بررسی جایگاه عناصر برنامه درسی در دیدگاه پست مدرن و نقد آن از دیدگاه مبانی تعلیم و تربیت اسلامی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبایی(ره)

2 دانشگاه علامه طبا طبایی(ره)

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی و تحلیل ویژگیها و عناصر برنامه درسی مبتنی بر نظریه پست مدرن و هم‌چنین نقد عناصر برنامه درسی آن با توجه به مبانی تعلیم و تربیت اسلامی با استفاده از روش تحلیلی ـ استنادی صورت گرفته است. بررسی برنامه درسی پست‌مدرنیسم نشان داد که تعاملات پیچیده، تغییرات مداوم و چهارچوبهای کل‌گرایانه از ویژگیهای این برنامه درسی است و آنان برنامه درسی را به لحاظ هدف، محتوا، روش و ارزشیابی متغیر می‌دانند. هم‌چنین نقد عناصر برنامه درسی پست‌مدرن از دیدگاه مبانی تعلیم و تربیت اسلامی و برنامه درسی مبتنی بر آن نشان داد که در دیدگاه برنامه درسی پست‌مدرن به جای تأکید بر هویت منسجم برنامه درسی بر دگرگونی تأکید می‌شود. اهداف آموزش و برنامه درسی، نسبی و متغیر، و با توجه به اوضاع و موقعیت متغیر است. محتوای برنامه درسی پست‌مدرن ثابت نمی‌ماند بلکه ممکن است بسته به خواست فرد و عرف در نوسان باشد و هم‌چنین در این دیدگاه صرفا فعالیتهای یادگیری دانش‌آموز مهم تلقی، و معلم به عنوان عنصر تأثیرگذار در این فرایند به حاشیه رانده می‌شود و هیچ استاندارد مشخص و مدونی در ارزشیابی وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

S

چکیده [English]

S

  1. آسا، کیوان (1392). تعلیم و تربیت و تکنولوژی از دیدگاه پست مدرنیسم. پژوهش‌های علوم انسانی. س 5. ش 24: 1 تا 10.
  2. آل حسینی، فرشته؛ باقری، خسرو (1388). تأملی بر کثرت‌گرایی بنیادی لیوتار و پیامدهای آن برای تعلیم و تربیت. فصلنامه تعلیم و تربیت. ش 92: 53 تا 78.
  3. آهنچیان، محمدرضا (1382). آموزش و پرورش در شرایط پست‌مدرن. تهران: انتشارات طهوری.
  4. ابراهیم کافوری، کیمیا؛ ملکی، حسن؛ خسرو بابادی، علی اکبر (1394). بررسی نقش عناصر برنامه درسی کلاین در افت تحصیلی درس ریاضی سال اول دوره متوسطه از دیدگاه شرکای برنامه درسی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. س 12. ش 17: 50 تا 62.
  5. امیری، مهدی؛ پرتابیان، اکبر؛ امیری، زهره (1393). بررسی تطبیقی عوامل و عناصر تشکیل‌دهنده برنامه درسی با قرآن کریم. اسلام و پژوهش‌های تربیتی. س 6. ش 2: 97 تا 118.
  6. امیری، مهدی (1394). بررسی تطبیقی آموزش و پرورش در دو مکتب طبیعت‌گرایی و اسلام؛ ویژگی و عناصر برنامه درسی. آموزش پژوهی. ش 3: 77 تا 100.
  7. باقری، خسرو (1375). تعلیم تربیت در منظر پست‌مدرنیسم. روانشناسی و علوم تربیتی. شماره پیاپی 1017: 63 تا 85.
  8. باقری، خسرو (1388). دیدگاه‌های جدید در فلسفه تعلیم تربیت. تهران: انتشارات علم.
  9. بیرمی پور، علی؛ بختیار نصر آبادی، حسنعلی؛ هاشمی، سید حسن (1389). پست‌مدرن و اصلاحات برنامه درسی. رویکردهای نوین آموزشی. س 5. ش 1: 31 تا 66.
  10. حاتمی، مصطفی (1394). واکاوی نقش نظریه تربیتی اسلام درباره عناصر برنامه درسی (هدف، محتوا، روش تدریس و ارزشیابی). فصلنامه علمی ـ ترویجی اخلاق. س 4. ش 19: 139 تا 157.
  11. جمعی از نویسندگان (1388). مجموعه مقالات همایش تربیت دینی. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پرورشی امام خمینی (ره).
  12. خالقی نژاد، علی؛ ملکی، حسن؛ حکیم زاده، رضوان (1394). نقد دیدگاه پست مدرنیسم در برنامه درسی با شاخص‌های مبانی فلسفی تربیت اسلامی. پژوهش‌های کیفی در برنامه ریزی درسی. ش 1: 41 تا 60.
  13. خالقی نژاد، سید علی؛ ملکی، حسن؛ حکیم زاده، رضوان؛ هدایتی، اکبر (1395). تحلیل مفهوم و عناصر برنامه درسی پست مدرنیسم. پژوهش‌های کیفی در برنامه‌ریزی درسی. ش 3: 11 تا 20.
  14. خورشیدی، عباس (1382). ارزشیابی آموزشی. تهران: یسطرون.
  15. دلاوری، رضا (1382). پست مدرنیسم یعنی چه؟. فصلنامه حوزه و دانشگاه. ش 6: 40 تا 43.
  16. دهباشی، مهدی؛ جعفری، سید ابراهیم؛ محمودی، محمد تقی (1386). تعلیم و تربیت پسا مدرن از دیدگاه ژیرو. دانش و پژوهش در علوم تربیتی. ش 16: 1 تا 18.
  17. راوند، نسرین (1392). بررسی و تبیین تأثیرات تربیتی پست مدرنیسم (با تأکید بر آرای لیوتار) بر برنامه درسی و نقد آن از منظر شهید مطهری. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم اجتماعی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
  18. ربانی، رسول؛ بدری، احسان (1387). تحلیل دیدگاه‌های تربیتی پسامدرن. پژوهشنامه انقلاب اسلامی. س 7. ش 15: 35 تا 59.
  19. رحیمی، نفیسه؛ کشتی‌آرای، نرگس (1394). بررسی خطوط کلی پست‌مدرن در تعلیم و تربیت. کنفرانس بین‌المللی روان‌شناسی و علوم تربیتی. مؤسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی. شیراز. ایران.
  20. ژیرو، هنری (1383). به سوی آموزش و پرورش پست‌مدرن، کتاب از مدرنیسم تا پست‌مدرنیسم. ترجمه عبدالکریم رشیدیان. تهران: نشر نی.
  21. سجادی، سید مهدی (1384). کثرت‌گرایی فرهنگی، هویت و تعلیم و تربیت. فصلنامه اندیشه‌های نوین تربیتی. ش 1: 25 تا 38.
  22. سیف، علی اکبر (1388). روش‌های اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی. تهران: دوران
  23. شاملی، عباسعلی؛ ملکی، حسن؛ کاظمی، حمیدرضا (1390). برنامه درسی ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی. اسلام و پژوهش‌های تربیتی. س 3. ش 2: 77 تا 93.
  24. صالحی، اکبر؛ یار احمدی، مصطفی (1387). تبیین تعلیم و تربیت اسلامی از دیدگاه علامه طباطبایی با تأکید بر هدف‌ها و روش‌های تربیتی. فصلنامه علمی تخصصی تربیت اسلامی. س 3. ش 7: 23 تا 50.
  25. صوفی‌‌آبادی، محمود (1383). اسلام، جهانی‌شدن و پیامدهای فرهنگی آن. http://www.isu.ac.ir
  26. طباطبائی، سید محمدحسین (1360). اسلام و انسان معاصر. قم: انتشارات رسالت.
  27. طاهری، صفورا (1389). بررسی و نقد مسئله عقلانیت در پست‌مدرنیسم و نقد دلالت‌های آن در تعلیم و تربیت. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته فلسفه آموزش و پرورش. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
  28. فتحی واجارگاه، کوروش (1388). اصول و مفاهیم برنامه ریزی درسی. تهران: نشر دانشگاهی بال.
  29. فرمیهنی فراهانی، محسن (1383). پست‌مدرن و تعلیم و ‌تربیت. تهران: نشر آینه.
  30. قاسم‌پور دهاقانی، علی؛ نصر اصفهانی، احمدرضا (1390). رویکرد معنوی و برنامه درسی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. س 19. ش 13: 71 تا 92.
  31. کاردان، علی‌محمد (1381). سیر آراء تربیتی در غرب. تهران: انتشارات سمت.
  32. کهون، لارنس (1381). از مدرنیسم تا پست مدرنیسم. ترجمه عبد الکریم رشیدیان. تهران: نشر نی.
  33. ملکی، حسن (1396). هویت دینی برنامه درسی. تهران: انتشارات آییژ.
  34. ملکی، حسن؛ محمدی فر، مژگان (1388). فرایند ارزشیابی برنامه‌های درسی. مجله دانشکده پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران. س 4. ش 2: 30 تا 37.
  35. ملکی، حسن (1385). دیدگاه برنامه درسی فطری ـ معنوی مبتنی بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی. کنگره ملی علوم انسانی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  36. مطهری، مرتضی (1373). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: انتشارات صدرا.
  37. نجاریان، پروانه؛ پاک سرشت، محمد جعفر؛ صفایی مقدم، مسعود (1381). مضامین پست‌مدرنیسم و دلالت‌های تربیتی آن. مجله علوم تربیتی و روانشناسی. س 9. ش 1 و 2: 89 تا 106.
  38. نصر، احمد رضا؛ اعتمادیزاده، هدایت‌الله؛ نیلی، محمدرضا (1390). رویکردهای نظری و عملی تدوین برنامه‌های درسی در آموزش عالی. تهران: انتشارات سمت.
  39. نوذری، حسینعلی (1379). صورت‌‌بندی مدرنیته و پست‌مدرنیته. تهران: انتشارات نقش‌جهان.
  40. Chiraldelli, B. (2000). Postmodenism and education. Blackwell: Oxford and Camberidge.
  41. Doll, W. E. (1993) A Postmodern Perspective on Curriculum. New York: Teachers College Press.
  42. Education Queensland. (2000). Queensland state education (Brisbane: Education Queensland). Http://education.qld.gov.au/corpo rate/newbasics/# (visited 14 February 2006).
  43. Harkin,J, (1998), In Deffence of The Modarnist project In Education, Journal of Education studies.
  44. Habermas, J (1981). Modernity Versus Postmodernity, New German Critique , pp. 3-14.
  45. Lyotard, J, F, (1984), The post modern condition: AReport on knowledge, Manchester university.
  46. Macdonald, D. (2003). Curriculum change and the post- modern world : Is the school curriculum-reform movement an anachronism ? OP-ED. Journal of Curriculum Studies, 35(2), 37–41.
  47. MacGregor, S. (1992). Postmodernism, art education and art educators. ERIC digests.
  48. Okholm, L. D. (1999). Postmodernism in our every day lives. Familiy and ministry, 5 (4), 7184.
  49. Pinar, W. (1996). Understanding curriculum. New York: Peterlang Publishing, Inc.
  50. Qi-quan, Z. (2006). Curriculum reform in China : Challenges and reflections. Higher Education Press and Springer, 3, 370–382.
  51. Sahin,M.C.(2009). Instructional design principles for 21 stcentury learning skills. Procedia Social and behavioral Science,1,1464-1468.Doi: 1016/j.sbspro.2009.01.258.
  52. Slabbert, J. A., & Hattingh, A. (2006). “ Where is the post ‐ modern truth we have lost in reductionist knowledge ?” A curriculum ’ s epitaph “ Where is the post-modern truth we have lost in reductionist knowledge ?”,. Journal of Curriculum Studies, 36:6, 701–718.
  53. Slattery, P. (2006). Curriculum development in the postmodern era. New York: Garland.
  54. Voithofer, R. J. (2002)." Post – IT: Putting Postmodern Perspectives to Use Instructional Technology: A Response to David Solomon's to ward a Postmodern Agenda in Instructional Technology (IT) ". Educational Theory Research & Development. Vol. 40, No. 1, pp. 4-15.
  55. Slattery, P. (1995). Curriculum development in the postmodern era. New York: Garland.