واکاوی روش‌شناسی دیدگاه فلسفه شیخ اشراق و تبیین دلالتهای آن برای برنامه درسی

نویسندگان

1 دانشگاه آزاد اصفهان

2 استادیار دانشگاه اصفهان

چکیده

این پژوهش، که با استفاده از روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوای کیفی لورنس باردن انجام شده بر هدف بررسی روش شناخت حقیقت از دیدگاه شیخ اشراق و تبیین دلالتهای آن برای برنامه درسی مبتنی است. طبق نتایج این مطالعه می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که شیخ اشراق، شناخت را شامل شناخت فطری، شناخت حسی و شناخت خیالی، شناخت عقلی و شناخت شهودی می‌داند؛ قلمرو شناخت را عالم مثال می‌داند و روش شناخت را همراهی عقل و کشف، قوانین قطعی و بدیهی عقل معیار کشف و شهود، تقدم و برتری دین بر عقل و کشف می‌داند؛ منابع شناخت را عقل، شهود، تجربه‌های عرفانی می‌داند که از طریق تهذیب نفس و سلوک عرفانی به‌دست آمده است و طراحی برنامه درسی بر اساس دیدگاه سهروردی بر هدف قرب الی‌الله یا فنای فی‌الله، تعامل دانش‌آموز و معلم و محور قرار دادن دانش‌آموز به‌عنوان منبع اطلاعات و تصمیمات برنامه درسی با «هدف تحقق خود» یا همان «تجربه حضوری» فرد مبتنی است که از طریق روشهای مبتنی بر شهود، عقل و خودسنجی به‌دست می‌آید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

S

چکیده [English]

S

  1. ابراهیمی‌دینانی، غلامحسین (1386). شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی. تهران: انتشارات حکمت.
  2. احسن، مجید؛ یزدان‌پناه، یداله (1391). شاخصه‌های کلان مکتب فلسفی با تأکید بر مشاء و اشراق. فلسفه و کلام؛ معرفت فلسفی. ش 38: 24 ـ 11.
  3. باردن، لورنس (1375). تحلیل محتوا. ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  4. بهشتی، سعید (1389). تأملات فلسفی در تعلیم و تربیت. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  5. بهشتی، محمد (1389). تأثیر اندیشه‌های سهروردی بر آراء فیلسوفان مسلمان. فلسفه و کلام؛ تاریخ فلسفه. ش 3: 30 ـ 11.
  6. بهشتی، محمد (1393). معرفت‌شناسی از منظر شیخ اشراق. روش‌شناسی علوم انسانی. ش 81: 72 ـ 53.
  7. بهشتی، محمد؛ ابوجعفری، مهدی؛ فقیهی، علی‌نقی (1379). آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن. ج 2. تهران: انتشارات سمت. دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
  8. حسینی، منصوره‌السادات (1391). روش اشراقی؛ شاخصه اساسی حکمت اشراق. مجله معرفت. س 21. ش 175: 56 ـ 41.
  9. خادمی، عزت؛ گل‌آقایی، معصومه (1389). تربیت عرفانی از دیدگاه سهروردی. فصلنامه تأملات فلسفی. س 2. ش 5: 47.
  10. سبحانی، جعفر (1373). فلسفه اسلامی، میان رشته‌ای. دانشگاه انقلاب. ش 98 و 99.
  11. سهروردی، شهاب‌الدین (1380الف). مجموعه مصنفات شیخ الاشراق. ج 2. تصحیح و مقدمه هانری کربن. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  12. سهروردی، شهاب‌الدین (1380ب). مجموعه مصنفات شیخ الاشراق. ج 3. با تصحیح سید حسین نصر. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  13. سهروردی، شهاب‌الدین (1380ج). حکمۀ الاشراق. ترجمه سید جعفر سجادى. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  14. سهروردی، شهاب‌الدین (1372). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. ج 1 و 2. تصحیح و مقدمه هنری کربن. ج 3، تصحیح و مقدمه سیدحسین نصر. ج 4، تصحیح و مقدمه نجفقلی حبیبی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
  15. عباس‌زاده، مهدی (1391). اشراق و کارکرد معرفتی آن در تفکر سهروردی. فلسفه و کلام ؛ ذهن. س 13: 53 ـ 90.
  16. عباس‌زاده، مهدی (1391). تصویری نظام‌مند از معرفت‌شناسی سهروردی. فلسفه و کلام: ذهن. س 13. ش 51: 55 تا 90.
  17. نصرتی هشی، کمال؛ نوروزی، رضاعلی؛ متقی، زهره؛ عباسپور، نفیسه؛ امینی، مهرنوش (1394). مبنای ادراک و اقسام آن از منظر ابن‌سینا و پیامدهای تربیتی. مجله پژوهشهای تعلیم و تربیت اسلامی. س هفتم. ش 3: پیاپی 11.
  18. نوروزی، رضا‌علی؛ هاشمی اردکانی، سید حسن (1390). تحلیلی بر شناخت و اصول تربیت اشراقی از دیدگاه سهروردی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. س 20. ش 14: 93 ـ 75.
  19. هاشمی اردکانی، سید حسن؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم (1392). طرح نظری برنامه درسی بر اساس دیدگاه معرفت‌شناسی اشراق سهروردی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. س 21. ش 19: 150 ـ 127.
  20. هاشمی اردکانی، سید حسن؛ نوروزی، رضا‌علی؛ بختیار نصرآبادی، حسنعلی (1390). درآمدی بر معرفت‌شناسی سهروردی و دلالتهای تربیتی آن. دو فصلنامه تربیت اسلامی. س 3. ش 6: 180 ـ 161.
  21. یزدان‌پناه، سید یدالله؛ علیپور، مهدی (1389). حکمت اشراق، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.