلنامه علمی پژوهشی تربیت اسلامی،ش14: 28-7 .
باقری، خسرو(1390) نگاهی دوباره به تربیت اسلامی ج1، تهران: انتشارات مدرسه.
باقری، خسرو (1389) درآمدی بر فلسفه تعلیم‌وتربیت جمهوری اسلامی ج1، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
بهشتی، سعید(1390) کاوش‌هایی در فلسفه تعلیم‌وتربیت اسلامی، فصلنامه علمی پژوهشی اندیشه نوین دینی، شماره 26: 164-143
ترکمان، محسن(1396) راه‌های مهار و تربیت قوه خیال بر مبنای حکمت اسلامی، نشریه پژوهش‌های فلسفی – کلامی، شماره 73، صفحات 64 – 46 .
جوادی آملی، عبدالله(1382) حیات حقیقی انسان در قرآن، قم: نشر اسرا.
حسن زاده آملی، حسن(1380) عیون مسائل نفس، جلد 1، ترجمه ابراهیم احمدیان . قم: نشر قیام.
حسن زاده آملی، حسن (1380) عیون مسائل نفس، جلد 2، ترجمه محمد حسین نائیجی. قم: نشر قیام.
داوری اردکانی، رضا(1389) فلسفه تطبیقی، تهران: نشر ساقی.
دینانی، غلامحسین(1388) شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی، تهران: حکمت.
رهنما، اکبر(1389) نقادی رویکرد استنتاج در فلسفه تعلیم‌وتربیت. همایش انجمن فلسفه تعلیم‌وتربیت.
سهروردی، شهاب الدین (1356) مجموعه مصنفات شیخ اشراق ج2، تصحیح و مقدمه هانری کربن، تهران: انتشارات انجمن حکمت و فلسفه ایران.
علم الهدی، جمیله(1386) چرخش از عالم دو قطبی به جهان سه درجه ایی، نشریه نوآوری‌های آموزشی  شماره 20، صفحات 178 – 149 .
کاپلستون، فردریک(1389) تاریخ فلسفه ج 6، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، تهران: سروش.
کاپلستون، فردریک (1388) تاریخ فلسفه ج 1، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، تهران: سروش.
کاپلستون، فردریک (1386) تاریخ فلسفه ج 9، ترجمه عبدالحسین آذرنگ و محمود یوسف ثانی، تهران: سروش.
.کربن، هانری(1395) ارض ملکوت، ترجمه انشااله رحمتی، تهران: سوفیا.
گرجیان، محمد مهدی(1398) نقش تطهیر خیال در وصول به مقام توحید الهی، نشریه آیین حکمت، شماره 41، صفحات 71- 49 .
ملاصدرا، صدرالدین محمد(1381) المبدا و المعاد فی الحکمه المتعالیه، جلد 2، تصحیح، تحقیق و مقدمه محمد ذبیحی، جعفر شاه نظری. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1383) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه، جلد 1، تصحیح، تحقیق غلامرضا اعوانی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1380) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه، جلد 2، تصحیح، تحقیق ومقدمه مقصود محمدی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1383) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه، جلد 3، تصحیح، تحقیق ومقدمه مقصود محمدی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1383) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه، جلد 4، تصحیح، تحقیق و مقدمه مقصود محمدی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1381) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه، جلد 6، تصحیح، تحقیق و مقدمه احمد احمدی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1380) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه، جلد 7، تصحیح، تحقیق ومقدمه مقصود محمدی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1383) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه، جلد 8، تصحیح، تحقیق و مقدمه علی اکبر رشاد. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1382) الحکمه المتعالیه فی الاسفارالاربعه، جلد 9، تصحیح، تحقیق و مقدمه رضا اکبریان. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1384) اسفاراربعه ج 3/1، ترجمه محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1383) اسفاراربعه، ج 2/4، ترجمه محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1392) اسفار، سفر دوم، ترجمه محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1366) تفسیرالقران الکریم جلد 5. قم: نشربیدار.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1391 ج) عرشیه، ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1390) مبدا و معاد ج2، ترجمه جعفر شانظری، قم: انتشارات دانشگاه قم.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1386) مفاتیح الغیب ج 2، تصحیح و تحقیق نجفقلی حبیبی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1385 الف) شواهد الربوبیه، ترجمه جواد مصلح، تهران: انتشارات سروش.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1385 ب) اسرارالایات، ترجمه محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1384) مفاتیح الغیب، ترجمه محمد خواجوی، تهران: انتشارات مولی.
ملاصدرا، صدرالدین محمد (1375) مرآت الاکوان (تحریر شرح هدایه ملاصدرا)، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
مهدی پور، محمد حسن(1396) نقش و جایگاه قوه خیال در تهذیب اخلاق، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه معارف اسلامی قم.
مهر محمدی، محمود(1389) بازشناسی مفهوم و تبیین جایگاه تخیل در برنامه‌های درسی و آموزشی، نشریه مطالعات تربیتی و روانشتاسی، شماره 39، صفحات 20 – 5
نصر، سید حسین(1383) تاریخ فلسفه اسلامی، تهران: انتشارات حکمت.
یوسفی سوته، رقیه(1398) بررسی تحلیلی نقش قوه خیال در تعالی انسان بر مبنای حکمت متعالیه، پایان نامه دکتری، دانشگاه باقرالعلوم .
دوره 30، شماره 57
فصلنامه زمستان
بهمن 1401
صفحه 61-88
  • تاریخ دریافت: 23 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 30 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 02 اسفند 1399
  • تاریخ انتشار: 01 بهمن 1401