طراحی الگوی یاددهی- یادگیری تربیت اخلاقی دانش‌آموزان مدارس دوره دوم استعدادهای درخشان آموزش و پرورش استان تهران مبتنی بر الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت

قائدرحمتی, الهام; طاهری گودرزی, حجت; مهدیان, محمد جعفر

طراحی الگوی یاددهی- یادگیری تربیت اخلاقی دانش‌آموزان مدارس دوره دوم استعدادهای درخشان آموزش و پرورش استان تهران مبتنی بر الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

² استادیار،گروه مدیریت دولتی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران

³ استادیار،گروه مدیریت آموزشی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی یاددهی- یادگیری تربیت اخلاقی دانش‌آموزان مبتنی بر الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی - توسعه‌ای و از نظر ماهیت توصیفی - پیمایشی بود. اجرای پژوهش به صورت ترکیبی (کیفی-کمی) و در دو مرحله انجام شد. جمع آوری داده‌ها در مرحله اول (کیفی) مبتنی بر مصاحبه با 16 نفر از خبرگان علمی و اجرایی و تجزیه و تحلیل داده‌ها مبتنی بر روش تحلیل تم (مضمون)انجام شد. روایی و پایایی بخش کیفی مبتنی بر چهار عنصر قابلیت اعتبار، قابلیت انتقال، تلفیق و ترکیب و قابلیت اتکاء مورد تایید واقع شد. در مرحله دوم (کمی) 330 نفر از معلمان مدارس دوره دوم استعدادهای درخشان آموزش و پرورش استان تهران به پرسشنامه حاصل از مرحله اول پاسخ دادند و تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز مبتنی بر روش‌های آماری و مدلسازی معادلات ساختاری انجام شد. بر اساس نتایج پژوهش، الگوی یاددهی- یادگیری تربیت اخلاقی دانش‌آموزان مبتنی بر الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت دارای چهار بُعد فکری، علمی، زندگی و معنویت است که به ترتیب بُعد فکری شامل 6 مؤلفه و 22 شاخص، بُعد علمی شامل 4 مؤلفه و 16 شاخص، بُعد زندگی شامل 6 مؤلفه و 23 شاخص و بُعد معنویت شامل 5 مؤلفه و 21 شاخص است. نتایج پژوهش نشان داد که الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت می تواند به عنوان الگویی مناسب در خدمت فرایند یاددهی- یادگیری تربیت اخلاقی دانش‌آموزان قرارگیرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.22516972.1403.32.62.6.1

موضوعات

پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی

عنوان مقاله [English]

Teaching-learning Model of Moral Education for Students of the Second Term of Schools of Exceptional Talents of Tehran Province based on the Iranian-Islamic Model of Progress.

نویسندگان [English]

Elham Ghaedrahmati ¹
Hojjat Taheri Goodarzi ²
Mohammad Jafar Mahdian ³

¹ An MA. Student of Educational Management, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran.

² An Assistant Professor, the Department of Public Administration, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran

³ An Assistant Professor, the Department of Educational Management, Borujerd Branch, Islamic Azad University, Borujerd, Iran.

چکیده [English]

A teaching-learning model of student ethical education based on the Islamic-Iranian Model of Progress was developed. This applied-developmental research was a descriptive-survey study. A two-stage integrated (qualitative-quantitative) methodology was used to conduct the study. Data was gathered in the first stage (qualitative) through interviews with 16 academic and professional elites and then analyzed using theme analysis. Based on credibility, transferability, integration, combination, and reliability, the validity and reliability of the qualitative stage were established. In the second stage (quantitative), 330 senior high school teachers from the Education Department of Tehran Province’s Exceptional Talents Schools completed the questionnaires obtained from the first stage. Structural equation modeling and statistical techniques were used for data analysis. The results demonstrated the intellectual, scientific, lifestyle, and spiritual components of the teaching-learning model of student ethical education based on the Islamic-Iranian Model of Progress. The intellectual dimension has 6 components and 22 indicators, the scientific dimension has 4 components and 16 indicators, the lifestyle dimension has 6 components and 23 indicators, and spiritual dimension has 5 components and 21 indicators. The results showed that the Islamic-Iranian Model of Progress can be a useful model for facilitating the teaching-learning processes of students.

کلیدواژه‌ها [English]

Teaching-learning Model
Ethical Education
the Iranian-Islamic Model of Progress

عنوان مقاله [العربیة]

تخطیط نموذج تعلیمی- تعلمی للتربیۀ الأخلاقیۀ لتلامیذ المرحلۀ الثانی من مدارس الاستعدادات الزاهرة لدائرة التعلیم و التربیۀ محافظۀ الطهران على أساس نموذج التطور الإیرانی_الإسلامی

چکیده [العربیة]

أجری البحث الحالی بهدف تصمیم نموذج تعلیمی-تعلمی للتربیۀ الأخلاقیۀ للتلامیذ على أساس نموذج التطور
الإیرانی الإسلامی. وکان هذا البحث تطبیقیاً تنمویاً من حیث الهدف، ووصفیاً مسحیا من حیث الماهیۀ. تم إجراء
البحث بطریقۀ مجمعۀ (نوعیۀ - کمیۀ) وعلى مرحلتین. تم جمع البیانات فی المرحلۀ الأولى (النوعیۀ) بناء على
مقابلات مع 16 خبیرًا علمیا وتنفیذیا وتحلیل البیانات بناء على طریقۀ تحلیل الموضوع. وتم التأکد من صدق وثبات
الجزء النوعی على أساس أربعۀ عناصر هی قابلیۀ الاعتبار، قابلیۀ الانتقال، والتلفیق و الترکیب، و قابلیۀ الاتکاء. وفی
المرحلۀ الثانیۀ (الکمیۀ)، استجاب 330 معلماً من معلمی الفترة الثانیۀ من مدارس التعلیم المتألقۀ فی محافظۀ طهران
على الاستبیان من المرحلۀ الأولى، وتم تحلیل البیانات على أساس الأسالیب الإحصائیۀ ونمذجۀ المعادلات الهیکلیۀ.
بناء على نتائج البحث، فإن نموذج التدریس والتعلم للتربیۀ الأخلاقیۀ للتلامیذ على أساس النموذج الإیرانی الإسلامی
للتطور له أربعۀ أبعاد فکریۀ وعلمیۀ وحیاتیۀ و روحیۀ، على التوالی، ویتضمن البعد الفکری 6 مکونات و 22 مؤشراً،
ویتضمن البعد العلمی 4 مکونات و 16 مؤشرا، والبعد الحیاتی یتضمن 6 مکونات و 23 مؤشرا، والبعد الروحانی یتضمن
5 مکونات و 21 مؤشرا. أظهرت نتائج البحث أن النموذج الإیرانیالإسلامی للتطور یمکن أن یکون بمثابۀ نموذج
مناسب لعملیۀ التدریس والتعلم للتربیۀ الأخلاقیۀ للتلامیذ.

کلیدواژه‌ها [العربیة]

نموذج التعلیم و التعلم
التربیۀ الأخلاقیۀ
نموذج التطور الایرانی_الاسلامی

مراجع

ادیب، یوسف؛ راد سلیمانی، لیلا و محمد عظیمی. ( 1394 ). تاثیر هوشمندسازی مدارس در تعامل با نگرش به
فناوری اطلاعات و ارتباطات بر ارتقاء فرآیند یاددهی یادگیری و خودکارآمدی تحصیلی، فصلنامه رهیافتی نو در
.42-21 : (1) مدیریت آموزشی، 6
الویری، محسن. ( 1391 ). چیستی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و نقش حوزه ه ای علمیه در تدوین آن،
مطالعات الگوی اسلامی ایرانی .90-69 : (1) پیشرفت، 1
ایزدپناه، هدایتالله و بهرام اخوان کاظمی. ( 1399 ). نقش اعتدال گرایی در تحقق الگوی اسلامی ایرانی
پیشرفت، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
برفی، جواد؛ اکبری بورنگ، محمد و محسن آیتی. ( 1398 ). دیدگاه معلمان، والدین و دانشآموزان ابتدایی از
نقش مدرسه در تربیت اخلاقی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
بستانمنش نیک، نگین؛ معتمدی، وحید و فرهاد بلاش. ( 1397 ). امکانسنجی کاربست یادگیری خرد بر
فرایند یاددهی- یادگیری از دیدگاه معلمان مقطع ابتدایی، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی، دانشکده
روانشناسی و علوم تربیتی.
چوپانی، وجیهه. ( 1400 ). مبانی و مؤلفههای تربیت اخلاقی کودک از منظر امام علی (ع) ، همایش علمی
مطالعات حقوقی، علوم قضایی و پژوهشهای اجتماعی، تهران: موسسه قانون یار.
حاجی بابائیان، سیدمحسن و حمید ملکی. ( 1396 ). روشهای تربیت اخلاقی در مدارس جمهوری اسلامی
ایران، رساله دکتری، دانشگاه پیام نور، مرکز تهران جنوب.
: (1) حسینی، سیدمهدی. ( 1398 ). بررسی اصول تربیت اخلاقی در علم اخلاق اسلامی، مجله معرفت، 28
.21-11
195
نشریه علمی پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی
نشریات علمی دانشگاه جامع امام حسین (علیه السلام)
سواری، عزیز؛ صفایی مقدم، مسعود؛ هاشمی، سیدجلال و قیس مغشغش السعدی. ( 1396 ). بررسی نظام
اخلاقی دین صابئین مندائی و دلالتهای آن برای تعلیم و تربیت اخلاقی، رساله دکتری، دانشگاه شهید چمران
اهواز، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
شاهولی، کامران؛ مرعشی، سیدمنصور و سیدجلال هاشمی. ( 1397 ). رویکرد یاددهی- یادگیری در پارادایم
.58-40 : (36) پیچیدگی، پژوهشهای تربیتی، 5
شفیعینیا، محمدشفیع و محمدرضا فارسی. ( 1399 ). نقش امنیت در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (با تأکید
.290-265 : (35) بر عرصه معنویت)، نشریه امینت ملی، 10
صفرپور فیضی، ملوک؛ نراقیزاده، افسانه و پروین صمدی. ( 1397 ). بررسی مؤلفههای تربیت اخلاقی در
کتابهای مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه الزهرا(س)، دانشکده
علوم تربیتی و روانشناسی.
عظیمیپارسا، ابوالفضل؛ عالمزاده نوری، محمد و غلامحسین جوادپور. ( 1398 ). نقش تربیت اخلاقی در
پرورش تعقل، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه معارف اسلامی.
غلامپور، میثم؛ پورشافعی، هادی؛ فراستخواه، مقصود و محسن آیتی. ( 1400 ). تبیین عناصر برنامۀ درسی
تربیت .201-179 : (1) اخلاقی با توجه به سیره رضوی، فصلنامه علمی فرهنگ رضوی، 9
کرمی، مهناز؛ شرفی، محمود و سیروس محمودی. ( 1398 ). تحلیل محتوای کتابهای درسی پیامهای آسمان،
تفکر و سبک زندگی و مطالعات اجتماعی دوره متوسطه اول بر مبنای توجه به عناصر کلیدی و اصول پایه ای
الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیامنور، مرکز فسا.
.( گندمکار، دنیا؛ قلتاش، عباس؛ هاشمی، سیداحمد و علی اصغر ماشینچی. ( 1398 طراحی الگوی برنامه
درسی تربیت اخلاقی دوره متوسطه دوم مبتنی بر نظریه برخاسته از دادهها، نشریه پژوهش در برنامهریزی درسی،
.82-64 : (61) 16
مرادی مخلص، حسین؛ حیدری، جمشید و نسیبه پوطی. ( 1397 ). رشد تربیت اخلاقی با تلفیق مؤلفه های
.15-8 : (3) تفکر انتقادی، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 13
مرادی مخلص، حسین و جمشید حیدری. ( 1398 ). سازندهگرایی دیالکتیک بستر تحقق تربیت اخلاقی،
.52-45 : (4) اخلاق در علوم و فناوری، 4
وجدانی، فاطمه؛ ایمانی نائینی، محسن و علیرضا صادق زاده قمصری. ( 1393 ). بررسی انتقادی سه دیدگاه
رایج تربیت اخلاقی براساس دیدگاه علامه طباطبایی (ره)، دو فصلنامه پژوهشى مطالعات معارف اسلامى و علوم
.65-43 : (2) تربیتى، 2
Cheng, J., Wang, W., & Wang, X. (2021). The moral education: Literature review of its development from past to present, Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 615, 2256-2264.
196
طراحی الگوی یاددهی- یادگیری تربیت اخلاقی دانشآموزان...
سال سی و دوم | شماره شصت و دوم | بهار 1403
Hao, T. J., Mustakim, S. S., Minghat, A. D., Suhid, A., Abd, U. K., & Yet, T. S. (2020). An Evaluation of Moral Education’s Capabilities in Enriching Student’s Moral Behaviour, International Journal of Advanced Science and Technology, 29 (7), 357-365.
Harmawati, Y., Sapriya, I., Abdulkarim, A., & Bestari, P. (2022). Systematic literature review of moral education in schools, Journal of Positive School Psychology, 6(8), 8716-8728.
Liu, J. (2022). Exploration and practice of moral education courses in universities in big data era, Hindawi Advances in Multimedia, 11, 1-9.
Midgette, A. J., Ilten-Gee, R., Powers, D. W., Murata, A., & Nucci, L. (2018). Using lesson study in teacher professional development for domain-based moral education, Journal of Moral Education, 47 (4), 1-23.
Narinasamy, I., & Logeswaran, A. K. (2015). Teacher as moral model-are we caring enough? , World Journal of Education, 5(6), 1-14.
Thambu, N., Prayitno, H. J., & Zakaria, G. A. N. (2021). Incorporating Active Learning into Moral Education to Develop Multiple Intelligences: A Qualitative Approach, Indonesian Journal on Learning and Advanced Education (IJOLAE), 3 (1), 17-29.
Zhang, Q., Saharuddin, N. B., & Abdul-Aziz, N. A. B. (2022). The analysis of teachers’ perceptions of moral education curriculum, Frontiers in Psychology, 13, 1-15.