بررسی وضعیت آموزش قرآن دوره ابتدایی و ارائه الگوی مطلوب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 نویسنده مسئول: استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

2 دانشجوی دکتری، دانشکده علوم انسانی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

3 عضو هیئت‌علمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

4 استادیار، مدیر گروه رشته علوم تربیتی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

چکیده

این تحقیق به‌منظور بررسی وضعیت آموزش قرآن دوره ابتدایی و ارائه الگوی مطلوب، انجام شده است. روش تحقیق در این مطالعه، روش ترکیبی (کیفی- کمی) و جامعه نمونه شامل تمام اسناد بالادستی و متخصصان در زمینه آموزش قرآن ابتدایی می‌باشد. روش نمونه‌گیری در این تحقیق، هدف‌مند بوده و انتخاب افراد نمونه تا حد اشباع  نظری ادامه یافته است. در روش گرد‌آوری داده‌ها هم، متناسب با پرسش‌های پژوهشی، از ابزارهای متنوع و مختلفی استفاده شده است. از نتایج این تحقیق: 1. هدف از آموزش قرآن دوره ابتدایی عبارت است از: آموزش جامع قرآن (یعنی صحیح و روان‌خوانی آیات قرآن، درک مفاهیم آیات منتخب، تدبر و انس با کلام الهی، به‌منظور رسیدن به سبک زندگی قرآنی وحیات طیبه). 2. عناصر آموزش مطلوب قرآن دوره ابتدایی عبارتند از: اهداف، محتوا، معلم، نهادهای دیگر، نظام ارزشیابی، شیوه‌های تدریس، مدیریت امور قرآنی جامعه، وسایل و رسانه‌های آموزشی و رسم‌الخط، قرآن آموز، فضای معنوی- فیزیکی و زمان متناسب تدریس. 3. در کنار کمیت‌های آموزشی (یعنی عناصر آموزشی) رعایت کیفیت (یعنی ویژگی‌های هریک از عناصر آموزشی) هم لازم است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Assessment of the State of Teaching the Holy Quran in theElementary Schools and Designing an Optimal Model

نویسندگان [English]

  • alireza faghihi 1
  • mahdi elmkhah 2
  • abdollah rahimi 3
  • Faezeh Nateghi 4
1 Assistant professor at the Islamic Azad University of Arak
2 PhD candidate, Faculty of Humanities, Islamic Azad University of Arak
3 Faculty Member of Islamic Azad University of Arak
4 Assistant professor at the Department of Educational Science, Islamic Azad University of Arak.
چکیده [English]

This research is aimed at making an assessment of the state of teaching the Holy Qur’an in elementary schools and designing an optimal model. This is a mixed research (qualitative-quantitative) whose sample population includes all upstream documents as well as specialists in the field of teaching Qur’an to the elementary students. The sampling method in this study is purposeful and the selection of sample people continues to the theoretical saturation point. Various tools are used in accordance with the research questions for data collection. The results of this research include: 1. The purpose of teaching the Holy Qur’an to elementary school students involves overall teaching of the Qur'an (i.e., correct and fluent recitation of Qur'anic verses, getting the meanings of the selected verses, contemplation and familiarity with the divine word for the achievement of the Qur'anic lifestyle and transcendent life). 2. The components of the optimal teaching of the Qur'an in elementary school include: objectives, content, teacher, other institutions, evaluation system, teaching methods, management of the Qur'anic affairs of the society, educational instruments and media and calligraphy, Qur'anic textbooks, spiritual-physical space and appropriate teaching time. 3. In addition to quantitative elements (i.e., educational elements), it is necessary to observe qualitative components (the features of each educational element) too.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teaching
  • teaching the Holy Qur’an
  • primary school
  • optimal model
قرآن کریم.
نهج‌البلاغه، (صبحی صالح)
رامیار، محمود (1369)، تاریخ قرآن، چاپ سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
رضایی اصفهانی، محمدعلی و جمعی از پژوهشگران قرآنی (1394)، قرآن و تربیت، ج 1، تهران: انتشارات تلاوت
سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری (مدظله).
سیف، علی‌اکبر (1392)، روان‌شناسی تربیتی نوین ( ویرایش هفتم )، تهران: نشر دوران.
شورای عالی انقلاب فرهنگی (1391)، سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش، تهران: انتشارات شورای عالی انقلاب فرهنگی.
شورای عالی آموزش‌وپرورش (1391)، چشم‌انداز برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: شورای عالی آموزش‌وپرورش.
شورای عالی آموزش‌وپرورش، مصوبه جلسه 647.
شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور، مصوبات، تهران.
شیخ‌الاسلام، حمیدرضا و یاری، علی‌رضا (1394)،کاربردی‌ترین واژه‌های تخصصی در حوزه آموزش‌وپرورش، انتشارات یعسوب الدین.
صافی، احمد (1379)، آموزش‌وپرورش ابتدایی، راهنمایی و متوسطه، تهران: انتشارات سمت.
صفوی، سیدمحمدرضا (1393)، طراحی و ارزشیابی اثربخشی الگوی آموزش قرآن کریم دوره ابتدایی، رساله دکترا، رشته فلسفه تعلیم‌وتربیت.
صفوی، سیدمحمدرضا (1393)، طراحی و ارزشیابی اثربخشی الگوی آموزش قرآن کریم در دوره ابتدایی، مرکز تحقیقات وزارت آموزش‌وپرورش.
علم‌خواه، مهدی (1397)، سنت استماع، مهم‌ترین راه یادگیری قرائت قرآن دانش‌آموزان ابتدایی، اولین همایش دانش آموزش محتوای دینی و قرآن ابتدایی، قم: دانشگاه فرهنگیان.
علوی، سیدمحمدعلی (1379)، بررسی علل عدم موفقیت در تدریس قرآن دوره ابتدائی، مرکز تحقیقات آموزش‌وپرورش.
کافی، کلینی، ج2: 607 ، قم: انتشارات دارالحدیث.
گروه نویسندگان (1391)، مبانی و روش آموزش قرآن در دوره ابتدایی، وزارت آموزش‌وپرورش.
گروه نویسندگان (1391)، فلسفه تعلیم ‌وتربیت اسلامی، قم: نشر اندیشه نوین.
گوهری، نسیم (1392)، پایگاه اطلاع‌‌رسانی تبیان.
گوهری، نسیم (1393)، اصول حاکم بر برنامه درسی آموزش قرآن، مرکز یادگیری سایت تبیان.
منشور توسعه فرهنگ قرآنی کشور (1390)، شورای توسعه  فرهنگ قرآنی کشور.
نباتی، رضا (1387)، بررسی سیر آموزش قرآن در دوره تحصیلی ابتدایی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
نباتی، رضا (1388)، جایگاه آموزش قرآن کریم در قرآن و سنت،  مجله رشد آموزش قرآن، دوره 7 ، ش 1، وزارت آموزش‌وپرورش.
هومن و همکاران (1389)، بررسی برنامه آموزش قرآن کریم، مجله رشد آموزش قرآن آموزش‌وپرورش.
دوره 29، شماره 51
فصلنامه تابستان
مرداد 1400
صفحه 159-180
  • تاریخ دریافت: 04 شهریور 1398
  • تاریخ بازنگری: 31 شهریور 1398
  • تاریخ پذیرش: 04 مهر 1398
  • تاریخ انتشار: 01 مرداد 1400