بررسی شبکه مفهومی تمثیلات تربیتی قرآن کریم بردرک بازنمایی های مفهوم عمل باتکیه برتفسیرالمیزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکترای تخصصی رشته فلسفه تعلیم و تربیت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

چکیده

تمثیلات قرآنی یکی از شاخصه های بیان قرآنی است که تاکنون پژوهشگران با پرداختن به نکات ظریف ادبی وبلاغی، روش انتقال مفاهیم، جنبه های زیبا شناختی و پدیدارشناختی وجلوه های تربیتی آنها، ابعاد مختلفی از این روش تبیینی را استخراج نموده اند. این در حالی استکه دریک نگاه و زمینه کل نگر می توان به وجود «ارتباط» معناداری بین این تمثیلات دست یافت به نحوی که این ارتباط، موجب توسعه معانی هریک از تمثیلات در شبکه ارتباطی آنها خواهد شد. پژوهش حاضر با مبنا قراردادن بازنمایی تمثیلات قرآنی ذیل مفهوم «عمل» در پی دستیابی به شبکه مفهومی در اینگونه تمثیلات می باشد. برای بررسی تغییرات بازنمایی این تمثیلات، روش تحلیل نشانه شناسی که بیشتر به عنوان رویکردی که به تحلیل های متنی می پردازد ، مورد استفاده قرار گرفته است. از ویژگی های این روش توجه به تحلیل های ساختاری است. این نوع تحلیل ها شامل تشخیص اجزاء تشکیل دهندۀ یک نظام نشانه شناختی مانند یک متن و تعیین روابط ساختاری میان آنهاست. در پژوهش حاضر مشخص گردید تمثیلات مورد مطالعه درتغییربازنمایی خود نشانه هایی از رشد و گسترش آثار عمل، در ابعاد مختلف و درسطوح متفاوت، در دو بخش مثبت و منفی، با طرح واره‌هایی از تثبیت، انسجام، ساختار، احاطه و اساس، بصورت تقابلی در تصویرهای مختلف بازنمایی نموده اند.



کلید واژه: تمثیل، بازنمایی، ساختار، عمل.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigating the Conceptual Network of Educational Allegories of the Holy Quran by Understanding the Representations of the Concept of Action Based on the Interpretation of the Scale

نویسنده [English]

  • ghadir khajepour
PhD student in Philosophy of Education, Science and Research Department, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Quranic allegories are one of the characteristics of Quranic expression that so far, researchers have extracted various dimensions of this explanatory method by addressing the subtle points of literary and rhetorical methods, methods of conveying concepts, aesthetic and phenomenological aspects and their educational manifestations. However, in a holistic view, a significant "connection" can be achieved between these allegories, so that this connection will develop the meanings of each allegory in their communication network. The present study seeks to achieve a conceptual network in such allegories by basing the representation of Quranic allegories under the concept of "action". To examine the changes in the representation of these allegories, the method of semiotic analysis, which is mostly used as an approach to textual analysis, has been used. A feature of this method is attention to structural analysis. This type of analysis involves identifying the components of a semiotic system, such as a text, and determining the structural relationships between them. In the present study, it was found that the studied allegories in changing their representation show signs of growth and expansion of the effects of action, in different dimensions and at different levels, in both positive and negative parts, with schemas of consolidation, coherence, structure, enclosure and basis. Different images are represented.

Keywords: Action, Allegory, Representation, Structure,

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Action
  • Allegory
  • Representation
  • Structure

عنوان مقاله [العربیة]

البحث عن تأثیر تمثیل الأمثال التربویۀ للقرآن الکریم فی فهم الشبکۀ المفاهیمیۀ ل "العمل" استنادا إلى تفسیر المیزان

چکیده [العربیة]

تعد التمثیلات القرآنیۀ أحد مؤشرات البیان القرآنی، و قد استخرج الباحثون حتى الآن جوانب مختلفۀ من هذا
الأسلوب التبیینی من خلال تناول النکات الأدبیۀ و البلاغیۀ الظریفۀ، و طریقۀ إیصال المفاهیم، و الجوانب الجمالیۀ و
الظواهریۀ، و جلواتها التربویۀ. وفی الوقت نفسه، و من خلال نظرة و سیاق شمولیین، من الممکن تحقیق "ارتباط"
ذی معنى بین هذه التمثیلات بطریقۀ یؤدی هذا الارتباط إلى تطویر معانی کل من التمثیلات فی شبکۀ الاتصال
الخاصۀ بها. انطلاقا من تمثیل الأمثال القرآنیۀ تحت مفهوم "العمل"، یهدف البحث الحالی إلى تحقیق شبکۀ مفاهیمیۀ
فی مثل هذه التمثیلات. و لدراسۀ التغیرات التی طرأت على تمثیل هذه التمثیلات، تم استخدام منهج التحلیل
السیمیائی، الذی یستخدم فی الغالب کمنهج یتناول التحلیل النصی. و من ممیزات هذه الطریقۀ الاهتمام بالتحلیلات
الهیکلیۀ. یتضمن هذا النوع من التحلیلات، تحدید الاجزاء المکونۀ لنظام معرفتی مثل نص و تحدید العلاقات الهیکلیۀ
بینها. و فی البحث الحالی تبین أن التمثیلات المدروسۀ فی تغییر تمثیلها،تمثّل دلائل على النمو و توسع آثار العمل،
فی الأبعاد المختلفۀ و على مستویات مختلفۀ، فی جزئین، إیجابی و سلبی، مع مخططات من التثبیت و التماسک و
البنیۀ و الاحاطۀ و الأساس، بطریقۀ متقابلۀ فی الصور المختلفۀ.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

  • التمثیل
  • اعادة الارائۀ
  • البنیۀ
  • العمل

Smiley face

قرآن کریم، ترجمه حسین انصاریان، 1383، قم، انتشارات اسوه.
طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1386) تفسیرالمیزان، قم، دفترانتشارات اسلامی.
ایازی، سیدمحمد (1380) چهره پیوسته قرآن، تهران، نشرهستی نما.
قائمی­نیا، علیرضا (1393) بیولوژی نص - نشانه‌شناسی وتفسیرقرآن، قم، سازمان انتشارات پژوشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی.
باقری، خسرو (1387) نگاهی دوباره به تعلیم و تربیت اسلامی، تهران، انتشارات مدرسه.
بندرریگی، محمد، (1366) فرهنگ عربی به فارسی، قم، انتشارات اسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر، مثال‌های زیبای قرآن امثال القرآن جلد: ۱، 1382، قم، انتشارات نسل جوان.
سیف، علی اکبر، روانشناسی پرورشی، 1389، تهران، نشر دوران.
قاسمی، حمید محمد، تمثیلات قرآن وجلوه‌های تربیتی آن، 1385، تهران، شرکت چاپ ونشر بین‌الملل
امینی، مهدی (1395)، بررسی مبانی حکمی رمز ونماددر اندیشه ملاصدرا، فصلنامه علمی و پژوهشی کیمیای هنر شماره 18.
پارسا، حمید (1373)، نمادواسطوره درعرصه توحید وشرک، قم، نشراسرا.
صفوی، کورش، استعاره، 1396، تهران، انتشارات علمی.
اکبری، سیده میترا، انسیه خزعلی، 1395، نشانه‌شناسی واژگانی نفاق در قرآن کریم، فصلنامه لسان مبین، سال 8 ص 25.
مصباح یزدی، محمد تقی، 1376، اخلاق درقرآن، قم، انتشارات موسسه آمورزشی وپژوهشی امام خمینی (ره).
مهرمحمدی، محمود، وهمکاران، 1386، اشکال بازنمایی وشناخت وبرنامه درسی، بازکاوی نظریه کثرت‌گرایی شناختی، فصلنامه تعلیم وتربیت شماره 95 ص 30.
نصیری، علی، 1379، قرآن و زبان نمادین، نشریه معرفت، شماره 35 ص 25.
فرید، زهرا، 1387، مثل درقرآن، پژوهش‌های قرآنی، شماره 56 ص 156.
خواجه، امیر، وهمکاران،1395، بهبود روش‌های یاددهی-یادگیری به کمک نقشه مفهومی ذهنی.
رضایى اصفهانى، محمدعلى،1387، تفسیر قرآن مهر، قم، نشر پژوهش‌هاى تفسیر و علوم قرآن.
شعبانی، حسن،1397، روش تدریس پیشزفته، تهران، انتشارات سمت.
جانپور، محمد، لطفی، سیدمهدی، 1394، نقش آیات اخلاقی قرآن کریم در تدوین نظام هدایت فردی و اجتماعی، نشریه تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شماه 2.