بررسی مفهوم عدالت وچگونگی تحقق آن دردیدگاه ملا صدرا با تکیه بر نقش حکمت در آموزش

بزرگی, خدیجه; بهشتی, سعید; سلحشوری, احمد; رشیدی, شیرین

بررسی مفهوم عدالت وچگونگی تحقق آن دردیدگاه ملا صدرا با تکیه بر نقش حکمت در آموزش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموخته مقطع دکتری،رشته فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی،پردیس تحصیلات تکمیلی خود گردان ،دانشگاه علامه طباطبائی،تهران،ایران.

² استاد گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی،دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی،تهران،ایران.

³ دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی ، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی،تهران،ایران.

⁴ استادیار ، گروه فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی ، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی،دانشگاه علامه طباطبائی،تهران،ایران.

چکیده

پژوهش با هدف بررسی چگونگی تحقق عدالت طبق دیدگاه ملا صدراصورت گرفت. برای دستیابی به هدف پژوهش، آثار ملاصدرا به عنوان جامعه و مواردی در آثار ملا صدرا درارتباط با اهداف پژوهش از طریق نمونه گیری هدفمند به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفت.رویکرد بکار گرفته شده در پژوهش بنیادی وکیفی است. درپژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده گردید.به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای (استقرائی-قیاسی) استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان می دهد که مفهوم عدالت دردیدگاه ملا صدرا عبارت است از حرکتی مستمر ، پیوسته ومشکک تا نفس، آنچه که صلاحیت و استعدادش را دارد،دریافت نمایدو تجلی صفات الهی گردد. استعداد حقیقی انسان همان خداگونه شدن است وبرای اینکه انسان در مسیر خدا گونه شدن قرار بگیرد، آموزش او در ساحت های چهار گانه او درارتباط با خدا ، خود، مردم وهستی در جهت خدا گونه شدن وهمینطور پاسخ به نیاز های اساسی انسان ها درراستای تحقق عدالت در جامعه اهمیت دارد . ملا صدرا معتقد است که حکمت انسان را متصف به عدل می کند، با عدالت در ابعاد وجودی ،انسان متصف به حکمت می شود و فرد حکیم عادل است و عدالت را در جامعه برپا می کند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22516972.1402.31.61.4.0

عنوان مقاله [English]

Investigating the concept of justice and how to realize it in Mulla Sadra's point of view, relying on the role of wisdom in education

نویسندگان [English]

khadije bozorgi ¹
saeed beheshti ²
ahmad salahshoor ³
shirin rashidi ⁴

¹ Graduated from the doctoral level, Department of Philosophy of Islamic Education, Self-Governing Postgraduate Education Campus, Allameh University.

² Corresponding author: Professor, Department of Philosophy of Islamic Education, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

³ Associate Professor, Department of Philosophy of Islamic Education, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

⁴ Assistant Professor, Department of Philosophy of Islamic Education, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The research was carried out with the aim of investigating how to realize justice according to Mulla Sadra's point of view. To achieve the goal of the research, Mullah Sadra's works as a society and cases in Mullah Sadra's works in relation to the objectives of the research were examined through purposeful sampling as a sample. The approach used in the research is fundamental and qualitative. Conceptual and inferential content analysis method was used in the research. In order to analyze data, integrated content analysis method (inductive-comparative) was used. The obtained results show that the concept of justice in Mulla Sadra's view is a continuous, continuous and questionable movement until the soul receives what it has the competence and talent for and manifests the divine attributes. The true talent of man is to become God-like, and in order for man to be on the path of becoming God-like, his training in the four areas of his relationship with God, himself, people, and being in the direction of becoming God-like, as well as responding to the basic needs of humans in the direction of realizing justice It is important in society. Mulla Sadra believes that wisdom characterizes a person as justice, with justice in existential dimensions, a person is characterized as wisdom, and a wise person is just and establishes justice in society.

کلیدواژه‌ها [English]

Mullah Sadra's view
justice
wisdom

مراجع

ارسطو( 1390 )، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفی تبریزی، تهران :نشر طرح نو.
افلاطون ( 1384 )، دوره آثار افلاطون، ترجمه رضا کاویانی، محمد حسین لطفی، تهران :نشرخوارزمی.
اکبریان،رضا( 1388 )، جایگاه انسان در حکمت متعالیه ملاصدرا،تهران:نشر علم.
ایمانی ،محمد تقی ( 1385 )، روشها و فنون تدریس ، انتشارات فرهنگ سبز.
بشیریه، حسین ( 1379 )، نظریه های فرهنگ در قرن بیستم، تهران : موسسه فرهنگی آینده پویان.
بلوم، ویلیام تی ( 1373 )، نظریه هاى نظام سیاسى، ترجمه احمد تدین. تهران : آران.
بهشتی،سعید؛داوودی،محمد؛بهشتی،محمد( 1399 )،فلسفه های تعلیم و تربیت در تمدن اسلامی، قم:پژوهشگاه
حوزه ودانشگاه ،تهران:نشر سمت.
بهشتی، سعید( 1393 )،مختصات فلسفی حرکت جوره ی انسان در حکمت متعا لی ه و کاربردها ی آن در
، شناسایی اصول حاکم بر تحول آموزش و پرورش، فصل نامه روانشناسی تربیتی، فروردین،دوره 10 شماره 31
.107-81
پیله ور،مرضیه( 1400 )، بررسی مفهوم عدالت از منظر آی ات و روای ات و اقوال و نظرات فقها ی امامی ه،
مطالعات حقوق تطبیقی معاصر،انتشارآنلاین.
تاک، ریچارد ( 1387 )،اندیشه هابز،مترجم:حسین بشیریه،تهران:نشر طرح نو.
106
بررسی مفهوم عدالت وچگونگی تحقق آن دردیدگاه ملا صدرا با تکیه بر نقش حکمت در آموزش
سال سی و یکم | شماره شصت و یک | زمستان 1402
تبریزی،منصوره( 1393 )، تحلیل محتوای کیفی از منظر رویکردهای قیاس ی و استقر ایی، فصل نام ه علوم
.138- اجتماعی (علامه طباطبایی) ،بهار،دوره 21 ، شماره 105،64
خلیلی، محمد نادر( 1400 )، مفهوم عدالت، دو فصل نامه اقتصاد در آیینه فقه، بهار وتابستان،دوره 10 ، شماره 1
.102-61،
چمن،صفا ( 1399 )، معنا شناسی و معناپردازی مفهوم عدالت در نهج البلاغه، به راهنمایی :احمد زارع زردینی
،دانشگاه میبد، پایان نامه کارشناسی ارشد، الهیات.
حق گو، جواد؛ علی آبادی، میثم؛ جوادی ارجمند ،محمد جعفر( 1400 )، بررسی تطبیقی مفهوم عدالت جهانی
در اندیشه امام خمینی و نظریه نئوگرامشی، فصل نامه پژوهش های معاصر انقلاب اسلامی ،اسفند، دوره ، 4 شماره
.16-1،11
حلبی، علی اصغر ( 1392 )،تاریخ فلاسفه ایرانی از آغاز اسلام تا امروز،تهران: نشر: زوار.
خامنه ای،محمد( 1391 )،اخلاق متعالیه،تهران: بنیاد حکمت علمی صدرا.
، راد حسینی،علی اصغر( 1391 ) ،تشکیک صدرایی در صفات اخلاقی، فرهنگ پژوهش ، فروردین، دوره 5
. 35- شماره 1،11
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم ( 1381 )،مبداء و معاد، ترجمه احمدبن محمد الحسینی اردکانی،
تهران : نشر دانشگاهی.
صدرالدین شیرازی ،محمد بن ابراهیم ( 1393 )، الشواهد الربوبیه فى المناهج السلوکیۀ، علی بابایی مترجم ،
تهران:نشر مولی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم ،( 1384 ) اسفار ، ترجمه محمد خواجوی، ج 1، ،تهران :نشر مولی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم ،( 1384 ) اسفار ، ترجمه محمد خواجوی، ج 7، ،تهران :نشر مولی.
صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم ، ( 1380 ) ،الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه ،ج 7،محمد خواجوی
مترجم ،تهران:نشرمولی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم ( 1382 )، المظاهر الالهیه،مترجم :سید حمید طبیبیان :تهران : موسسه
انتشاراتی امیرکبیر.
-طاهری ابوالقاسم( 1393 ) ،تاریخ اندیشه های سیاسی در غرب، تهران:نشرقومس.
طباطبائی،محمد حسین( 1430 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، دوره ی 10 جلدی، قم: منشورات ذوی
القربی.
عالم، عبدالرحمن ( 1390 )،تاریخ فلسفه سیاسی غرب ( از آغاز تا سده های میانه)،تهران : وزارت امور خارجه.
کربن ،هانری( 1381 )، مقدمه بر المشاعر صدرالمتاله ین ش یرازی (ملاصدرا)، مترجمان : کر یم مجتهد ی،
امامقلی بن محمدعلی عمادالدوله،تهران: موسسه بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
107
نشریه علمی پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
نشریات علمی دانشگاه جامع امام حسین (علیه السلام)
محمدهاشمی،نجمه( 1395 )،عدالت ازدیدگاه خواجه نظام الملک طوسی باتاکیدبرسیاستنامه،پایان نامه ارشد
چاپ نشده،دانشگاه اراک.
معین،محمد( 1391 )،فرهنگ معین،ج 2،تهران نشرامیرکبیر.
مطهری، مرتضی( 1376 ) مجموعه آثار،ج 18 ،قم : انتشارات صدرا.
مؤمنی راد،اکبر؛علی آبادی ،خدیجه؛ فردانش،هاشم؛مزینی،ناصر ؛( 1392 )،تحلی ل محتوا ی کیف ی در آیی ن
.222- پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج، اندازه گیری تربیتی، دی، دوره 4 ، شماره 14،187
نادری، محمد مهدی ( 1388 )،درآمدی بر چیستی و ماهیت فلسفه سیاسی فارابی، فصلنامه مطالعات سیاسی.
.1(4)، 93- 114.
نراقی، ملااحمد( 1388 ) ،معراج السعاده،تهران:نشرجمال.
واعظی، احمد( 1388 )،نقد و بررسی نظریه های عدالت. قم : موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
Arthur& Janice,Mc& Mary (2010), Knowledge and social justice : re-considering critical pedagogy in higher education, Unpublished doctoral dissertation, Universit of lancaster.
.Brighouse ,H.(2007). Educational Justice and Socio- Economic Segregation in School. Journal of Philosophy of Education. 4 (4), 575-590.
Martin ,C. (2021). R.S.Peters and Jurgen Habermas: presupposition of practical reason and educational justice. Educational theory. 59(10),76-85.
Molla&Pham,Tebeje&Lien (2019),Editorial:Capital,capability and educational justice,policy Futures in Education,Vol.17(5)575-581.
Terzi, Lorella)2005), Equality, capability and social justice in education : re-examining disability and special educational needs, , Unpublished doctoral dissertation, University of London.
Turnbull, Margaret(2013), Education policy and social justice : the experience of South African school principals, Unpublished doctoral school principals, Unpublished doctoral dissertation, University of Lincoln.