طراحی الگوی تربیت اجتماعی در قرآن کریم برای پیشگیری از بزهکاری دانش‌آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم‌وتربیت، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 نویسنده مسئول: دانشیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

3 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، با هدف طراحی الگوی تربیت اجتماعی در قرآن کریم برای پیشگیری از بزهکاری دانش‌آموزان صورت گرفته است. بنابراین، ازنظر هدف کاربردی، ازنظر داده‌ها آمیخته (کیفی‌‌وکمی) و ازنظر روش اجرای پژوهش از نوع اکتشافی (مرحله کیفی) و پیمایشی مقطعی (مرحله کمی) است. در روش کیفی به تحلیل محتوای قرآن کریم پرداخته شد. داده‌های کمی، با استفاده از پرسشنامه طراحی‌شده، به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی، گردآوری ‌شده و روایی صوری توسط اساتید تأیید شد. پایایی پرسشنامه نیز با ضریب آلفای کرونباخ 809/0 مورد تأیید قرارگرفت. جامعه آماری 307 نفر از مدیران مدارس دخترانه دوره متوسطه اول شهر تهران بوده است. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های کلموگروف-اسمیرنف و تحلیل عاملی تأییدی و با نرم‌افزارهای اس‌پی‌اس‌اس و آموس تحلیل شد. نتیجه مرحله کیفی نشان داد الگوی تربیت اجتماعی در قرآن کریم برای پیشگیری از بزهکاری دانش‌آموزان شامل سه بعد مبانی (توحید، فطرت و اختیار)، اصول (تربیت عبادی، تربیت سیاسی، تربیت اخلاقی و تربیت اقتصادی) و روش‌ها (تبیینی، تحمیلی و تلقینی) است. خروجی مرحله کمی، تربیت اجتماعی در قرآن کریم برای پیشگیری از بزهکاری دانش‌آموزان است که شامل ابعاد، عامل‌ها و مؤلفه‌های مدل به‌همراه بار عاملی آنهاست. این مدل با استفاده از آزمون‌های معتبر آماری، آزمون شده و روایی عاملی و شاخص‌های برازش قابل‌قبول دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing a Social Training Model from the Holy Qur’an for Preventing Students’ Delinquency

نویسندگان [English]

  • leila sheikhsofla 1
  • Hassan Raza Raie 2
  • sadegh rezaei 3
1 PhD candidate in the philosophy of education, Islamic Azad University of Tehran, Science and Research Unit. Iran.
2 Corresponding author, associate professor at the Department of Educational Sciences, Amin University of Law Enforcement Sciences, Tehran, Iran
3 Assistant professor at the Department of Educational Sciences, Amin University of Law Enforcement Sciences, Tehran, Iran.
چکیده [English]

This research is intended to design a model of social training in the Holy Quran to prevent students' delinquency. This is an applied research following a mixed (qualitative and quantitative) method for data collection carried out in exploratory method (in the qualitative phase) and cross-sectional survey method (in the quantitative stage). The content of the Holy Qur’an was analyzed in the qualitative method. The quantitative data were collected through a researcher-made questionnaire by random stratified sampling method whose face validity was confirmed by professors. The reliability of the questionnaire was confirmed by Cronbach's alpha coefficient as much as 0.809. The statistical population included 307 principals of girls' high schools in Tehran. Data were analyzed using Kolmogorov-Smirnov tests as well as confirmatory factor analysis and were analyzed by SPSS and AMOS software. The results of the qualitative stage revealed that the model of social training in the Holy Quran to prevent students' delinquency, includes three dimensions of foundations (monotheism, Fitrah and will), principles (worshipping training, political training, moral training, and economic training), and methods (explanatory, compulsory and inductive). The output of the quantitative stage contains the model of social education in the Holy Quran to prevent students' delinquency, which includes the dimensions, factors and components of the model with their factor loads. This model has been tested through validated statistical tests and their factor validity and fitting indices have been confirmed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social training
  • the Holy Qur’an
  • delinquency
باقری، خسرو (1398)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، جلد اول، تهران: مؤسسه فرهنگی مدرسه برهان، انتشارات مدرسه.
بهشتی، سعید (1389)، تأملات فلسفی در تعلیم‌وتربیت، چاپ اول، تهران: انتشارات امیرکبیر.
پیریایی، حبیب (1397)، بررسی نقش سیاست‌های آموزشی- تربیتی در پیشگیری از بزهکاری، اولین همایش ملی جهانی‌سازی حقوق کودکان و نوجوانان از دیدگاه حقوقی و روانشناسی، مشهد، مؤسسه آموزش عالی حکیم نظامی قوچان، .https://www.civilica.com/Paper-CONFHAKIM01-CONFHAKIM01_402.html
حیدری‌زاده، نسرین و دیگران (1397)، طراحی و اعتباریابی الگوی تربیت اخلاقی متناسب با ویژگی‌های دانش‌آموزان دوره ابتدایی ایران باتأکیدبر سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، بهار و تابستان 1397: 231 تا 247.
خادمی، علی و سیف، علی‌اکبر (1389)، بررسی تأثیر آموزش مؤلفه‌های فراشناختی در کاهش رفتارهای ضداجتماعی جوانان زندان مرکز ارومیه، تحقیقات علوم رفتاری، 9 (3): 196-186.
دانش‌پژوه، وهاب؛ مهریزی، مهدی و محمودی جانکی، فیروز (1395)، جرم‌انگارىِ قرآن و عقلانیت، مبانی فقهی حقوق اسلامی (پژوهشنامه فقه و حقوق اسلامی)، بهار و تابستان 1395، دوره 9، شماره 17: 129 - 156.
سپهری، زهرا (1395)، پیشگیری از جرم ازمنظر قرآن و روایات، همایش ملی سلامت از دیدگاه قرآن کریم، بجنورد، رویکردهای نوین در پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن و سلامت،(5 صفحه).
سلیمانی، مصطفی (1389)، نقش تربیت اجتماعی در جلوگیری از بزهکاری، راه تربیت، سال پنجم، پاییز 1389، شماره 12: 109-131.
صانعی، یوسف (1387)، احکام نوجوانان، چاپ بیست‌و‌یکم، قم: انتشارات میثم تمار.
عظیم‌زاده اردبیلی، فائزه و ملک‌زاده، فهیمه (1393)، پیشگیری از جرائم در آموزه‌های قرآن، فصلنامه قرآن و علوم بشری، سال سوم، شماره‌ 2، پاییز 1393: 107 – 126.
فتحی، آیت‌اله و امرانی، ابراهیم (1395)، نقش و کارکرد دین و معنویت در سلامت روانی، فصلنامه علمی بصیرت و تربیت اسلامی، دوره 13، شماره 37، تابستان 1395: 45-66.
کریمی، عبدالعظیم (1386)، حکمت‌های گمشده در تربیت: نگاهی تازه به متون کهن، چاپ چهارم، تهران: تربیت.
ﮐﻠﯿﻨﯽ، شیخ ابوجعفر محمدبن‌یعقوب‌بن اسحاق رازی (1365)، اﺻﻮل کافی، ﺗﻬﺮان: داراﻟﮑﺘﺐ اﻻﺳﻼﻣﯿﻪ.
مذبوحی، سعید (1390)، طراحی الگوی مطلوب برنامه درسی تربیت اجتماعی مبتنی‌بر قرآن در مقطع ابتدایی، رساله دکتری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
مشکانی، زهراسادات و رضوی، سیدمنصور (1395)، بزهکاری به‌عنوان آسیب اجتماعی، کتاب جامع بهداشت عمومی، فصل 12، گفتار 4: 2725 – 2736.
ملکی، حسن (1384)، تعلیم‌وتربیت اسلامی: «رویکرد کلان‌نگر»، تهران: انتشارات عابد.
نوروزی کوهدشت، رضا و مهدیان، محمدجعفر (1395)، رویکردی در نظریه ساختاری-عملکردی مبتنی‌بر تعلیم‌وتربیت فطرت‌گرا، فصلنامه بصیرت و تربیت اسلامی، پیاپی ۳۸ (پاییز ۱۳۹۵): 55 تا 73.
یعقوبی کنگ‌سفلی، جواد (1395)، نقش آموزش‌وپرورش در پیشگیری از وقوع جرم، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد شاهرود، دانشکده حقوق
Ando, M. (2002). Relationships among mental health, coping styles and mood. Psychological Rapports, 90(2). 606-913
Bao, Wan-Ning. Hass, Ain & Tao, Ling (2016). Impact of Chinese Parenting on Adolescents’ Social Bonding, Affiliation with Delinquent Peers, and Delinquent Behavior. Department of Sociology, Indiana University – Purdue University at Indianapolis, Cavanaugh Hall 303, 425 University Blvd, Indianapolis, IN 46202, USA
Cerezo, funesanta. Ruiz-Esteban, Cecilia. Lacasa, Consuelo sanchez & Gonzalo, Jesus Arese (2018). Dimensions of parenting styles, social climate, and bullying victims in primary and secondary education. Cecilia Ruiz-Esteban Facultad de Psicología Universidad de Murcia 30100 Murcia (Spain). September 22, 2017
Munir, Aasma & Malik, Jamil A (2020). Mediating role of religious orientation and moral character for the relationship between parent and peer attachment and delinquency. Cogent Psychology. 7: 1761042 https://doi.org/10.1080/23311908.2020.1761042
Olivan, G. (2002). Maltreatment histories and mental health problems and common among runaway adolescents in Spain. Acta Paediatrica, 91(11): 1274-1276.
Seiffge, K.I. (2002). Causal links between stressful events, coping style, and adolescent symptomatology. Journal of Adolescence, 23(6): 675-692.
Steinberg L, Lerner RM. (2003). Handbook of adolescent psychology. New York: Wiley.
Ajake, Uchenna Egodi (2013). Family Socio-Economic Status and Delinquency among Senior Secondary School Students in Calabar South, Cross River State, Nigeria. American International Journal of Contemporary Research. Vol. 3 No. 4; April 2013
دوره 29، شماره 51
فصلنامه تابستان
مرداد 1400
صفحه 65-93
  • تاریخ دریافت: 11 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 22 فروردین 1400
  • تاریخ پذیرش: 23 فروردین 1400
  • تاریخ انتشار: 01 مرداد 1400